Stad Gent koppelt landbouwbeleid aan lokaal voedselbeleid

Het debacle-Huts

Vorig jaar verklaarde het Hof van Beroep in Gent de verkoop van 72 percelen landbouwgrond door het OCMW Gent aan havenbaas Fernand Huts nietig. Het ging om 450 hectare in Zeeuws-Vlaanderen die in 2016 voor een totaalbedrag van 17,5 miljoen euro werden verkocht. Die nietigverklaring zorgde voor behoorlijk wat commotie en sindsdien besliste Gent om een moratorium in te stellen op de verkoop van landbouwgronden die eigendom zijn van het OCMW. Zeker tot het einde van de legislatuur mag het OCMW Gent, één van de grootste landbouwgrondbezitters van Vlaanderen, geen gronden meer verkopen.

Bevoegd schepen Tine Heyse (Groen) pleitte ervoor om de gronden aan te wenden om de lokale voedselvoorziening te verduurzamen en startende of actieve landbouwers te ondersteunen. Dat pleidooi heeft nu vorm gekregen in het strategisch plan ‘Visie op landbouw in en rond Gent’, waar ook de lokale landbouwers hebben aan meegewerkt. “We zijn al jarenlang koploper in het uitwerken en realiseren van een stedelijke voedselstrategie”, klinkt het. “Een logische volgende stap is om hier ook een stadsgericht landbouwbeleid aan te koppelen.”

Professionele landbouw volgens agro-ecologische principes

In het plan van de stad Gent wordt gekozen voor een stadsgerichte en duurzame voedselproductie. “Het toekomstbeeld waar we naar streven, is een professionele Gentse landbouw die zorgt voor stadsgerichte en duurzame voedselproductie voor de Gentenaars. De uitgangspunten in zo’n stadsgericht en duurzaam voedselsysteem liggen in lijn met de principes van agro-ecologische landbouw, aangevuld met een focus op de maatschappelijke meerwaarde van landbouw”, zo staat te lezen in het visieplan. Het versterken van de veerkracht, economische rendabiliteit en het welbevinden van de Gentse landbouwbedrijven is dan ook een eerste beleidsdoelstelling.

De stad erkent dat landbouwers niets zijn zonder grond. “De afgelopen decennia ging er heel wat landbouwgrond in Gent verloren. Zowel voor bestaande landbouwbedrijven als starters is toegang tot grond dan ook een cruciaal punt”, luidt het. Daarom wil het in de toekomst maximaal kwaliteitsvolle landbouwruimte vrijwaren voor duurzame, stadsgerichte en professionele landbouwactiviteiten. Wat ook verankerd wordt in een tweede beleidsdoelstelling.

Gent wil ook maximaal inzetten op de korte keten. “Door in het aantal tussenschakels te knippen, kunnen landbouwers meer marge overhouden”, zo wordt de derde beleidsdoelstelling verduidelijkt in het visieplan. Daarnaast ziet Gent landbouwers ook als partners in de zorg voor het landschap, de leefomgeving, het milieu en de natuur. Het zal dan ook natuurinclusieve landbouw aanmoedigen en er samen met de landbouwers werk van maken (beleidsdoelstelling 4). Als vijfde beleidsdoelstelling wil de stad landbouwers ook weerbaarder maken voor klimaatverandering en wil ze hen aanzetten om zelf een positieve bedrage aan het klimaat te leveren. Tot slot zal Gent werk maken van initiatieven rond voeding die zorgen voor een betere sociale cohesie.

Toetsingskader voor vergunningen en andere acties

De stad Gent zal deze visietekst niet alleen gebruiken bij het aftoetsen van vergunningsaanvragen. Er staan ook een reeks concrete acties in om de Gentse landbouw te versterken en verduurzamen. Een aantal daarvan bestaan al en worden verdergezet. Zo zullen de boerenmarkten verder financieel ondersteund worden en kunnen landbouwers subsidies krijgen als ze hun bedrijf willen verduurzamen. Ook het principe van de korte keten wordt opgenomen in overheidsopdrachten voor voeding en het moratorium op de verkoop van OCMW-landbouwgronden wordt aangehouden.

Maar er staan ook nieuwe acties op de planning, zegt de stad. Zo komt er een nieuwe oproep voor pilootprojecten rond landbouw op OCMW-gronden die pachtvrij gebruikt kunnen worden. De focus daarbij ligt op thema’s zoals eiwittransitie, droogte, natuurinclusieve landbouw en natuurbeheer met landbouwers. De stad start ook een project met de landbouwers van het Parkbos om de droogte tegen te gaan, onder meer door het plaatsen van zogenaamde stuwtjes in grachten om het water tegen te houden en te sparen. Er komt dit jaar ook een nieuwe overheidsopdracht voor het beheer van diverse graslanden op het openbaar domein voor een periode van vier jaar. Op die manier zal in totaal 81 hectare natuur, verspreid over zeven loten, beheerd worden door landbouwers.

“We beseffen dat het landbouwbeleid vandaag sterk bepaald wordt door Europees en Vlaams beleid”, klinkt het tot slot. “Maar als stad kunnen we wel de beschikbare lokale beleidsinstrumenten inzetten om een aanvullend landbouwbeleid aan onze Gentse voedselstrategie te koppelen. Op die manier kunnen we een belangrijke rol vervullen in de transitie van landbouw en voedselproductie in Gent.”