Regenweer verandert duchtig koers teeltkeuze in Vlaamse akkerbouw

Dip in wintertarwe

Een rechtstreeks gevolg van de zware regenval in het najaar van 2023 is een diepe duik in het areaal wintertarwe (-43%). Vorig jaar telde het areaal nog circa 71.000 hectare, dit jaar slonk de oppervlakte tot ongeveer 40.000 hectare. Door de extreme neerslag veranderden akkers in moerassen en hierdoor werd de inzaai van wintertarwe of andere gewassen onmogelijk. Landbouwers schakelden deels over op korrelmaïs (+14%), maar ook die teelt was niet overal mogelijk omwille van het natte voorjaar. Het agentschap stelt wel een stijging vast van de arealen zomertarwe (+274%) en zomergerst (+35%), al gaat het hier om kleine oppervlakten. Zomergranen kennen in vergelijking met wintergranen en korrelmaïs doorgaans een lagere opbrengst, waardoor dit minder interessant is.

Areaal groenten en biodiversiteitsvriendelijke faunagewassen stijgt

De uitzonderlijke regenval in de lente van 2024 zorgde voor een groeiende interesse voor het inzaaien van faunamengsels. Faunamengsels zijn niet-productieve gewassen die voeding en beschutting bieden aan wilde dieren en op die manier bijdragen aan de biodiversiteit. Gezien de moeilijkheid om andere productieve gewassen in te zaaien, werd deze biodiversiteitsvriendelijke teelt een interessant alternatief voor boeren. De faunamengsels kunnen nu in juli nog worden ingezaaid en moeten op het veld blijven staan tot medio maart 2025. Zo kan het ingezaaide mengsel nog tot rijping komen en als voedsel dienen voor bijvoorbeeld akkervogels tijdens de winter.

Verder breidt het groentenareaal in Vlaanderen uit met 14 procent. Vooral schorseneren en ajuin winnen aan populariteit bij de Vlaamse boer. Hoewel het areaal schorseneren de laatste jaren daalde, groeit het nu met maar liefst 74 procent. “Ook de arealen ajuin (+21%), erwten (17%) en wortelen (13%) gaan de hoogte in door de vraag vanuit groenteverwerkende bedrijven en de gunstige marktsituatie. De voorbij jaren is er bij teelt van erwt en wortel een krimp geweest, die nu terug in een groei is omgezet door onder meer betere prijsvoorwaarden”, klinkt het bij het agentschap. Het areaal ajuin groeit al enkele opeenvolgende jaren in Vlaanderen. Het areaal suikerbieten ziet een lichte stijging met vier procent in 2024. Omwille van de hoge prijsvorming voor suiker kon de teelt van suikerbieten op een groeiende interesse rekenen van de Vlaamse landbouwers.

Aardappelen en fruit blijven nagenoeg stabiel

Het regenweer heeft voor aardappelen en de fruitsector weinig invloed gehad op het areaal. Ondanks de ongunstige teeltjaren in 2023 en 2024 blijft het areaal consumptieaardappelen (+2%) nagenoeg hetzelfde. Heel wat aardappelen konden door aanhoudende regen en drassige akkers niet gerooid worden in de herfst. “De natte en verzadigde bodem zorgde ook voor een vertraging van de plantwerkzaamheden in de lente van dit jaar. Toch heerst een positief gevoel in de aardappelsector, waardoor het aardappelareaal 2024 op peil blijft en zelfs licht stijgt”, aldus het agentschap.

Het totale fruitareaal in Vlaanderen daalt licht (-1%) waarbij het appelareaal de dalende trend volgt (-4%)maar de peren een kleine stijging (+1%) kennen. Door een periode met hagel, gevolgd door natte weersomstandigheden met ziektes tot gevolg zullen de opbrengsten dit jaar wel laag uitvallen.

"Mogelijk grote impact voor de Vlaamse landbouwer"

De vele regen van de voorbije maanden is "potentieel zeer ingrijpend" voor de Vlaamse landbouwers, laat Boerenbond weten als reactie op de voorlopige areaalcijfers van het agentschap. De landbouworganisatie vraagt de verschillende overheden om aandacht te hebben voor de moeilijke situatie.  “Door de extreem late inzaai is het niet zeker dat alle teelten ook effectief gaan lukken. Door de late inzaai is een stuk van het groeiseizoen niet benut, waardoor de opbrengstverwachtingen zeer matig zullen zijn. Bijkomend heeft het natte weer als effect dat er meer risico is op ziektes en plagen zijn waardoor de toepassing van gewasbescherming minder effectief is”, aldus Boerenbond.

De landbouworganisatie stelt daarnaast dat het risico bestaat dat land- en tuinbouwers hun contracten ten aanzien van de afnemers niet zullen kunnen nakomen en ook de ruwvoedervoorraden voor het najaar in het gedrang komen waardoor er meer voeders zullen moeten aangekocht worden. Boerenbond verzoekt de Vlaamse en de federale overheid de situatie van nabij te monitoren en indien nodig gepaste maatregelen te treffen. Door de veelvuldige neerslag zullen bepaalde inzaaideadlines wellicht moeilijk haalbaar zijn. "Opnieuw blijkt dat er met kalenderlandbouw niet te boeren valt", reageert Boerenbond.