Onderzoeker Jaro (25) wint dierenwelzijnsprijs voor DNA-onderzoek naar spreidstand bij biggen
nieuwsStudent aan de Katholieke Universiteit Leuven Jaro De Kort (25) wint de Vlaamse dierenwelzijnsprijs voor zijn onderzoek naar spreidstand bij biggen. Deze aangeboren motorische beperking bij varkens heeft een mortaliteit van 50 procent. De Kort ontving de prijs uit handen van Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) op de varkensboerderij ‘SDB’ in Kampenhout. Cloë Dingenen, een studente Dierenzorg aan de Vives-hogeschool, viel eveneens in de prijzen voor haar onderzoek naar asielhonden.
Spreidstand is een spierafwijking bij biggen waardoor ze niet op hun vier pootjes kunnen staan. Hierdoor hebben ze een beperkte mobiliteit en slagen ze er vaak niet in om van de tepel te drinken. Of erger: ze worden verpletterd door het moederdier. Vandaag vermijdt de varkenssector dit fenomeen via de kraamstalindex. Dit is een rapport waarin de gegevens van fokberen worden genoteerd. Heeft het dier bijvoorbeeld veel nakomelingen met een genetische afwijking, dan krijgt het een slechte score. Een nuttig systeem, maar met een duidelijke beperking: de beer moet eerst nakomelingen krijgen, alvorens fokkers weten dat het deze beperking meedraagt.
Dankzij het onderzoek van De Kort moet het op termijn mogelijk worden om ‘zwemmers’ of spreidstandbiggen te vermijden. Het onderzoek betrof een ‘genoomwijde associatiestudie’ bij Piétrainberen. Een breed DNA-onderzoek, dus. “Op basis van de kraamstalindex hebben we de genetica van beren die relatief vaak biggen met spreidstand geven, vergeleken met het DNA van beren die dat nooit doen", zegt De Kort. "En we hebben iets gevonden in het DNA wat mogelijk een medeoorzaak kan zijn van spreidstand.”
Het onderzoek is echter nog lang niet afgelopen. “Wat we vonden is een eerste signaal dat verder moet worden onderzocht”, zegt De Kort. “Waar we in de eerste fase enkel beren hebben onderzocht, zijn we nu ook genetische stalen aan het nemen van de moederzeugen en de getroffen biggen zelf.”
50 procent mortaliteit
Dat Weyts dit onderzoek een Dierenwelzijnsprijs geeft, is niet zomaar. Volgens De Kort is spreidstand de meest voorkomende genetische afwijking bij varkens. “Wereldwijd wordt één tot acht procent van de biggen getroffen”, zegt De Kort. “Maar als ik kijk naar onze eigen data, afkomstig van Belgische varkensbedrijven verbonden aan de Vlaamse Piétrainfokkerij, ligt het cijfer rond één procent.”
De Kort hoopt dat zijn onderzoek de biggensterfte aanzienlijk zal reduceren. Vijftig procent van de biggen met deze aandoening overleeft het niet. “Spreidstand wordt gezien als een vertraagde spierontwikkeling in de ledematen”, zegt De Kort. “Je kan de overlevingskansen ietwat vergroten door de achterste poten samen te binden. In sommige gevallen kan de big dan met de kracht van beide poten samen zich toch nog voortbewegen.”
Met de leeftijd wordt het big wel sterker. De overlevingskansen stijgen significant als het dier in staat is de eerste week te overleven, maar in zeer veel gevallen wordt het voor die tijd geplet door de moeder, of uitgehongerd omdat de tepel buiten bereik ligt.
Je kan de overlevingskansen ietwat vergroten door de achterste poten samen te binden
Weyts: "We willen pionierswerk verrichten"
Onderzoek dat deze aandoening uit de wereld helpt, is volgens minister Ben Weyts (N-VA) de dierenwelzijnsprijs meer dan waard. Naast extra aandacht voor hun diervriendelijk onderzoek, kregen de gelauwerde studenten elk 1.250 euro.
"Vlaanderen is een voortrekker op het gebied van dierenwelzijn, en ook op wetenschappelijk gebied willen we pionierswerk verrichten”, zegt Weyts. “We willen studenten dan ook aanmoedigen om onderzoek te doen naar het welzijn van dieren.”
“Dankzij dit onderzoek komen we dichter bij een toekomst zonder kreupele biggen. Want door slimme genetische selectie kunnen we het welzijn van tienduizenden varkens per jaar verbeteren en een grote stap zetten naar een gezondere varkenshouderij”, laat het kabinet-Weyts nog weten.
Door slimme genetische selectie kunnen we het welzijn van tienduizenden varkens per jaar verbeteren
Honden
Om onderzoek naar dierenwelzijn verder te stimuleren, bekroont de Vlaamse Dierenwelzijnsprijs sinds 2022 telkens de beste bachelorproef en beste masterthesis. De jury van de prijs bestaat uit vertegenwoordigers van Dierenwelzijn Vlaanderen en de Vlaamse Raad voor Dierenwelzijn.
De Kort scoorde de beste masterthesis. De prijs voor beste bachelorproef ging naar Cloë Dingenen, een studente uit Ichtegem die Dierenzorg studeert aan de Vives-hogeschool. Zij deed onderzoek naar gedragsproblemen bij geadopteerde asielhonden.
De volgende oproep voor de Dierenwelzijnsprijs zal worden gelanceerd in de periode mei-juni 2025. Inschrijven kan via deze link.
Bron: Eigen berichtgeving
Beeld: Joris Vanhove
