Melkveehouders krijgen toeslag van 2 cent per liter

ABS en Boerenbond hebben donderdagmiddag een akkoord bereikt met Fedis, de federatie van de distributiesector, over een toeslag op melkprijzen. Gedurende 6 maanden zullen de melkveehouders 2 eurocent krijgen per liter geleverde melk. De Waalse landbouworganisaties FWA en Fugea weigerden het akkoord te ondertekenen en zetten de blokkades voort.

De toeslag zal met ingang van 1 juli 2009 uitgekeerd worden aan de melkveehouders. In totaal voorziet Fedis een bedrag van 33,6 miljoen euro voor de maatregel. Hoewel de melkveehouders 2 eurocent per geleverde liter melk krijgen, zal Fedis 14 cent per aangekochte liter in een solidariteitsfonds storten. Dat komt doordat melk die wordt uitgevoerd of verwerkt tot kaas, yoghurt of andere producten ook profiteert van het geld uit het solidariteitsfonds. Maar buitenlandse afnemers of producenten van verwerkte melkproducten storten niet in het fonds.

Het zal uiteindelijk de consument zijn die een deel van de prijsverhoging betaalt, maar het is niet zeker dat de melk meteen 14 cent per liter duurder wordt. "De commerciële politiek van de individuele supermarkten zal bepalen hoeveel de prijs stijgt", zegt Dominique Michel, gedelegeerd bestuurder van Fedis. Hij stelt wel de voorwaarde dat meteen alle blokkades worden stopgezet. “Door die acties lijden we elke dag miljoenen euro’s verlies. Zolang die voortduren, kunnen de melkveehouders van ons niet verwachten dat we hen nog eens miljoenen euro’s gaan uitkeren”.

Naast dit korte termijnakkoord hebben alle betrokkenen zich ook geëngageerd om samen met de federale overheidsdienst Economie te kijken of er binnen de Europese context een mogelijkheid bestaat om te komen tot interprofessionele afspraken. De bedoeling is om de verkoop met verlies door landbouwers of andere schakels in de voedselketen uit te sluiten. Bovendien willen ze ook onderzoeken of er een systeem voor solidaire handel voor lokale producten kan opgezet worden.

Zowel bij ABS als bij Boerenbond zijn positieve geluiden te horen. Volgens ABS-voorzitter Hendrik Vandamme werd er met dit akkoord “een beetje geschiedenis geschreven”, Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche had het over “een unicum”. “Je kan zeggen dat het hier maar over een toeslag van 2 eurocent gaat en de crisis zal daarmee niet opgelost zijn, maar uiteindelijk gaat het toch om 10 procent. Dat is niet min”, vinden beide landbouworganisaties.

Daarbij verwijzen ze naar Frankrijk waar de overheid 30 miljoen euro ter beschikking stelde voor de noodlijdende melkveehouders. “Frankrijk telt 6 keer meer melkboeren dan ons land en bovendien gaat het hier om geld uit privé-handen”, zegt Anne-Marie Vangeenberghe, woordvoerster van Boerenbond. Ook de ABS-woordvoerder, Guy Depraetere, beseft dat het voor het eerst is dat de distributie rechtstreeks steun geeft aan de landbouwers.

Ook zijn beide organisaties tevreden over het tweede deel van het akkoord. “Wij streven al lang naar een kostprijsdekkende prijs voor de producent. Dat alle betrokkenen nu gaan bekijken hoe we dit voor alle schakels in de keten kunnen realiseren, is voor ons een hele stap voorwaarts. Net zoals er zal onderzocht worden of een systeem van fair trade voor lokale producten haalbaar is”, zegt Vangeenberghe.

Volgens Boerenbond kan dit een precedent zijn voor de hele sector. “Ik heb steeds scherp geprotesteerd wanneer de discussie over de crisis in de land- en tuinbouw verengd wordt tot de melkveehouderij. Wij zijn steeds bereid mee te denken over oplossingen, maar willen dan wel dat die in alle sectoren van toepassing zijn”, zei Vanthemsche vooraf nog.

ABS ziet ook mogelijkheden in de lange termijnengagementen die gemaakt zijn, maar is toch iets voorzichtiger. “Uiteindelijk gaat het om een streefdoel, hoe we dit moeten bereiken staat nog lang niet vast”, aldus Guy Depraetere. Op hun beurt hebben de Vlaamse landbouworganisaties zich geëngageerd om te zorgen voor een maximale kostenefficiëntie op bedrijfsniveau en voor het zoeken naar diversificatiemogelijkheden in de keten en afzetstructuren.

