Brouns kritisch over EU-handelsakkoord met Oekraïne: “Risico op marktverstoringen is reëel”
nieuwsHet herziene handelsakkoord tussen de EU en Oekraïne stemt Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) weinig gerust. In de landbouwcommissie uitte hij zijn bezorgdheid na een vraag van parlementslid An Hermans (N-VA). “Als ik het huidige ontwerp van akkoord leg naast deze Vlaamse aandachtspunten, stel ik helaas vast dat onze bezorgdheden slechts gedeeltelijk zijn meegenomen.”
Eind juni bereikten de EU en Oekraïne een principeakkoord over de herziening van hun vrijhandelsakkoord. Vooral voor de invoer van Oekraïense landbouwproducten is dat belangrijk want afgelopen jaren werden onder het tijdelijke handelsakkoord ongekende hoeveelheden geïmporteerd, onder meer uit de pluimveesector.
Verhoogde quota, maar einde aan recordhoeveelheden
Het nieuwe akkoord dat nu op tafel ligt, zal een einde maken aan deze recordhoeveelheden. Maar de quota voor Oekraïense tarwe, maïs, suiker, honing, gevogelte en eieren zijn wel verhoogd ten opzichte van het oorspronkelijke vrijhandelsakkoord dat Oekraïne met de EU had voor de Russische invasie. Die markttoegang wordt wel gekoppeld aan de inspanningen die Oekraïne moet leveren rond dierenwelzijn en het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Kiev krijgt daarvoor tijd tot 2028.
Tegelijk werd in het princiepsakkoord ook opgenomen dat Europese producenten van pluimvee, varkensvlees en suiker makkelijker toegang zullen krijgen tot de Oekraïense markt. Tot slot werd ook bepaald dat zowel de EU als elke individuele lidstaat vrijwaringsmaatregelen kunnen inroepen indien de markt verstoord zou worden door overmatige import.
Het akkoord is nog niet in kannen en kruiken, daarvoor moet de lidstaten eerst nog hun fiat geven. De EU zou hiermee willen landen voor het einde van dit jaar.
Solidariteit blijft zonder twijfel essentieel, maar dit mag niet ten koste gaan van onze landbouwers
Niet naar Vlaamse wensen
Hoewel nog niet alle details van het principeakkoord bekend zijn, roept het toch een aantal vragen op bij minister Brouns. Volgens hem is onvoldoende rekening gehouden met de eerder geformuleerde Vlaamse bezorgdheden. “Vlaanderen heeft expliciet gevraagd om de oorspronkelijke quota uit 2016 te behouden en een bindende koppeling met de EU-standaarden in te bouwen. Dat zien we vandaag onvoldoende terug.”
Hij wijst op de mogelijke impact op bepaalde Vlaamse sectoren, met name pluimvee, eieren en suiker. Hoewel Vlaanderen het bredere geopolitieke engagement van de Europese Unie steunt om Oekraïne te helpen in zijn economische integratie en wederopbouw, mag dit niet leiden tot een concurrentieel nadeel. “ Zeker niet zolang er geen gelijkwaardige standaarden gelden op het vlak van dierenwelzijn, voedselveiligheid, traceerbaarheid en milieunormen”, klinkt het. “Ook als Oekraïne engagementen opneemt voor 2028, verandert dat niets aan het feit dat we de komende jaren met een structureel ongelijk speelveld geconfronteerd dreigen te worden. Het risico op marktverstoringen is dus reëel.”
Vlaanderen moet blijvend investeren in marktmonitoring
Blijven aandringen
Het is volgens Brouns wel positief dat er ruimte is voor het activeren van vrijwaringsmaatregelen door lidstaten, maar alles staat of valt met de concrete invulling en de toepasbaarheid ervan. “Ik verwacht dat de Europese Commissie duidelijke procedures, snelle interventiemogelijkheden en transparantie bij de beoordeling van marktverstoring zal voorzien”, aldus de minister. “Daarom moet Vlaanderen blijvend investeren in marktmonitoring zodat er een correcte inschatting van de impact op het terrein mogelijk is.”
Hij geeft aan dat er nog een lopend proces is waarbij zijn bezorgdheden vanuit de Belgische context op EU-niveau aan bod zullen komen. “Handel is goed, zeker voor Vlaanderen die erg leeft van export, maar er moeten gelijke standaarden zijn. Die ontbreken vandaag nog in bepaalde sectoren. Dit zal ik blijven benadrukken, nationaal én op Europees niveau.”
