Vlaamse regering zet leidingstraat tussen Antwerpen en Ruhrgebied (tijdelijk) stop
Het is een tijdlang stil geweest rond de leidingstraat, de pijpleiding die een verbinding moet leggen tussen de haven van Antwerpen en het Duitse Ruhrgebied. Vrijdag besliste de Vlaamse regering om het project stop te zetten tot wanneer de industrie met concrete engagementen komt in een zogenaamde ‘letter of intent’. “De bal ligt dus in het kamp van de industriële partners”, zegt bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA).
Drie mogelijke trajecten
De start van het dossier van de leidingstraat gaat terug tot 2005. Toen was er voor het eerst sprake over bijkomende pijpleidingen die de Antwerpse haven en de daar gelegen petrochemische industrie moeten verbinden met het Ruhrgebied. Er gebeurden tijdens de vorige regeerperiode een aantal studies, maar het dossier bleef hangende. Eind 2020 besliste de huidige Vlaamse regering om het dossier dan toch aan inspraak te onderwerpen.
Die inspraak kwam er in maart en april 2021. Toen liep een publieke raadpleging over de startnota waarin drie mogelijke trajecten voor de pijpleiding, die door 45 gemeenten en drie provincies lopen, aan bod kwamen. De Vlaamse overheid ontving tijdens deze raadpleging 55 adviezen, zo’n 4.300 inspraakreacties en verschillende petities, één daarvan met 6.000 handtekeningen.
Volgens Vlaams minister van Omgeving Demir vormde de verwachte impact op woningen en gebouwen de grootste zorg. “Veel reacties gingen over de plandoelstellingen die onvoldoende aansloten bij de klimaat- en energietransitie. Daarnaast waren er vragen bij de effecten op natuur- en bosgebieden, landbouw, landschap en erfgoed, de nood aan compensatie en bij de voorgestelde tracés”, klinkt het. “Het planteam is hiermee aan de slag gegaan en organiseerde rondetafels en gesprekken met experts uit de administratie, academische wereld en het middenveld.”
(Lees verder onder het kaderstuk)
Ook landbouwsector bezorgd
Ondanks het feit dat de impact op landbouwgebied als beperkt werd beschouwd in de startnota van de leidingstraat, was er toch veel scepsis in de sector. Zo was er de vrees dat er beperkingen zouden opgelegd worden over hoe diep akkers mogen omgeploegd worden en dat gebouwen of serres niet meer zouden toegelaten zijn op de strook met leidingen. Ook voor boomkwekerijen en boomgaarden werden problemen verwacht.
Boerenbond had zijn leden dan ook opgeroepen om op de startnota te reageren. De organisatie vroeg dat de effecten voor land- en tuinbouw duidelijk in kaart zouden worden gebracht en wilde daarnaast de garantie dat er geen boscompensaties zouden komen in landbouwgebied voor de bomen die moeten gerooid worden voor de leidingstraat
Concreet engagement van industrie gevraagd
Op basis hiervan heeft de Vlaamse Regering nu beslist om het lopende gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor de leidingstraat Antwerpen-Albertkanaal-Ruhr formeel stop te zetten. “Er is nog te veel onduidelijkheid over de concrete benutting van de leidingstraat door de industrie. Ook de voorbije maanden bleef die uit”, meent Demir. Om die reden wil ze pas overgaan tot een doorstart wanneer de industriële partners die duidelijkheid verschaffen.
Concreet eist ze van de industrie om een convenant of een letter of intent. “Daarin moeten de industriële partners hun intenties en timing concretiseren voor het gebruik van de leidingstraat voor nieuwe projecten, voor het gebruik van leidingen in partnerschap en voor het beheer (privaat, publiek of gemengd), voor de financiering van de leidingstraat en voor het nodige flankerende beleid”, stelt de minister.
Centraal tracé uitgesloten
Uit het ruimtelijk onderzoek kwam bovendien naar boven dat de drie tracés die in de startnota waren opgenomen, nog geoptimaliseerd kunnen worden. “De impact op woningen, bedrijven, natuur en bos zijn sterk te beperkten door tracé-aanpassingen”, stelt Demir in een persbericht. “Meer nog, mits grondige aanpassingen op het noordelijke en zuidelijke tracé zijn geen onteigeningen van woningen of bedrijfsgebouwen nodig. Bij het centrale tracé kan dat niet. Dat heb ik dan ook al volledig uitgesloten. Enkel het noordelijke en zuidelijke zijn nog een optie.” De Vlaamse regering heeft hier evenwel nog geen beslissing over genomen, enkel over het stopzetten van de procedure.
Tot slot vraagt de minister ook dat de leidingstraat bijdraagt aan de klimaatdoelstellingen en energietransitie van de bedrijven in de Antwerpse haven en het Economisch Netwerk Albertkanaal. “Bedrijven schakelen over naar minder uitstoot van CO2 en naar CO2-neutraliteit, naar het gebruik van hernieuwbare energie, waterstof en grondstoffen die niet koolstofhoudend zijn. De bedrijven zullen de komende jaren dus nood hebben aan nieuwe leidingen voor stoffen die een transitie naar een meer duurzame productie mogelijk maken. De plandoelstelling moet in die zin herwerkt worden en dat moet maximaal verankerd worden in de letter of intent”, besluit Demir.
Chemiesector: “Economische noodzaak”
In een reactie laat de chemiesector weten dat het hoopt dat er een doorstart kan worden gemaakt in het dossier. "De leidingstraat is cruciale infrastructuur voor de industriële transitie", zegt sectorfederatie Essenscia Vlaanderen. De federatie noemt het "een levensbelangrijke as voor het transport van essentiële grondstoffen en duurzame energiedragers", zo staat in een persbericht. "Het blijft daarom een economische noodzaak om langs dit tracé een strook te reserveren waar pijpleidingen gebundeld aangelegd kunnen worden."
De chemiefederatie wijst er onder meer op dat pijpleidingen cruciaal zijn voor bijvoorbeeld het transport van waterstof en chemieproducten en voor de afvoer van CO2, en dat ze "het meest milieuvriendelijke, veilige en efficiënte transportmiddel" vormen, waarmee grote volumes vervoerd kunnen worden "zonder visuele, geluids- of geurhinder en zonder impact op andere verkeersstromen".
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
