Vlaamse boer in Oekraïne: “Export draait goed door zonder graandeal”

Stabroekenaar Tom Van Goey runt samen met Wim De Schutter een akkerbouwbedrijf van 3.700 hectare in Oekraïne. Eigenlijk had hij vandaag al in het Oost-Europese land willen zijn, maar sneeuwstormen gooiden roet in het eten. “Het vliegtuig is daarom zondag niet vertrokken. Donderdag probeer ik het nog eens”, vertelt de boer.

Mede door de oorlog in Gaza is Oekraïne al een tijdje uit beeld in de Westerse media. Sinds het opblazen van de graandeal gaat het nauwelijks nog over de export van graan. Geen nieuws blijkt in dit geval goed nieuws te betekenen. Want de export van graan via Odessa en ook de Donauhavens loopt gestaag, ondanks het ontbreken van een deal. “En waarom ook niet”, vraagt Van Goey zich af. “Waarom zouden we aan Poetin toestemming moeten vragen om ons graan uit te voeren?”

“Deze discussie is vergelijkbaar met de discussie over kippenvlees dat tariefvrij Europa binnenkomt en op de lokale markt drukt”, stelt Van Goey. De akkerbouwer heeft begrip voor de kritiek van Europese producenten die wijzen op oneerlijke concurrentie. “De eisen op gebied van dierenwelzijn en milieu zijn in Oekraïne veel minder strikt dan bij ons. Mede hierdoor kan er veel goedkoper geproduceerd worden”, klinkt het.

Goede markt door varende schepen

Van Goey geeft aan dat het vervoer van graan over de weg maar een fractie van de totale export betreft. Het gros wordt nog steeds via de havens verscheept. Daarbij gelden de Donauhavens ook steeds meer als een alternatief. Ter illustratie, in het jaar voor de oorlog verwerkte de haven van Izmajil vijf miljoen ton graan. Dit jaar is dat al 30 miljoen ton. “De landbouwers en graanhandelaren zijn steeds meer gewend aan de nieuwe logistieke realiteit. Bovendien is het afweergeschut bij de havens verbeterd waardoor de gevoeligheid voor Russische aanvallen is verminderd”, zegt hij.

Doordat het zeevervoer voorspoedig verloopt, draait ook de graanmarkt naar behoren. Terwijl de noteringen van de Europese graanbeurs Matif ook vandaag iets zakten, zitten de prijzen in Oekraïne juist in de lift. “Mogelijk heeft dat te maken met lage vervoerstarieven. Omdat de algemene economie slabakt, zijn rederijen geneigd hun prijzen te verlagen waardoor het interessanter wordt om te exporteren. De transportprijs is zeer bepalend in de graanmarkt”, legt Van Goey uit.

Van Goey ziet zijn schuren daarom gestaag leeg lopen. Momenteel heeft hij nog 7.000 ton korrelmais in voorraad en zo’n 600 ton gerst. Vorige week heeft hij een partij van 900 ton gerst verkocht aan 130 euro per ton. Alhoewel dat flink lager ligt dan de Matifprijs van 190 euro, is de akkerbouwer hiermee tevreden. “Voor de oorlog lag de graanprijs die wij als landbouwer krijgen ook altijd 30 tot 40 euro lager dan de wereldmarktprijs. De logistieke kost schoot naar 100 euro met het uitbreken van de oorlog en nu zitten we aan 50 à 60 euro. Maar de bovengemiddelde opbrengst maakt de rekening uiteindelijk toch licht positief.” 

Hoewel zijn land nu bedekt is met een laag sneeuw van 20 centimeter, is er in de zomer vaak een gebrek aan vocht. “Zonder vocht zaaien we niet”, vertelt de Antwerpenaar. Naast graangewassen teelt hij ook aardappelen en uien. Waar zijn graan hoofdzakelijk voor export gericht is, blijven zijn aardappelen en uien op de lokale markt. Ook de aardappelprijzen beginnen te stijgen. Dankzij de beregening zijn ook daar de opbrengsten goed, met 50 ton verhandelbare tafelaardappelen per hectare. “Wij zijn deze week begonnen met het afzakken en verkopen van onze aardappelen”, vertelt Van Goey. Dat doet hij aan grote supermarktketens in Oekraïne.