Mogelijk antibioticaverbod dierengeneeskunde van de baan

De voorbije dagen was er heel wat commotie ontstaan over het voorstel van de Duitse Groenen om een aantal antibiotica op de zwarte lijst te zetten voor dierlijke geneeskunde en uitsluitend voor de menselijke geneeskunde te reserveren.

Het ging om de antibiotica polymyxines, macroliden, fluoroquinolones en derde en vierde generatie cefalosporines. Die staan op de lijst van Highest Priority Critical Important Antimicrobials van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het argument is dat hierdoor de antibioticumresistentie kan afnemen bij de mens. Maar dat is te kort door de bocht, vertelde UGent-professor Jeroen Dewulf hierover in een eerder interview met VILT. Dewulf, die ook voorzitter is van het kenniscentrum voor antibioticaresistentie AMCRA, wijst erop dat het overspringen van antibioticumresistentie van dier naar mens geval per geval moet bekeken worden.

AMCRA trok fel van leer tegen een mogelijk verbod en stond niet alleen in zijn pleidooi. Ook onder meer Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) wilde er niet van weten. “Als die motie goedgekeurd wordt, dan zullen veel levensreddende behandelingen voor dieren de facto verboden worden”, zei hij, terwijl hij eraan herinnert dat het antibioticagebruik in de dierengeneeskunde al met 40 procent verminderd is. Tegen 2024 moet dat zelfs 65 procent minder zijn.

De ambitie van de Europese Unie reikt bovendien nog verder. In de Farm-to-Forkstrategie staat dat de verkoop van antibiotica voor landbouwdieren tegen 2030 met de helft verminderd moet worden. Vanaf januari 2022 wordt het routineus en preventief gebruik van antibiotica bij dieren verboden.

Nood aan harmonisering

“Het gebruik van kritische antiobiotica is in ons land al met 70 procent gedaald en de huidige nationale wetgeving legt ook zeer strenge beperkingen op wat betreft het gebruik ervan”, weet Europarlementslid Tom Vandenkendelaere, die pleit voor een geharmoniseerde Europese lijst over welke antibiotica kritisch zijn of niet. “Lidstaten bepalen immers op dit moment op eigen houtje aan welke beperkingen kritische antibiotica onderworpen zijn.”

Ook voor Vandenkendelaere ging het voorstel van de groene fractie veel te ver. “Dit gaat bovendien lijnrecht in tegen de wetenschappelijke adviezen van verschillende Europese agentschappen. Dierenartsen zouden nog maar 20 procent van het bestaande antibioticagamma kunnen gebruiken. Mensen zouden hun huisdieren nog maar moeilijk kunnen laten behandelen, zoals een hond of een kat met een banaal abces of boerderijdieren. Een bijna totaalverbod voor kritische antibiotica voor dieren zou menselijke gezondheidsproblemen creëren want mensen lopen het risico dat besmette dieren hun bacteriën doorgegeven. Een geïndividualiseerde aanpak waar men geval per geval bekijkt welke specifieke behandelingen van dieren men kan toestaan, zoals nu het geval is in België, zou beter werken."

Hij reageert opgelucht dat de motie werd weggestemd maar benadrukt dat we voorzichtig moeten blijven omspringen met antibioticagebruik, zeker ook bij dieren. “Dit is een belangrijke stap vooruit om antibioticagebruik op Europees niveau te reduceren en vooral te harmoniseren. Het lappendeken dat vandaag bestaat, wordt aangepakt, en dat komt de gezondheid van mens én dier uiteindelijk ten goede.”

Ook Open Vld-parlementslid Hilde Vaumans reageert tevreden dat het Europees parlement haar “gezond verstand” gebruikt heeft en het bezwaar naar de prullenbak verwezen heeft. “Onze veeartsen en dierenliefhebbers kunnen dus opgelucht ademhalen. Sommige antibiotica zijn namelijk van levensbelang voor de behandeling van bepaalde infecties bij dieren en moeten daarom onder bepaalde strikte voorwaarden en criteria beschikbaar blijven. In tegenstelling tot wat de indieners van het bezwaar beweerden, is het voorstel van de Commissie geen vrijgeleide voor overmatig antibioticagebruik.”