Woensdagavond leek een akkoord nog veraf, toen de grootste Waalse landbouworganisatie FWA zich uit de gesprekken terugtrok omdat het de beloofde toeslagen ontoereikend vond. “Nochtans waren de gesprekken in een weliswaar moeilijke, maar toch constructieve sfeer verlopen”, licht de Boerenbondwoordvoerster toe. Donderdagmorgen werden de gesprekken dan hervat, maar op het laatste moment haakte ook de tweede Waalse landbouworganisatie Fugea af.

Volgens Vanthemsche moet de oorzaak gezocht worden in de onderlinge strijd voor de vertegenwoordiging van de Waalse landbouw waarin beide landbouworganisaties zijn verwikkeld. “Maar we willen er geen communautaire kwestie van maken”, zegt hij. “Dit akkoord is er voor alle Belgische boeren. Wij respecteren de houding van onze Waalse collega’s, maar vonden toch dat wij onze verantwoordelijkheid moesten opnemen. Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het deksel op de neus”, waarschuwde hij nog.

Ook bij ABS zijn ze van mening dat de acties op een bepaald moment moeten stoppen. “Iedereen heeft bijgedragen tot dit akkoord en zeker ook de Waalse melkveehouders”, zegt Depraetere. “Zonder hun harde acties waren we nooit zover gekomen als nu". De Vlaamse organisaties gaan nu proberen om FWA en Fugea tot inkeer te doen komen en het akkoord alsnog te steunen.

Toch sluit Dominique Michel van Fedis niet uit dat er voor de Vlaamse melkveehouders naar een oplossing kan worden gezocht, wanneer men aan Waalse kant verder actie blijft voeren. Maar hij had nog een boodschap voor de Waalse melkveehouders: “Fedis steekt zijn hand hier uit. Dit is uniek, verspeel deze kans niet”, klonk het. Nadat het akkoord was ondertekend, riep ook minister-president Kris Peeters op om "de serene sfeer in de sector te herstellen".

Donderdagmiddag werd de actie aan het Lidl-distributiecentrum in Gullegem wel afgeblazen. Maar de aanleiding voor de stopzetting was niet zozeer het akkoord, als wel het bezoek van een deurwaarder die de landbouwers een exploot onder de neus duwde. Als de blokkade niet werd stopgezet, riskeerden de actievoerders een dwangsom van 2500 euro per vrachtwagen die niet werd binnen gelaten. Hiermee zijn alle blokkades in Vlaanderen opgeheven, in Wallonië duren de meeste nog voort.

Na de middag escaleerde de situatie zelfs bij onze zuiderburen. Uit ontevredenheid met het bereikte akkoord betoogden de melkveehouders in verschillende gemeenten en steden in de streek van Doornik betoogd. De betogers namen de voorraad melk in de winkels in beslag en deelden de koopwaar uit aan de klanten. Vooral de warenhuizen van Lidl en Aldi werden daarbij geviseerd.

Her en der volgden er acties in Henegouwen. Een twintigtal tractoren verstoorden het verkeer waarna de betogers verschillende winkels in Leuze-en-Hainaut binnendrongen. Een deel van de manifestanten trok vervolgens naar Péruwelz, maar ook de gemeentes Basècles, Quevaucamps (Beloeil), Blaton en Pommeroeul (Bernissart) kwamen aan bod. Om de actiedag af te sluiten, trokken de betogers vervolgens naar Aat. Op vraag van Fugéa werden de blokkades van Cora en Lidl in Courcelles wel opgeheven. In Villeroux (Aldi) werd de actie om 19 uur stopgezet, ook hier werd er opnieuw gevreesd voor dwangsommen. In Isnes (Aldi) duren de blokkades nog verder.

De Waalse betogers vinden het akkoord dat met Fedis werd bereikt, ontoereikend. "Fedis stelt een toeslag van amper 2 cent per geleverde liter melk voor. Dat moet echter 3,5 cent zijn. De politieke wereld moet ook voor een regeling op Europees niveau zorgen", aldus Joseph Neu, lid van de FWA. De betogers lieten horen dat ze van plan zijn om hun actie “tot op het einde” door te zetten.