EU beteugelt invoer Oekraïens graan
Onderhandelaars van de EU-lidstaten en het Europees Parlement zijn tot een akkoord gekomen over de herinvoering van invoerrechten op verschillende Oekraïense landbouwproducten. De goedkope import van Oekraïne naar de Europese Unie zorgt volgens de boeren voor een ongelijk speelveld en vormde één van de grieven tijdens de talrijke boerenprotesten. Onder meer door druk vanuit Parijs en enkele Oost-Europese lidstaten wordt ook de vrije handel voor Oekraïens graan teruggeschroefd.
Invoerquota
De belastingvrije invoer van Oekraïense producten naar de EU ging van kracht na de Russische invasie in 2022 en had als doel om de Oekraïense economie te steunen. Maar boeren uit verschillende EU-lidstaten hadden kritiek op die tariefheffing en kaartten de oneerlijke concurrentie als gevolg van de goedkope Oekraïense import aan tijdens de talrijke boerenprotesten van de voorbije maanden.
Landbouwers vragen strengere beperking van invoer uit Oekraïne
15 februari 2024Het nieuwe akkoord houdt concreet in dat er importbeperkingen zullen worden ingevoerd op verschillende Oekraïense landbouwproducten. Producten zoals eieren, gevogelte, suiker, maïs, haver, gries en honing zullen tot een bepaalde hoeveelheid tolvrij verkocht kunnen worden in de Europese Unie. Maar zodra het quotum bereikt is, zullen opnieuw douanerechten gelden. Tarwe blijft uitgesloten van de vernieuwde heffingen, maar onder bepaalde omstandigheden zouden ook daarvoor maatregelen genomen kunnen worden. Volgens schattingen zou de beperking Oekraïne zo’n 1,2 miljard euro aan handelsinkomsten kosten. Het akkoord moet nog formeel goedgekeurd worden door het Parlement en de EU-lidstaten en zou gelden tot juni volgend jaar.
Oneerlijke concurrentie
Met het akkoord over de invoerbeperkingen voor Oekraïense landbouwproducten wil de EU de gemoederen bedaren. Onder meer in Polen hielden boze boeren talrijke acties om hun onvrede te uiten tegen de invoer van goedkope Oekraïense landbouwproducten en de oneerlijke concurrentie. Ze willen vermijden dat goedkopere Oekraïense producten de Poolse markt overspoelen. Voor de Poolse boeren is vooral de import van Oekraïens graan een doorn in het oog. Zij zijn al langer vragende partij voor de herinvoering van de handelsquota.
Ook Hongarije en Slowakije schaarden zich achter het standpunt van Polen. Poolse boeren blokkeerden een tijd lang de grensovergangen met Oekraïne en ze lieten verschillende goederentreinen met Oekraïens graan leeglopen. Al enkele maanden hameren de Poolse boeren op een verandering van het Oekraïens-Europees handelsbeleid, en daar is nu dus naar geluisterd.
Druk van Frankrijk
Als tegemoetkoming aan de boerenprotesten in verschillende Europese lidstaten stelde de Europese Commissie eind januari voor om invoerbeperkingen in te stellen voor gevogelte, eieren en suiker. Het voorstel luidde dat de handelstarieven weer zouden gelden als de importhoeveelheden van 2022 en 2023 worden overschreden. Een meerderheid van lidstaten ging akkoord, maar voor het Europees Parlement volstond het voorstel niet. Een meerderheid eiste vorige week dat de lijst met producten, waarvoor een invoerbeperking geldt, moet worden uitgebreid met enkele graansoorten en honing én dat de hoeveelheden van 2021 tot en met 2023 zouden gelden als referentiekader. Het Parlement koos 2021 als referentie, het jaar voor het Russisch-Oekraïens conflict, toen de invoervolumes lager waren en waardoor dus de limiet sneller bereikt wordt.
Een aantal Oost-Europese landen schaarde zich achter de eis van het Parlement, maar er werd nog geen overeenstemming bereikt. Naar aanleiding van aanhoudende Franse boerenprotesten en een lage peiling voor de partij van de huidige president Emmanuel Macron bij de komende verkiezingen schaarde ook Parijs zich achter het standpunt van het Parlement. Frankrijk is net als Polen een belangrijk graanexporteur. Ook de Franse boeren zouden een impact ondervinden door het grote aanbod goedkoop graan vanuit Oekraïne. Uiteindelijk werd beslist om 2022 en 2023 als referentiejaren mee te nemen in het akkoord, een meevaller voor Oekraïne.
De impact van de tariefvrije import uit Oekraïne laat zich vooral voelen in buurlanden als Polen, waar de landbouwers woensdag opnieuw honderden blokkades over het hele land hebben opgeworpen. Ook Frankrijk toont zich almaar gevoeliger voor de landbouwsector. Net als het Europees Parlement had Parijs graag een automatisch plafond voor tarwe gezien. "Er is vooruitgang geboekt, maar die volstaat niet", reageerde Frans minister van Landbouw Marc Fesneau. Hij wil "meer granen" beschermen. "Er is in het bijzonder een probleem met tarwe", klonk het. "De Russische agressie heeft de markten gedesorganiseerd. Dat weegt op de koersen."
Het dossier zal naar verwachting ook besproken worden onder de staatshoofden en regeringsleiders van de 27 lidstaten, die donderdag in Brussel bijeenkomen en zowel de steun voor Oekraïne als de situatie in de Europese landbouwsector bespreken.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
