Nog geen stikstofakkoord: onderhandelingen gaan voort na krokusvakantie

Laatste update: vrijdag 17u30

“Naar mijn aanvoelen liggen alle politieke discussiepunten op tafel en kan er geland worden, maar ik heb de indruk dat er politieke dingen spelen die niet direct met het dossier te maken hebben”, aldus Jambon. Bart De Wever, Sammy Mahdi en Egbert Lachaert werden vrijdagmiddag bij de minister-president verwacht in het gezelschap van de drie viceminister-presidenten. Na een goede twee uur bleek het overleg met de coalitiepartners geen resultaat op te leveren. Jambon liet weten dat er wordt voortgewerkt en de onderhandelingen na de krokusvakantie worden verdergezet.

Ongeziene situatie

“Dit is een erg pijnlijke zaak voor Jan Jambon en de Vlaamse regering", valt te horen in de Wetstraat. "Door de partijvoorzitters erbij te halen, geeft hij aan dat de discussie niet voortgezet kan worden met de bevoegde ministers die in zijn regering zitten. Het is een soort symbolische stellingenoorlog geworden, waarbij het niet langer gaat over de inhoud van het dossier, maar over wat de partijen willen binnenhalen."

“Hier speelt vooral politiek”

"De bedoeling van het gesprek is om de intenties van cd&v te achterhalen", viel te horen in N-VA-kringen, kort na het nieuws van het geplande topoverleg. "De cd&v-ministers zeggen dat ze een akkoord willen, maar brengen voortdurend nieuwe elementen in de discussie die tot nog eens een jaar vergunningsonzekerheid zouden leiden. Technisch zou dit dossier al lang kunnen zijn opgelost, maar misschien spelen er electorale strategieën."

Bij cd&v werd hierop hoogst verbaasd gereageerd: "Wij willen gewoon inhoudelijk verder werken. We begrijpen niet waarom de voorzitters erbij moeten worden gesleurd. Als sommigen denken dat er een snelle politieke deal kan worden gesloten onder voorzitters, dwalen ze. Dit dossier is inhoudelijk nog niet rijp en als je het niet ten gronde inhoudelijk uitklaart, zit je met juridische problemen."

In de vooravond liet Jambon aan VRT NWS weten dat er dankzij het topoverleg een context gecreëerd is waarin ze in vertrouwen verder kunnen werken, om de week na de krokusvakantie een akkoord te maken. "Ik denk dat het goed was dat we rond de tafel hebben gezeten en dat de drie partijen hebben uitgesproken dat ze een akkoord willen maken", aldus Jambon.

Wat ligt nog op tafel?

Het grootste struikelblok voor cd&v bleek deze morgen de decretale verankering te zijn van de kritische depositiewaarden, die bepalen hoeveel stikstofneerslag een natuurgebied kan verdragen. De partij wil niet dat deze drempelwaarden in de wet opgenomen worden. Deze aanpak leunt dicht aan bij de aanbevelingen die de Nederlandse Johan Remkes vorig jaar aan de Nederlandse regering deed. Remkes stelde voor om de kritische depositiewaarden uit de wet te halen en het te laten vervangen door een ander juridisch houdbare systematiek waarin de staat van de natuur centraal staat.

“Wij willen een akkoord waar perspectief in zit, zeker voor de jongere boeren. Het akkoord moet juridisch robuust zijn en we willen niet de fouten van Nederland herhalen”, klinkt het. Vorige week bracht de Nederlandse krant NRC naar buiten dat zelfs als je de stikstofuitstoot van de volledige Nederlandse veehouderij wegneemt, het stikstofprobleem in het land niet is opgelost en hun kaart rood blijft kleuren met locaties waar landbouwers een vergunning kunnen aanvragen. Want ondanks Remkes zijn aanbeveling wordt in Nederland ook nog steeds gekeken naar de kritische depositiewaarde als maatstaf of een natuurgebied gezond is.

Ook het voorstel van het stikstofexpertenpanel waarin een stikstof-flexibiliteitsinstrument geadviseerd wordt dat uitgaat van verhandelbare emissierechten, ligt op tafel bij cd&v. Hiervoor wil cd&v graag werken met een systeem van intern salderen. Concreet betekent dit dat wanneer er bijvoorbeeld drie boeren rond een natuurgebied zitten en er eentje onder hen stopt, dan moet het mogelijk zijn dat een deel van zijn uitstoot onder de twee blijvers wordt verdeeld. Op die manier krijgen zij ontwikkelmogelijkheden op het eigen bedrijf, terwijl er een globale reductie heeft plaatsgevonden. N-VA vreest dat deze piste alleen maar zal leiden tot schaalvergroting, terwijl cd&v erop wijst dat het belangrijk is dat jonge boeren perspectief krijgen.

De gelijkschakeling van landbouw en industrie is voor cd&v ook een breekpunt. Het initiële stikstofvoorstel legt de lat voor landbouw een pak hoger dan voor de industrie om vergunningen te krijgen. Voor N-VA vormt deze strengere behandeling van landbouw het fundament van het stikstofakkoord. De partij verantwoordt dit door te stellen dat de industrie al veel meer inspanningen heeft geleverd om de stikstofuitstoot terug te dringen dan de landbouw en bovendien zijn stikstofoxiden, vooral uitgestoten door de industrie, minder schadelijk dan ammoniak, wat vooral door landbouw wordt uitgestoten. Cd&v zegt dat de ongelijke werking van beide stoffen al vervat zit in de modellen en dat landbouw op die manier dus twee keer gestraft wordt.

Open VLD roept de twee kemphanen op om niet meer te kamperen op hun eigen stellingen

In De Afspraak zei Vlaams parlementslid Gwendolyn Rutten (Open VLD) vrijdag dat ze hoopt dat beide partijen, de tijd zullen gebruiken om grondig te luisteren naar elkaar en naar de inhoud te kijken waar manoeuvreerruimte is. “Hopelijk kampeert men na de krokusvakantie niet terug op hun ‘eigen groot gelijk’ want dat zal niets oplossen. Stap af van het idee dat je niets mag afwijken van het akkoord van vorig jaar, enkel en alleen uit koppigheid. Heb de volwassenheid en openheid om hier een oplossing voor te vinden waar we minstens een aantal jaren mee verder kunnen, zodat iedereen weet waar hij aan toe is”, aldus Rutten.

Ze voegt eraan toe dat het dossier moeilijk is maar mogelijk. “Nu hebben we het maar nog over de instandhoudingsdoelstellingen van de natuur. Binnenkort komt er een Europese natuurherstelwet aan, de regelgeving over natuur wordt dus nog strenger. Het zou absurd zijn om een akkoord over stikstof te maken die alweer achterhaald is, nog voor het gestemd wordt in het parlement.” Rutten vindt dat er tijd moet genomen worden om het akkoord juridisch robuust te maken: “Naar mijn mening ben je verplicht bent om die 20.000 bezwaarschriften grondig te bekijken en waar nodig aan te passen, dat vraagt de wet trouwens ook. Je vraagt erom dat het akkoord in de rechtbank eronderuit gehaald zal worden als je toegeeft dat er fouten in het initieel akkoord zaten maar er toch niet van wil afwijken.”

Gevraagd om een reactie vanuit N-VA-hoek werd door het kabinet-Demir verwezen naar Twitter. Vrijdagavond tweette Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het volgende als reactie op de afgelopen bewogen dag:

Dit artikel zal worden geüpdatet met meer informatie