“Superlijst” peilt naar duurzaamheidsprestaties van supermarkten
Hoe makkelijk maken supermarkten het ons om duurzaam te eten? Een nieuw vergelijkend onderzoek van Stichting Questionmark met de steun van Rikolto en Test Aankoop, in samenwerking met BOS+, IEW, FoodWIN en Bond Beter Leefmilieu, zoekt een antwoord op die vraag. In België gaat het onderzoek rond milieu nu van start met de bekendmaking van de onderzoeksmethode, die geruggesteund is door een raad van wetenschappers. De resultaten worden in november verwacht.
Superlijst Milieu neemt de komende maanden Colruyt, Delhaize, Carrefour, Aldi en Lidl, samen goed voor meer dan 80 procent marktaandeel, onder de loep. Daarbij wordt nagegaan in hoeverre ze inspanningen leveren om de verkoop van dierlijke eiwitten te verminderen, te kiezen voor producten uit duurzame landbouw, en ontbossing en voedselverspilling tegen te gaan.
Voeding cruciaal in klimaatuitdaging
Volgens het recentste IPCC-rapport dat begin april verscheen, zijn voedselsystemen verantwoordelijk voor 42 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Bij de huishoudens is voeding goed voor 28 procent van de ecologische voetafdruk. Dat is meer dan de impact van hun energieverbruik. Bovendien bepalen voedingskeuzes voor 48 procent tot 70 procent de impact van gezinnen op het gebruik van land en water.
“Meer dan 80 procent van wat wij eten komt via de supermarkt op ons bord”, zegt Jelle Goossens van Rikolto. “Daarmee kunnen supermarkten een significante bijdrage leveren aan een milieu- en klimaatvriendelijk voedingspatroon en aan de verduurzaming van de hele voedingsketen.”
Ook Test Aankoop schaart zich achter het project. “Met Superlijst willen we inzicht geven in de mate waarin de supermarkten vandaag al hun rol opnemen”, vertelt woordvoerder Simon November. “Daarnaast zal het onderzoek ook concrete aanbevelingen geven waarmee zowel supermarkten als politici aan de slag kunnen om het beter te doen. Die constructief-kritische insteek is voor ons belangrijk.”
Focus op 3 thema’s
Superlijst Milieu focust zich op drie grote thema’s met het grootste potentieel om de impact van voeding op onze planeet te verkleinen: duurzame landbouw, eiwitshift en voedselverlies. Voor het vastleggen van die thema’s werd een beroep gedaan op de expertise van partners BOS+, IEW (Inter-Environnement Wallonie), Bond Beter Leefmilieu en FoodWIN.
Corentin Roland van IEW: “Overmatig gebruik van kunstmest en pesticiden verstoren de natuurlijke kringlopen, met negatieve gevolgen voor water, bodem en gezondheid. Superlijst onderzoekt daarom in welke mate supermarkten milieuvriendelijke landbouwpraktijken stimuleren en de keuze voor duurzame producten makkelijker maakt.”
Superlijst gaat ook na of supermarkten actie ondernemen om ontbossing tegen te gaan, met name bij de teelt van soja, palmolie en cacao. “Ontbossing door landbouw en veeteelt draagt immers bij tot de klimaatcrisis en het verlies van biodiversiteit”, stelt Pieter Van De Sype, beleidsmedewerker van BOS+.
Bond Beter Leefmilieu wijst erop dat ook onze vleesconsumptie voor een grote milieu-impact zorgt. “Het gemiddelde Belgische dieet bevat relatief veel dierlijke eiwitten, zoals vlees en kaas, wat in het huidige landbouwsysteem een zware druk legt op de omgeving”, aldus Heleen De Smet. “Zowel Europees als Vlaams worden acties genomen om ons voedselpatroon meer plantaardig te maken. Superlijst gaat na wat supermarkten doen om de plantaardige keuze makkelijk te maken.”
Tot slot komt ook voedselverlies in het vizier. Alleen in Vlaanderen al gaat jaarlijks ongeveer 907.000 ton voedsel verloren. “Superlijst gaat daarom na in hoeverre supermarkten een ambitie en een plan hebben om voedselverlies en -verspilling tegen te gaan, zowel in de supermarkt, als bij hun leveranciers en de consument”, zegt Gil Op de Beeck van FoodWIN.
Ook mensenrechten en gezondheid
Duurzaamheid is een complex onderwerp. Om die reden wordt het Superlijst-onderzoek opgesplitst in verschillende deelonderzoeken. “Vandaag beginnen we aan het onderzoek voor Superlijst Milieu. In de nabije toekomst willen we ook mensenrechten en daarna gezondheid onderzoeken”, zegt Jelle Goossens van Rikolto.
Superlijst werd voor het eerst gelanceerd in 2020 in Nederland. Daar werden de thema’s gezondheid, milieu en dierenwelzijn al onderzocht. Daarnaast zijn inmiddels twee Superlijsten gepubliceerd in Groot-Brittannië en is het onderzoek voor de eerste Superlijst in Zweden gestart.
De onderzoeksmethode is beschikbaar op superlijst.be. Het onderzoeksrapport met de resultaten van Superlijst Milieu wordt begin november verwacht.
Bron: Eigen verslaggeving
