Antibioticagebruik in veehouderij daalt onder niveau humaan gebruik

Volgens EFSA missen de maatregelen, die op niveau van de lidstaten zijn genomen om het gebruik terug te dringen, hun effect niet. De Europese data gaan wel maar terug tot 2018. “De rapportering van de Europese data loopt een beetje achter op de meest recente data van België”, zegt Jeroen Dewulf, voorzitter van AMCRA, het kenniscentrum voor antibioticagebruik en -resistentie bij dieren.

“Gemiddeld genomen is het antibioticagebruik bij dieren in Europa inderdaad aan het dalen.” Als Dewulf de recentste gegevens voor België erbij haalt, is hij wat minder optimistisch. “Sinds 2011 hebben we een daling van 40 procent gerealiseerd maar het laatste jaar (2020) was er geen verdere verbetering. We hebben al een lange weg afgelegd, maar we zijn we er nog niet. Het kan nog beter.” Die Europese studie ziet hij eerder als een aanmoediging. “We laten wel zien dat we het kunnen en dat ook andere landen in Europa inspanningen doen om het antibioticumgebruik te reduceren.”

Ongunstige evolutie

2020 was op vlak van antibioticareductie in de Belgische veehouderij geen goed jaar. Voor wat het totale antibioticagebruik betreft, is er een stagnatie. Het kritische antibioticagebruik – bijvoorbeeld voor wat betreft de fluoroquinolones - nam wél toe, vooral bij de braadkippenhouders. “Het was door corona een moeilijk jaar. De dierenartsen waren misschien ook minder actief aanwezig op de bedrijven waardoor er minder actief werd gewerkt aan de antibioticareductie.”

Volgens Dewulf was er nog een tweede reden. De wetgeving, die het gebruik van de kritisch belangrijke antibiotica aan banden legde, was tijdelijk geschorst. “Dat heeft er voor gezorgd dat die kritische antibiotica weer meer gebruikt werden. Die wetgeving is ondertussen weer van kracht. Dus we verwachten dat het in de toekomst weer gaat dalen.”

Gezondheidsrisico’s bij antibioticaresistentie

Volgens Dewulf is het belangrijk om opnieuw acties te voeren om het antibioticagebruik terug verder naar beneden te krijgen. “Het is zowel voor de gezondheid van de dieren als voor de mens van cruciaal belang dat we voorzichtig met die antibiotica omgaan en ze zeker niet preventief gebruiken. Dat is nodig om het ontstaan van resistente bacteriën tegen te gaan. Hoe meer resistente kiemen er ontstaan hoe moeilijker het wordt om de dieren nog te gaan behandelen als het echt nodig is.”

Dewulf wijst erop dat die resistente bacteriën ook overgedragen kunnen worden op de mens en op die manier gezondheidsrisico’s inhouden. “In het bijzonder voor mensen die nauw in contact staan met de dieren, zoals de veehouders, dierenartsen en medewerkers van slachthuizen. We weten dat mensen die continu met die dieren in contact komen, een hoger niveau van antibioticaresistentie hebben. Wanneer die mensen dan een chirurgische ingreep moeten ondergaan of een infectie oplopen, dan wordt het moeilijker om hen te behandelen.”

Preventieve maatregelen

Els Goossens, adviseur bij Boerenbond en lid van de Raad van bestuur van AMCRA, treedt Dewulf bij. “Op den duur werken antibiotica door resistentiemechanismen minder goed, zeker bij hoog gebruik. Je moet alle geneesmiddelen, zowel bij mens als bij dier duurzaam inzetten, daar waar het nodig is. Vandaar dat de veehouderij een convenant heeft gesloten om samen met de overheid naar minder en meer duurzaam antibioticumgebruik te gaan. Dat is in de meeste landen gebeurd.”