Nieuw EU-compromis over tariefvrije import Oekraïense landbouwproducten

Als voorzitter van de Europese Raad moest België op zoek gaan naar een nieuw compromis over de herinvoering van invoerrechten op verschillende Oekraïense landbouwproducten. In januari legde de Europese Commissie een voorstel op tafel dat een voortzetting inhoudt van de tariefvrije import van die Oekraïense producten mits enkele nieuwe beperkingen. Zo zou voor onder meer pluimvee, eieren en suiker een tolvrij quotum ingesteld worden gebaseerd op de invoer van 2022 en 2023. Indien de toekomstige invoer van die producten de gemiddelde invoer van de voorbije twee jaar zou overschrijden, zouden er opnieuw douanerechten aangerekend worden. Oekraïens tarwe die al maanden voor spanningen zorgt aan de Europese grenzen, zou grotendeels uitgesloten blijven van deze importbeperkingen.

Aan het lijstje van landbouwproducten werd vorige week op aandringen van onder meer Frankrijk en Polen ook nog honing, haver, gries en maïs toegevoegd. Maar hun eis om de invoergemiddelden van de periode 2021-2023 te nemen als basis van het quotum, werd toen niet opgenomen in het akkoord. De periode 2021-2023 zou ook nog het jaar voor de Russische invasie omvatten, wanneer de voedselexport van Oekraïne naar de EU veel lager was. Hierdoor zouden de beperkingen dus ook een grotere economische impact hebben voor Oekraïne.

Minderheidsblokkade

Maar Frankrijk, Polen en nog enkele landen hielden vast aan hun bezwaar om de referentieperiode met een jaar uit te breiden. De premier van Polen, Donald Tusk, is al maanden wanhopig op zoek naar een oplossing voor de massale protesten van de boeren in zijn land, die zijn fragiele regeringscoalitie aan het wankelen dreigen te brengen. De eisen van de demonstranten zijn vooral gericht op het beperken van de Oekraïense import. Ook Macron heeft te maken gehad met soortgelijke onrust op het platteland.

Omdat beiden voet bij stuk hielden, moest het akkoord opnieuw naar de onderhandelingstafel gestuurd worden om een compromis te zoeken. Dat compromis werd woensdag gevonden, waarbij de tweede semester van 2021 opgenomen zou worden in de referentieperiode voor de invoerquota. Een quotum op tarwe komt er opnieuw niet.

Ondertussen dringt de tijd. Het Belgische EU-voorzitterschap moet de nieuwe tekst opnieuw voorleggen aan het Europees Parlement, dat eind april zijn laatste plenaire zitting voor de Europese verkiezingen houdt. De tariefvrije import uit Oekraïne verstrijkt op 5 juni. Dankzij die tariefvrije import kan Oekraïne jaarlijks voor zo'n 2,15 miljard euro aan landbouwproducten naar de EU exporteren. Met dit nieuwe compromis zou Oekraïne zo'n 330 miljoen euro aan inkomsten derven.