Prijsonderhandelingen met industriële groenteverwerkers verlopen stroef
De prijsonderhandelingen tussen Ingro, de coöperatieve van Vlaamse groentetelers, en industriële groenteverwerkers verlopen niet erg vlot. Beide partijen zijn vroeger dan normaal rond de tafel gaan zitten om een dreigend tekort aan groenten in 2023 te vermijden. “Maar de verwerkers lijken zich niet te beseffen dat groentetelers massaal op tarwe over zullen stappen als er niet een aanzienlijke prijscorrectie komt”, vertelt Danny Metsu, Ingro-coöperant en lid van landbouworganisatie ABS.
Danny Metsu is groenteteler-akkerbouwer in Ieper. Dit jaar verbouwt hij 60 hectare bloemkool en spruitkool. Of hij volgend jaar ook groenten zal telen, hangt sterk af van de prijzen die Ingro en de industriële groenteverwerkers met elkaar afspreken. Ingro is de coöperatie van groentetelers, Metsu is er ondervoorzitter. “Ik heb het alternatief om tarwe te zaaien. Er wordt voor de volgende tarweoogst in de zomer van 2023 al een garantieprijs van 320 euro per ton afgegeven”, schetst hij de mogelijkheden van de groentetelers.
De marges in de groententeelt staan al langer onder druk en door de nog verder oplopende kosten voor arbeid, kunstmest en energie loont het volgens de boeren niet langer om groenten te telen. Bovendien worden de landbouwers al tijden geconfronteerd met tegenvallende contractprijzen voor diepvriesgroenten. Uit cijfers van Boerenbond blijkt al dat het groenteareaal dit jaar sterk terugloopt. Het globale Vlaamse areaal diepvriesgroenten daalde in 2022 met liefst 20 procent, nadat er in 2021 nog een toename met 5,8 procent was ten opzichte van 2020. Waar er in 2021 nog ruim 35.800 hectare groenten stonden, was dat in 2022 zo’n 28.600 hectare.
Eerdere contractonderhandelingen
Omdat de boeren een goed alternatief hebben met onder andere tarwe, dreigt de groenteproductie sterk te krimpen. Ingro luidde daarom enkele weken geleden nog de noodbel. Luc De Waele, account manager bij de telerscoöperatie, schatte in De Tijd dat het groenteareaal met 50 procent zou kunnen dalen als er geen significante prijsstijging volgt. Deze tijdingen waren er de reden toe dat Ingro en de industriële verwerkers maanden eerder al rond de tafel gingen zitten. Normaal maken beide partijen in het begin van het nieuwe jaar prijsafspraken, dit jaar startten de onderhandelingen al medio september.
Vlot verlopen deze gesprekken vooralsnog niet. "Voor een aantal groenten hebben de industriële verwerkers een voorstel gedaan", vertelt Metsu. Het gaat dan om erwten, bonen, spinazie en courgettes. Volgens de ABS-man is het voorstel onvoldoende. “Voor erwten is bijvoorbeeld een prijsverhoging van 40 procent voorgesteld, maar als je kijkt naar de teeltomstandigheden dan kom je hiermee niet uit de kosten. Om de kosten te dekken, moet je 8 tot 10 ton van een hectare halen. Door de droogte kwamen we de afgelopen jaren niet verder dan 3 tot 4 ton. Als je daar 40 procent bij optelt, kom je op 5,6 ton en zit je nog onder de kostprijs.” Boerenbond becijferde dat de erwtenoogst door de droogte dit jaar naar schatting 40 procent lager uitvalt.
Metsu vertelt dat Ingro de prijzen weigert te accepteren totdat ze ook voor alle andere groenten een akkoord bereikt hebben. “Er moet eerst akkoord zijn over het hele pakket.” De coöperatie van groentetelers hoopt op 24 oktober te landen met prijsafspraken. Daarmee lopen de groenteverwerkers volgens Metsu al de kans dat ze areaal verliezen aan bijvoorbeeld tarweteelt. “Vanaf nu kun je al tarwe zaaien”, zegt hij. Ook wijst de boer op het risico dat vanaf 2023 de vrije teeltstrook aan waterlopen zou kunnen oplopen van één naar drie meter. Daarmee verwijst hij naar Nederland waar dit in het nieuwe mestbeleid verplicht wordt. Vlaanderen is nog in onderhandeling over MAP7. "Als die teeltvrije zone van drie meter er komt, gaat in Vlaanderen 3.000 hectare verloren.”
Zelf wacht de boer het nog even af en wil hij de groenteteelt niet bij voorbaat opgeven. “Het liefst heb je langetermijnrelaties met je klanten waardoor je in slechte tijden elkaar ook kunt helpen.”
Boerenbond jaarresultaten: diepvriesgroenteteelt
Uit de recent gepubliceerde jaarcijfers van Boerenbond blijkt dus dat het areaal van diepvriesgroente in 2022 met 20 procent gedaald is. Het areaal bonen is het sterkst gedaald (-49,7%). De bonenteelt is namelijk enorm gevoelig voor zowel droogte als voor overvloedige regenval. Ook in 2021 daalde het areaal bonen tegenover 2020. Dit jaar werd slechts 855 hectare uitgezaaid.
Het areaal wortelen daalde na de stijging in 2021 met zo’n 30 procent tot ongeveer 2.450 hectare. “Deze teelt staat onder druk door een moeilijke prijsvorming en moeilijke oogstomstandigheden in 2021”, verklaart Boerenbond. Het areaal ajuinen neemt dit jaar voor het eerst af (-16%), terwijl de teelt hiervan 10 jaar lang in stijgende lijn ging. Verder daalde ook het areaal spruiten (-22,1%). De verminderde vraag naar diepvriesspruiten voor de export ligt hiervan aan de basis, aldus Boerenbond. “Zo waren de VS een grote afnemer van Belgische spuiten, maar onder meer door de sterk gestegen containerkosten voor overzees transport is de vraag aanzienlijk teruggevallen. Ook de arealen bloemkolen en spinazie zijn gedaald."
Bij geen enkele diepvriesgroenteteelt steeg het areaal. De opbrengsten zijn sterk wisselend al naargelang de teelt. Voor erwten en bonen vielen de opbrengsten sterk tegen als gevolg van de droogte. Ook voor prei, spruiten en bloemkolen worden aanzienlijk lagere opbrengsten ingeschat. De droogte en de hitte hebben zware gevolgen gehad voor de opbrengsten van alle industriegroenten. Daarbij komt nog dat omwille van het captatieverbod er nauwelijks water kon toegediend worden.
Boerenbond schat dat door het verminderde areaal en de slechte teeltomstandigheden de globale productie van industriegroenten naar verwachting zo’n 30 procent lager zal liggen tegenover 2021. “Deze groenten worden in hoofdzaak onder contract geteeld. De contractprijzen stegen gemiddeld met 7,7 procent tegenover 2021.”
Bron: Eigen berichtgeving
