Ultra-bewerkte voeding gelinkt aan hogere kans op darmkanker

Ultra-bewerkte voedingsmiddelen (UPF’s) zijn alomtegenwoordig in onze voedselomgeving. De onderzoekers baseren zich voor hun onderzoek op het NOVA-classificatiesysteem. Fastfood, voorbewerkte kant-en-klaarmaaltijden, gesuikerde melkproducten, gezoete ontbijtgranen, gebak, koekjes, verpakte snacks, commerciële broden en frisdranken zijn gemakkelijk, goedkoop, lekker én overal te koop.

Maar dit soort voedingsmiddelen bevatten vaak veel suiker, vet en zout en weinig of geen vitaminen, mineralen en vezels. Bovendien blijkt vaak dat eens we er van beginnen eten, we al snel overdrijven. Nieuw Amerikaans onderzoek schat op basis van 25 jaar data van 200.000 zorgmedewerkers dat mannen die veel ultra-bewerkte voeding eten een 29 procent hogere kans hebben op het ontwikkelen van dikkedarmkanker in vergelijking met de gezondst etende mannen uit de studie.

De hoogste correlatie tussen dikkedarmkanker en ultrabewerkte voedingsmiddelen vonden de onderzoekers bij kant-en-klaar producten op basis van vlees, gevogelte of vis. Ook met suiker gezoete dranken komen slecht uit het onderzoek.

Verrassend genoeg gold het verhoogde risico niet voor vrouwen die veel fabrieksvoedsel eten. De verklaring volgens de onderzoekers ligt in het feit dat vrouwen vaker voor bewerkte zuivelproducten kiezen: “Voedsel zoals yoghurt kan mogelijk de schadelijke effecten van andere soorten ultrabewerkt voedsel bij vrouwen tegengaan”, aldus onderzoekster Fang Fang Zhang.

Een andere studie volgde 23.000 Italianen. De groep met de laagste kwaliteit voeding had een 19 procent hoger risico op overlijden door welke oorzaak dan ook in vergelijking met degenen die het gezondst aten. Het risico op overlijden door hartaandoeningen lag 32 procent hoger.

Geen oorzakelijkheid

De twee onderzoeken zijn “observational studies”, een methode die courant is in de voedingsleer, maar op veel kritiek kan rekenen. Oorzakelijke verbanden kunnen er immers niet mee worden vastgesteld en er kunnen verstorende factoren zijn, ook al lijken er statistische correlaties te zijn.

Voor de onderzoekers is het niettemin reden om te waarschuwen voor ultra-bewerkte voeding. In een redactioneel commentaar schrijven onderzoekers Carlos Monteiro en Geoffrey Cannon geen heil te zien in aanpassingen van ultra bewerkte voedingsmiddelen zoals suikers vervangen door alternatieve zoetmiddelen of vet door gemodificeerde zetmelen. Goed eten, zeggen ze, betekent het beschikbaar, aantrekkelijk en betaalbaar maken van verse en minimaal bewerkte voedingsmiddelen.