Amerikaanse Antivaxminister annuleert miljoeneninvestering in vogelgriepvaccin bij mensen
nieuwsDe Amerikaanse regering schrapt de beloofde 760 miljoen dollar aan subsidies voor de ontwikkeling van een vogelgriepvaccin bij mensen door farmabedrijf Moderna. Het vaccin berust op mRNA-technologie, en dat is niet naar zin van de Amerikaanse minister van Volksgezondheid Robert F. Kennedy. De minister liet zich al meerdere malen kritisch uit over vaccins. Bovendien is hij pleitbezorger voor het aankweken van ‘natuurlijke immuniteit’ bij vogels, wat volgens experts faliekant zal mislopen. Ook de Vlaamse gezondheidsdiensten reageren op dit nieuws met een versterking van de ziektemonitoring.
Vandaag bestaat er al een vaccin tegen vogelgriep bij mensen, maar dat is van een andere aard dan het vaccin dat door Moderna ontwikkeld wordt. “Het belangrijkste verschil is dat Moderna gebruikmaakt van de techniek van mRNA”, zegt Annelies Wynant, woordvoerder van de FOD Volksgezondheid.
MRNA-vaccins geven je cellen tijdelijk instructies om een stukje van het virus na te maken, zodat je immuunsysteem leert om het te bestrijden. Het mRNA verdwijnt na korte tijd weer uit je lichaam en verandert niets aan je genetisch materiaal. Bekende voorbeelden zijn de COVID-19-vaccins van onder meer Moderna.
“Deze vaccins wekken brede immuunreacties op, waaronder zowel cellulaire (lymfocyten) als humorale (antilichamen) componenten”, zegt Wynant. “Deze brede reacties zijn theoretisch effectiever in de strijd tegen virussen. Uiteraard moet dit geval per geval bekeken worden… en aangezien dit vaccin nog niet ontwikkeld is, is het momenteel moeilijk om deze verschillen te beoordelen.”
Vaccinatie bij ons (nog) niet aangeraden
De huidige vogelgriepvaccins werken volgens andere principes. Omdat het vogelgriepvirus in België nog niet bij mensen is aangetroffen, worden ze op dit moment nog niet aanbevolen. “Het doel van vaccineren is het voorkomen van de verspreiding van een bestaande ziekte of de complicaties ervan, en/of het verkrijgen van groepsimmuniteit om een risico voor de volksgezondheid te vermijden”, zegt Wynant. “Op dit moment, en volgens de aanbevelingen van de Belgische Hoge Gezondheidsraad, wordt dit niet aangeraden omdat de ziekte (vogelgriep H5N1) bij mensen nog niet voorkomt in België. Hetzelfde geldt voor filovirussen, zoals ebola. Men gaat de Belgische bevolking niet vaccineren tegen deze ziekte omdat ze niet op ons grondgebied voorkomt. Het is vooral een kwestie van risico-batenanalyse.”
België schroeft monitoring op
Het fel bekritiseerde Amerikaanse vogelgriepmanagement doet echter de bezorgdheid toenemen bij experts. “Momenteel volgen de Risk Assessment Group en de Risk Management Group de situatie nauwgezet op en wordt gewerkt aan een geïntegreerd multisectorieel actieplan om voorbereid te zijn op een toekomstige situatie”, zegt Wynant. “Tot nu toe is een versterking van de monitoring het enige gevolg van de Amerikaanse epidemie.”
Die monitoring is belangrijk, want het virus is in staat om snel te muteren. Als het virus op een bepaalde manier muteert, kan het ook voor mensen een reëel probleem worden. “Het klopt dat het H5N1-virus dat momenteel in de VS circuleert een populatie runderen treft", zegt Wynant. "Zoogdieren dus, en niet langer alleen vogels. Dit toont aan dat het virus dichter bij de mens komt, ook een zoogdier. Maar op dit moment gebeurt de overdracht naar mensen vermoedelijk via mechanische overdracht tijdens het melken van deze koeien, en niet via de lucht”, zegt Wynant. “We moeten dus waakzaam blijven zonder paniek te zaaien en de situatie blijven monitoren.”
Amerikaanse experts bezorgd
Het is niet de eerste keer dat de Amerikaanse minister van Volksgezondheid de experts beroert. In het Amerikaanse tijdschrift Forbes wordt het schrappen van de vaccinsubsidie door diverse gezondheidsprofessionals fel bekritiseerd.
Elizabeth Cameron, adviseur bij het Pandemiecentrum van de Universiteit Brown, zegt dat de Amerikaanse regering omwille van besparingen de vogelgriepsituatie niet meer nauwkeurig kan opvolgen. In maart kondigde Kennedy nog drastische bezuinigingen aan die zouden leiden tot het schrappen van 20.000 banen: 2.400 bij de Centers for Disease Control, 3.500 bij de Food and Drug Administration en 1.200 bij de National Institutes of Health. Daarnaast is de regering van plan om een ingrijpende herstructurering van deze instanties door te voeren. “Al deze instanties, en het bijna volledig ontmantelde USAID, zijn van cruciaal belang voor onze nationale veiligheid”, klinkt het bezorgd.
Te weinig experts, te weinig zicht op verspreiding
Bovendien zijn de nieuwe profielen die deze diensten bevolken soms van dubieuze aard. “Er komen hier mensen binnen die geen ervaring hebben en geen idee hebben wat deze departementen, agentschappen en afdelingen doen”, zegt Amerikaans bioveiligheidsexpert Saskia Popescu aan Forbes.
Zelfs als de VS dan toch zijn koers zou veranderen inzake vaccinbeleid, vreest Popescu hoe dan ook dat de meesten een vaccin zullen weigeren. Trump was immers een luide criticaster van de gezondheidsmaatregelen ten tijde van corona, en die kritiek hebben zijn fans ter harte genomen. “Onze bevolking heeft het gevoel dat men geen enkel gezondheidsadvies nog kan geloven", zegt Popescu aan Forbes. "Bovendien maak ik me oprecht zorgen dat het advies dat hen wordt gegeven, misschien niet op bewijs is gebaseerd.”
Popescu vreest hoe dan ook dat de besparingen op gezondheidsdiensten en de geringe monitoring van het virus, alleen zal leiden tot nog meer besmettingen met vogelgriep. En zo vergroot dus ook de kans op een menselijke epidemie.
Het ziet er dus niet naar uit dat het vogelgriepvirus in de VS snel zal worden ingedamd. Een uitbraak van het virus in de Verenigde Staten heeft sinds 2024 miljoenen vogels gedood, zich verspreid naar veehouderijen en tientallen mensen besmet, van wie er één is overleden.
Bron: Eigen berichtgeving
