Zo bespaar je kunstmest: goed voor milieu en portemonnee
Kunstmest is op vele landbouwbedrijven onmisbaar voor een goede oogst, maar wie het beste voorheeft met het milieu en zijn portemonnee, springt er spaarzaam mee om. B3W Vlaanderen, de begeleidingsdienst voor een betere bodem- en waterkwaliteit, lijst enkele tips op om het gebruik tot een minimum te beperken.
Bemesten gebeurt liever niet als het niet nodig is, en best zo precies mogelijk op maat van het gewas. Volgens B3W kan een gezond bodemleven gratis stikstof bezorgen via de mineralisatie en de stikstofvrijgave gebeurt wanneer de teelt het nodig heeft.
Kantstrooien
Kantstrooien blijft moeilijk, maar belangrijk. Een boer moet vijf meter van de kant blijven, maar wil de meters daarvoor uiteraard zo goed mogelijk bemesten. B3W raadt aan om te kiezen voor kant-af strooien. Bij kant-op strooien worden de laatste meters van het perceel onderbemest, omdat hier geen overlap meer gecreëerd wordt, en dus ook geen volledig strooibeeld. Het precieze verschil tussen beide methoden, heeft B3W gevisualiseerd op onderstaande grafiek. Hier werd gewerkt met een werkbreedte van 20 meter. De laatste 10 meter gewas, voor de bemestingsvrije zone van het perceel, wordt dus onderbemest. Dit probleem heeft u niet met kant-af strooien. Het is wel belangrijk om op te merken dat in sommige gewassen, zoals maïs, kant-af strooien een uitdaging kan zijn, aangezien het niet altijd mogelijk is om een extra werkgang te maken.
Niet duidelijk wat het verschil tussen kant-af strooien en kant-op strooien is? Dit filmpje van Inagro maakt het nodige duidelijk.
Dure meststoffen
Elke ondernemer houdt zijn kosten liefst binnen de perken. B3W benadrukt het belang om de strooier zo goed mogelijk af te stellen, om geen risico te lopen op verlies van opbrengst of korrels. Te veel kunstmest is niet alleen kostelijk, maar kan ook gewassen beschadigen. Om de strooier goed af te stellen, is het strooiboekje de basis. Hierin staat hoe hoog de strooier moet afgesteld worden ten opzichte van het gewas, in welke hellingsgraad, enzovoort.
Voor het strooien is het ook belangrijk om te controleren of de strooi-elementen geen slijtage hebben opgelopen. Er geldt een simpele regel: zijn er gaten te zien, dan moet het vervangen worden. Anders komt de korrel niet terecht waar hij komen, en worden sommige plekken overbemest en andere onderbemest, met alle gevolgen van dien. Duidelijke slijtage kan ook al problemen opleveren. De foto rechts toont een schoep waarbij een plaatje op het gat werd gelast. We zien hier ook de slijtage al toenemen. Meer info over de kunstmeststrooier afstellen vind je in onderstaand filmpje van B3W.
Biostimulanten als alternatief?
De focusgroepen aardappel van B3W volgen dit jaar verschillende landbouwers op die biostimulanten gebruiken. Eén van hen is landbouwer Marc Vantomme. Hij neemt de proef op de som: één strook behandelt hij niet met biostimulanten, de rest wel. Op beide delen is in juni een bijbemeststaal gepland, en een opbrengstbepaling op het einde van het seizoen. Marc houdt de basisbemesting bewust laag genoeg om een tekort te creëren, en positief advies voor een bijbemesting te verzekeren. Als het bijbemestadvies niet nul is voor de strook met biostimulanten, dan voert men de bijbemesting daar niet uit. Op de strook zonder biostimulanten, voert men die bijbemesting dan wel uit. Zo kan men zien in welke mate de biostimulanten de werking van een verlaagde bemesting opvangen. De volledige bevindingen vallen te lezen op de blog van B3W.
Bodemleven
Tot slot valt ook het belang van een gezond bodemleven niet te onderschatten. Het bodemleven zorgt voor mineralisatie van oogstresten, dierlijke mest en groenbedekkers in de bodem. Uit die mineralisatie krijgen we veel gratis stikstof. Zeker in periodes dat het nat en warm is, zoals eind zomer ’23. In zulke periodes valt er veel te besparen op kunstmest, want een groot deel van de stikstof die de teelt nodig heeft, wordt geleverd door de bodem. Het bodemleven evolueert perfect met de teelt. Is het warm en nat? Dan zal de teelt groeien, en geeft het bodemleven stikstof vrij. Als het te droog of koud is, zal de teelt minder groeien, en levert de bodem ook minder stikstof. Daarom is gefractioneerd bemesten hierbij ook interessant. Dan is het opportuun om een verlaagde basisbemesting te geven en een bijbemeststaal te nemen om te kijken of het nog wel nodig is om bij te bemesten. Ten tweede wordt volgens deze methode het best bemest op advies, waardoor er niet meer toegediend wordt dan de plant nodig heeft. De kans op uitspoeling wordt zo kleiner.
B3W is ervan overtuigd dat een goed onderhouden bodemleven de beste manier is om op kunstmest te besparen, door de bodem zo weinig mogelijk te bewerken en zo weinig mogelijk te verdichten, in de mate van het mogelijke. Ook een mix van groenbedekkers gebruiken is interessant. Al erkent B3W dat een aanvulling met kunstmest hier en daar natuurlijk nodig is, en het bekomen van een goed bodemleven is een werk van lange adem. “Toch is het essentieel en kan er op die manier vaak bespaard worden”, concludeert B3W. De organisatie deelt verdere kennis via het B3W-kennispunt, of tijdens het thematisch uitwisselingsmoment van B3W op 18 april.
