Nederlandse melkveehouders betogen in Brussel tegen derogatieafbouw van mest

Het mestbeleid van de Europese Unie stelt dat landbouwers maximaal 170 kilogram nitraat per hectare uit dierlijke mest mogen uitrijden. Sommige landen krijgen van de EU een uitzondering of derogatie waardoor er meer mest uitgereden mag worden. Ook Vlaanderen genoot tot twee jaar geleden nog van deze derogatie.

In Nederland geldt de derogatie nog steeds maar kwam onlangs het nieuws binnen dat de uitzonderingspositie wordt afgebouwd en zal eindigen in 2026. De Nederlandse boeren zouden hierdoor ook maar 170 kilo dierlijke mest meer mogen uitrijden in de plaats van 230 tot 250 kilo. "De afbouw van de derogatie heeft desastreuze gevolgen voor de Nederlandse land- en tuinbouw", hekelt boerenactiegroep Agractie, die spreekt over een koude sanering in de agrarische sector. "De mest die de boeren niet op hun eigen grond mogen rijden, moeten zij afvoeren. Daardoor komt er meer mest op de markt, waardoor de prijs omhooggaat en kosten zullen stijgen. Hierdoor dreigen heel wat landbouwers in de problemen te komen", klinkt het bij de actiegroep. "Boeren zijn wanhopig, er dreigen faillissementen, gezinnen gaan 'kapot' en personen dreigen vermorzeld te worden door het systeem."

Uitstel

De actiegroep vraagt aan Europa om de uitzonderingspositie nog twee jaar te handhaven. "Op die manier wordt wat ruimte gecreëerd om met nieuwe plannen te komen, waar ook landbouwers hun handtekening onder kunnen zetten. We kunnen het niet laten gebeuren dat de hele sector geen andere keuze krijgt dan hun boeken te moeten neerleggen", stelt Ruissen, Europarlementslid van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling. 

Manifest

Een beperkte groep heeft na de actie een manifest overhandigd aan Eurocommissaris voor Milieu Virginijus Sinkevičius. Daarin wordt specifiek opgeroepen om terug te keren naar de voorwaarden die golden in 2022. De landbouworganisaties stippen verder aan dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de afbouw van de derogatie leidt tot vervanging van dierlijke mest door kunstmest, met als gevolg meer uit- en afspoeling, en meer uitstoot van broeikasgassen. "Daar worden het milieu en de waterkwaliteit echt niet beter van. Het is een besluit dat slecht onderbouwd is", aldus Ruissen. 

Ruimte binnen Brusselse kaders

De groep hield aan het onderhoud met Sinkevičius een vrij positief gevoel over. "Er ligt ruimte binnen de Brusselse kaders", zeggen ze op de website van Nieuwe Oogst. "De Commissie heeft gezegd dat aanlevering van nieuwe of beter data over waterkwaliteit tot heroverweging leidt. We waren het er ook over eens dat er goed plan voor de lange termijn moet komen. Als dat er is, kan er ook over een vorm van derogatie gepraat worden."

Toch was er ook boosheid over de rol die de eigen beleidsmakers hebben gespeeld. "Uit ons gesprek met de Commissie blijkt dat de landbouwminister in 2022 heeft gezegd dat Nederland de derogatie niet zo heel hard nodig heeft, omdat er plannen zijn om te extensiveren", klonk het na afloop van het gesprek. "Henk Staghouwer heeft ons uitverkocht", vertelde een andere actievoerder aan De Telegraaf.

De boerenprotesten in Brussel liepen de afgelopen tijd meermaals uit de hand, maar dinsdag verliep alles rustig. Slechts een handvol boeren was per tractor naar de Europese hoofdstad afgezakt, de rest kwam met bussen. "Als de Europese Commissie voet bij stuk houdt, kan dat echter veranderen", waarschuwt Harmen Endendijk van de Nederlandse Melkveehouders Vakbond nog.