Vlaanderen rakelt omstreden pijpleiding tussen Antwerpse haven en Ruhrgebied terug op
nieuwsDe plannen voor een ondergrondse tracé aan pijpleidingen tussen de Antwerpse haven en het Duitse Rurhrgebied, liggen terug op tafel van de Vlaamse regering. Dat blijkt uit de nieuwe beleidsnota Omgeving van minister Jo Brouns (cd&v). In het verleden stootte het plan op zeer veel kritiek, onder meer van de landbouwsector die vreesde dat er beperkingen zouden opgelegd worden op de percelen waar het tracé zal lopen.
In zijn nieuwe beleidsnota laat minister van Omgeving Jo Brouns weten dat Vlaanderen werkt aan een heropstart van het Gewestelijke Ruimtelijke uitvoeringsplan (GRUP) rond de leidingstraat Antwerpen-Ruhrgebied. Het uitvoeringsplan zorgde in het verleden voor heel wat ophef, waarbij de regering vorig jaar besliste om het planproces tijdelijk stop te zetten. Er werd toen met de industrie afgesproken dat er eerst een uitgesproken engagement van hen moest komen vooraleer een nieuwe startnota aan tafel gebracht kon worden.
In alle stilte
Het oorspronkelijke plan hield een leidingstraat voor de petrochemische industrie in die basismaterialen zoals propaan, ethyleen en ammoniak, maar ook waterstof of afgevangen CO2 ging transporteren naar Duitsland. Hierdoor zouden honderdduizenden vrachtwagens van de weg gehaald kunnen worden waardoor tegemoetgekomen werd aan twee problematieken: de files en de milieu-impact van de industrie. Er werden drie trajecten uitgetekend die de bundel van vijf tot acht ondergrondse pijpleidingen via de Kempen, Limburg en Antwerpen naar Duitsland zouden leiden. Voor de aanleg van het tracé zou een strook van 45 meter breed nodig zijn.
In 2020 keurde de Vlaamse regering de startnota goed voor de opmaak van de GRUP. Deze opmaak bleef lange tijd onder de radar tot de plannen in 2021 boven kwamen drijven, tot grote ontsteltenis van gemeenten, omwonenden, landbouwers en natuurorganisaties. Er hingen heel wat onteigeningen in de lucht en ook de natuur- en landbouworganisaties zaten met veel vragen. Zo zou er op de strook van 45 meter geen bomen of stuiken met diepe wortels geplant kunnen worden, wat een verlies voor onder meer boomkwekerijen en boomgaarden zou betekenen. Daarnaast vreesden de landbouwers voor beperkingen rond het ploegen van akkers en hielden ze hun hart vast voor onteigeningen van bedrijfsgebouwen of serres. Natuurorganisaties waren dan weer achterdochtig omdat, afhankelijk van het gekozen traject, de pijpleidingen tot 420 hectare bos, grasland en waardevol natuurgebied kon doorkruisen.
Toenmalig minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) kreeg veel kritiek omdat er zo lang in de luwte werd gewerkt. Er werd uiteindelijk nog getracht om iedereen gerust te stellen, maar de geest was uit de fles: in enkele maanden tijd hadden 55 gemeentebesturen een (negatief) advies gegeven en werden er 4.300 bezwaren ingediend. Tegen het einde van augustus 2021 liep dat aantal nog op tot 10.500.
Terug in de kast
Maanden later laat Demir in 2022 weten dat het plan terug naar de tekentafel zal moeten en er een nieuwe startnota komt waarna opnieuw een inspraakronde voor alle betrokkenen zal volgen. Een klein jaar blijft het stil en zwerft het dossier tussen de tekentafel en de bureau van Demir. In januari 2023 legt Demir uiteindelijk de bal in het kamp van de industriesector. “Er is nog te veel onduidelijkheid over de concrete benutting van de leidingstraat door de industrie”, verklaarde Demir toen. "Om die reden wil de Vlaamse regering pas overgaan tot een heropstart wanneer de industriële partners die duidelijkheid kunnen verschaffen." Ook meldt Demir in hetzelfde persbericht dat uit het ruimtelijk onderzoek bleek dat de gekozen trajecten zeker nog geoptimaliseerd konden worden waarbij geen onteigeningen van woningen of bedrijfsgebouwen nodig zijn, en dat ook de impact op natuur en bos sterker beperkt kon worden.
Van onder het stof
Anno 2024 heeft Antwerpen echter nog steeds een groot fileprobleem en hangen de duurzaamheidsdoelstellingen nog steeds boven het hoofd van Vlaanderen. Een oplossing om beiden te tackelen en ondertussen de petrochemische sector te versterken, lijkt daarbij voor de nieuwe Vlaamse regering de moeite waard om zich nogmaals aan het pijpleidingenplan te wagen.
Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare werken en Havens Annick De Ridder (N-VA) is alvast enthousiast dat het plan van onder het stof gehaald wordt en maakt er meteen ook een doelstelling van in haar beleidsnota: “Pijpleidingen ontwikkelen als volwaardig transportmiddel”. “Om de pijpleidingen te kunnen inschakelen als volwaarde transportmodus, is het belangrijk dat het Departement Omgeving de nodige planprocessen (her)opstart. We denken hierbij specifiek aan het GRUP leidingstraat Antwerpen – Ruhr, mits de nodige randvoorwaarden voor een goed procesverloop vervuld zijn.” De beleidsnota van Brouns zit daarbij op dezelfde golflengte. Onder de doelstelling ‘Ruimte voor economie’, haalt Brouns aan dat er ruimte gereserveerd moet worden voor leidingenzones die nodig zijn om onze economie en industrie te verduurzamen, op een zo klein mogelijke oppervlakte.
Voortgaand op die beleidsnota lijkt Brouns alvast de communicatiestrategie van zijn voorgangster niet te implementeren en ‘een nauwe samenwerking met alle betrokken partners binnen de Vlaamse overheid’ te willen opbouwen bij de heropstart van het GRUP. De uitvoering van de infrastructuurwerken zou ook in “een zo beperkt mogelijk tijdsbestek en met passende flankering” gebeuren. Tot slot zou ook in overleg gegaan worden met Nederland en andere buurlanden of -regio’s, in functie van grensoverschrijdende netwerken.
Landbouworganisatie Boerenbond, die in het verleden zeer scepsis stond tegenover de oorspronkelijke plannen, hoopt dat de impact op de landbouw en landbouwgronden deze keer goed in kaart gebracht zal worden en dat ze vanaf de opstart van het proces daarin mee betrokken wordt. “Maar nu wachten we eerst af tot minister Brouns verdere stappen onderneemt”, klinkt het.
Bron: HLN / Eigen berichtgeving
