Slecht weer stuwt lage tarweprijzen plots omhoog
nieuwsRegen, droogte en hitte bedreigen de voorraden van enkele belangrijke wereldspelers op de tarwemarkt. Volgens het Amerikaanse nieuwsagentschap Bloomberg zal hierdoor de wereldwijde graanvoorraad slinken tot de kleinste omvang in bijna tien jaar. Deze voorspellingen zorgen voor een plotse kentering in de tarwe- en gerstprijzen, die al jaren zeer laag stonden door uitzonderlijke oogsten in onder meer Rusland.
Van doorweekte velden in West-Europa tot uitgedroogde gronden in Australië: wereldwijd worden boeren geconfronteerd met tegenslagen. Daarbovenop zal ook de productie van Oekraïne dit jaar verder dalen. Volgens analisten zouden deze slechte weersomstandigheden kunnen betekenen dat de wereldwijde tarwevoorraden de kleinste in bijna tien jaar zullen zijn. “Toch zijn de voorraden hoog genoeg om nog bijkomende weerproblemen de baas te blijven tot aan de volgende oogst”, rapporteert Trends. “De grootste factor voor verdere prijsstijgingen nu is niet zozeer de fundamentele vraag- en aanbodsituatie, maar de financiële posities op de termijnmarkten.” Het is uitkijken of deze forse prijsopflakkering omgezet wordt in een langdurige opgaande koers, wat volgens Trends niet de eerste keer zou zijn. Een langdurig krap aanbod zou ook de prijsstijgingen op de termijn kunnen aanhouden.
Kentering in Rusland
Deels door uitzonderlijk goede oogsten maar ook door illegaal in beslag genomen Oekraïens graan, nam het Russische graanoverschot de voorbije twee jaar toe waardoor ’s werelds grootste graanexporteur de overschotten zeer goedkoop op de wereldmarkt verkocht. Dit betekende een kentering in de hoge prijzen die de graanmarkt kende sinds de start van de oorlog in Oekraïne. Hoewel de EU amper Russisch graan importeert, heeft Rusland wel invloed op de wereldwijde prijzen van graan en profiteerden verschillende EU-landen zoals Spanje en Frankrijk van goedkopere Russische graanproducten.
Deze maand stelde Rusland echter zijn verwachtingen bij voor de volgende tarweoogst. Na twee uitzonderlijke productiejaren door gunstig weer lijkt het land dit jaar minder te mogen rekenen op de weergoden. De voorbije weken kenmerkte zich door hitte en aanhoudende droogte, in combinatie met een plotse daaropvolgende vorst. Hierdoor is de oogst er opmerkelijk kleiner en verliep de inzaai ook niet van een leien dakje. Het Russische Instituut voor Landbouwmarktstudies (IKAR), dat Russische en globale landbouw- en voedselsystemen onderzoekt, heeft zijn verwachtingen voor de Russische tarweoogst van 2024-2025 in mei daarom met tien procent naar beneden laten zakken. Volgens schattingen van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) zal Rusland de productie op jaarbasis met vier procent zien dalen. “Rusland zal nog steeds een grote oogst binnenhalen”, klinkt het bij Bloomberg. “Maar door de dominantie van het land betekent een daling in oogst, een hogere prijs voor graan op alle markten.”
Europese markt
Op de wereldmarkt speelt Rusland een grote rol. Maar voor het aanbod in Europa is Rusland minder belangrijk. In 2023 importeerde de EU 76,3 miljoen ton aan granen en oliehoudende zaden. De grootse exporteurs van granen naar de EU zijn de Verenigde Staten, Brazilië, Oekraïne, Servië en Argentinië. Binnen de Europese Unie zelf werd vorig jaar 300 miljoen ton verhandeld. Er wordt dus veel meer graan geproduceerd en verhandeld in de Europese Unie dan er import is. Maar ook in Europa is het uitkijken naar de naderende oogst van tarwe en andere graansoorten. Een drassige lente heeft de ontwikkeling van de gewassen en de voortgang van de inzaai in West-Europa erg geschaad. In april liet het Franse landbouwministerie, FranceAgriMer, weten dat de omstandigheden door wateroverlast en regenval op 'het slechtste niveau ooit gemeten' liggen. De inzaai van zomergerst zit met 86 procent van het areaal, ver achter op gemiddelden van vorige seizoenen.
Naast de nog steeds verwoeste landbouwinfrastructuur speelde droogte dan weer grote delen van Oekraïne parten bij de graanproductie. Vergeleken met 2021/2022 is de Oekraïense graanproductie voor het verkoopseizoen 2022/2023 met 29 procent gedaald, de verwachting is dat deze nog verder zal dalen dit jaar. “De graanproductie in het komende seizoen zou zes procent kunnen dalen ten opzichte van een jaar eerder omdat boeren naar verwachting hun graanarealen zullen verleggen naar meer winstgevende gewassen zoals koolzaad”, rapporteert Bloomberg. Voor de oorlog exporteerde Oekraïne voornamelijk naar landen in Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Azië via de Zwarte Zee. Maar omdat het via de Zwarte Zee zeer moeilijk werd om nog te exporteren, kwam er veel Oekraïens tarwe op de Europese markt terecht, wat drukte op de prijs.
Uitgedroogd Australië en VS
Ook in Australië en VS krijgt de teelt af te rekenen met slechte weersomstandigheden. Een droge, hete zomer in delen van Australië heeft de grond opgedroogd net op het moment dat boeren het gewas planten. Hoewel de recente regen voor wat verlichting zorgde in sommige gebieden van de belangrijkste deelstaat Western Australia, blijven telers voorzichtig. De droogte heeft ook in de VS een groot deel van de tarwevelden in zijn greep sinds begin april, toch zou nog steeds een groter aandeel dan gemiddeld Amerikaanse wintertarwe in topconditie zijn en blijft de voorjaarsaanplant voor op het vijfjarig gemiddelde tempo.
Het blijft uitkijken of de prijsstijgingen van tarwe en andere granen door een verminderd aanbod zullen blijven aanhouden.
Bron: Bloomberg / Trends / Eigen berichtgeving
