Van ambachtsdemonstratie tot wereldkampioenschap: De geschiedenis van ploegwedstrijden in België
nieuwsWat ooit begon als eenvoudige demonstraties van boerenambacht, groeide uit tot een internationale sport waarin vaardigheid, techniek en traditie samenkomen. Belgische ploegers bereiden zich vandaag met evenveel toewijding voor op het wereldkampioenschap als topsporters in andere disciplines. Op 5 en 6 september 2025 vertegenwoordigen zij ons land op het WK in Tsjechië. Naar aanleiding daarvan blikt CAG terug op de rijke geschiedenis van het wedstrijdploegen in België: een verhaal van vakmanschap, vernieuwing en erfgoed.
In tegenstelling tot landen als het Verenigd Koninkrijk, waar ploegwedstrijden al in de 19e eeuw ingeburgerd waren, kende België pas in de jaren 1950 een georganiseerde opstart. De Boerenjeugdbond (BJB) – de voorloper van Groene Kring en KLJ – nam toen het voortouw met de eerste officiële wedstrijden.
In elke landbouwstreek werden lokale manches georganiseerd. Wie daar uitblonk, kon doorstromen naar het provinciaal kampioenschap en uiteindelijk het Belgisch kampioenschap. Voor de BJB waren deze wedstrijden veel meer dan een sportieve competitie. Ze vormden jonge boeren in vakmanschap en technische kennis, met als ultiem doel deelname aan het wereldkampioenschap. De wedstrijden waren voorbehouden aan leden jonger dan 35 jaar, aangesloten bij BJB of haar Waalse tegenhanger. Jaar na jaar werden de prijskampen een vaste waarde in het verenigingsleven.
Van paard naar trekker
De opkomst van de tractor bracht een omwenteling in het ploegwerk. Waar de ploeger met paard voortdurend het resultaat kon volgen en bijsturen, zat de tractorbestuurder vóór de ploeg en verloor daardoor het directe zicht op de voren.
Ploegen met de trekker vergde nieuwe vaardigheden. Een paard besturen verschilde fundamenteel van het werken met een machine. Bovendien bracht de mechanisering technische innovaties met zich mee: betere risters, meer scharen, nauwkeurige diepteregeling en handige wentelmechanismen maakten het mogelijk om steeds preciezer te werken. De focus verschoof van fysieke kracht naar technische beheersing.
Met een Nederlander als bondscoach
Tot in de jaren 1970 bleven Belgische prestaties op het internationale toneel eerder bescheiden. Ondanks een rijke landbouwcultuur, ontbrak het aan de professionele omkadering die nodig was om op topniveau te presteren.
Daar kwam verandering in toen het Belgisch Ploegcomité eind jaren ’70 besloot te investeren in training en begeleiding. Er werden speciaal uitgeruste wedstrijdploegen aangekocht en Marinus Schoonen – oud-wereldkampioen uit Nederland – werd aangesteld als bondscoach. Zijn expertise bleek van grote waarde. In 1972 werd Karel Van Dijck Belgisch kampioen; een jaar later behaalde hij de vijfde plaats op het WK in Ierland – een mijlpaal die uitgebreid werd opgepikt in de landbouwmedia.
Internationale successen
Het duurde tot 1989 voor België zijn eerste wereldtitel behaalde: Daniël Hertleer uit Lembeke won toen het rondgaand ploegen in Noorwegen. In 2009 volgde een tweede wereldtitel voor Roel Cuyvers uit Kleine Brogel, die in Slovenië het wentelploegen op zijn naam schreef. Tussen 1992 en 2013 sleepten vier Belgische ploegers ook een Europese titel in de wacht. Het succes van deze ploegers onderstreept de impact van de professionaliseringsgolf uit de jaren ’70.
Afnemende belangstelling
Tot in de jaren ’80 genoten ploegwedstrijden een groot maatschappelijk aanzien binnen de landbouw- en plattelandswereld. Vertegenwoordigers van hun gewest of provincie werden als helden onthaald en Belgische kampioenen kregen ruime aandacht in de agrarische pers en hun eigen gemeente.
Vanaf de jaren ’90 veranderde dit. Het platteland kende een diverser vrijetijdsaanbod en ook de populariteit van de uit Amerika overgewaaide trekkertrek nam toe. Het trage, precieze karakter van ploegwedstrijden legde het moeilijk af tegen het brute geweld van brullende tractormotoren.
Ploegen als levend erfgoed
Toch leeft de traditie verder. Regionale en nationale ploegwedstrijden blijven bestaan, met deelnemers die rijden met klassieke tractoren, moderne precisieploegen of zelfs met paard en handploeg. Jong en oud nemen deel, vaak binnen families waar het ploegambacht van generatie op generatie wordt doorgegeven.
"Wedstrijdploegen is vandaag een unieke combinatie van erfgoed, vakmanschap en passie. Het herinnert ons eraan dat goede landbouw begint met een rechte voor – en met mensen die hun stiel met trots en precisie uitoefenen", stelt CAG dat deze geschiedenis tot leven wekt met een expo over ploegwedstrijden tijdens de Werktuigendagen op 20 en 21 september 2025, op de oldtimersite. Wie meer wil lezen over de geschiedenis van ploegwedstrijden kan terecht op de website van CAG.
? Goed Gerief: De rotoreg
VILT TeeVeeBron: Eigen berichtgeving / CAG
Beeld: CAG / KADOC - KU Leuven, Beeldarchief Boerenbond. ©Boerenbond / Karel Van Dijck
