Opnieuw heibel in Nederlandse coalitie over stikstof, opnieuw fouten in lijst piekbelasters

De Nederlandse landbouwminister Piet Adema (ChristenUnie) stelde in gesprek met boeren dat de deadline van 2030 die in het Nederlands regeerakkoord was afgesproken, niet in steen gebeiteld staat: "Remkes heeft 2030 sterk genuanceerd. De voorwaarde is wel dat de natuur zich gaat herstellen. Het moet duidelijk zijn dat we op de goede weg zijn, ook al zijn we er nog niet. Dan zegt Remkes dat we niet dogmatisch moeten zijn. Het mag dan ook 2032, 2033 of 2034 zijn. Zo lees ik het maar eventjes. Ik was heel blij met die nuancering."

Minister Adema voegde er voor de pers aan toe nog steeds achter de stikstofdoelen te staan. De coalitiepartijen VVD en D66 twijfelden daaraan en eisten dat hij uitspraken die hij op een bijeenkomst in Drachten deed, terugnam. Naar aanleiding daarvan zegt Adema nu: "Mijn uitspraken zijn in lijn met de kabinetsappreciatie op het advies van Remkes."

Vandaag is er een debat over het advies van Remkes in de Tweede Kamer, maar D66 wilde meteen opheldering. Fractieleider Paternotte sprak van "een domme uitspraak". "Deze minister moest rust brengen en geen onrust zaaien. Terwijl glashelder is dat we de stikstofdoelen eerder sneller dan later moeten halen."

Ook natuur- en milieuorganisaties waren niet te spreken over de uitlatingen van de minister. "Adema creëert ruis met zijn uitspraken over het rapport van Remkes. Het laatste wat nodig is, is verdere vertraging, waardoor de natuur achteruitgaat en de stikstofopgave groter wordt. We moeten nú aan de slag", schrijven onder meer Natuur & Milieu, LandschappenNL en Vogelbescherming Nederland in een gezamenlijke verklaring. Ze zeggen dat ze minister Van der Wal steunen, die volgens hen wel bij het duidelijke en eerlijke verhaal blijft.

Remkes schreef vorige maand in zijn advies dat hij de deadline van 2030 niet wil loslaten. Wel wil hij op twee momenten kijken of de stikstofreductie overal kan worden gehaald. "Op advies van Remkes houden we twee ijk-momenten aan in 2025 en 2028. Dat zijn momenten waarop we met elkaar kijken waar we staan en of het in sommige gebieden nodig is om meer tijd te nemen", klonk het op de Twitter van Adema.

Van der Wal opnieuw door het stof

En opnieuw is er een rekenfout opgedoken in de lijst die het RIVM heeft opgesteld van de honderd grootste stikstof- en ammoniakuitstoters van Nederland. De fout is gemaakt bij de beoordeling van diverse varkens- en pluimveebedrijven. Stikstofminister Van der Wal vindt het "zeer betreurenswaardig" dat bedrijven hierdoor onterecht zijn aangewezen als grote uitstoter. "Als minister moet ik kunnen vertrouwen op de informatie die ik aangeleverd krijg van een onafhankelijk wetenschappelijk kennisinstituut als het RIVM. Dit vertrouwen bleek in dit geval onterecht."

Het is niet de eerste keer dat het RIVM een rekenfout in de lijst moet corrigeren. In april van dit jaar bleek ook al dat een aantal veehouderijen ten onrechte op de lijst stond. De lijst vormt een belangrijke basis voor het stikstofbeleid van het kabinet. De fout werkt door in andere documenten van het RIVM, die nu ook niet meer kloppen.

Van der Wal heeft het RIVM vandaag aangesproken op de fout en heeft daarbij aangedrongen op een spoedige uitleg over de oorzaak en de gevolgen van deze nieuwe rekenfout. Het RIVM gaat intern onderzoek doen en hoopt later deze maand meer duidelijkheid te kunnen geven. Daarnaast wil de minister dat een onafhankelijke derde de kwaliteitsbewaking bij de overheidsinstelling gaat evalueren.

'Gênant en met consequenties'

Voorzitter Sjaak van der Tak van landbouworganisatie LTO noemt de fout "gênant en met consequenties". Volgens hem toont het aan dat een lijst van piekbelasters geen basis is voor dwingende maatregelen. "Boven op ons principiële standpunt over onteigening is de opnieuw aangetoonde onbetrouwbaarheid van modelmatig goochelen een belangrijke reden om stikstofreductie alleen op basis van vrijwilligheid te doen", zegt Van der Tak in een verklaring. "Een gedwongen aanpak van bovenaf is juridisch, praktisch en moreel niet volhoudbaar. Dat zou de minister nu ronduit moeten erkennen."