Marges in zuivelindustrie onder druk: “We mogen onze zuivelproductie en -verwerking niet uit handen te geven”
Zuivelverwerkers herkennen en erkennen de noodkreet van landbouwers voor meer rechtszekerheid en een betere ondersteuning in hun duurzaamheidstransitie. Lien Callewaert, directeur bij Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ) bevestigt dat de zuivelsector deel wil uitmaken van de verduurzaming en de transitie naar meer duurzame landbouwmodellen. “Maar om een duurzame transitie te realiseren is eerst een duidelijk juridisch kader nodig”, aldus Callewaert.
FrieslandCampina maakte dinsdag zijn jaarresultaten van 2023 bekend. Het zuivelconcern leed vorig jaar een verlies van maar liefst 149 miljoen euro. Het verkocht minder zuivelproducten en kreeg tegelijkertijd te maken met lagere marktprijzen en hoge reorganisatiekosten. Eerder raakte al bekend dat er 1.800 van de 22.000 banen zullen verdwijnen, waarvan meer dan 80 in België.
De meer dan 15.000 leden-melkveehouders die eigenaar zijn van het zuivelconcern krijgen door de tegenvallende resultaten geen contante nabetaling, wat te vergelijken is met dividend. "Een teleurstelling, zeker gelet op de gestegen kosten voor onze leden en de kosten voor verdere verduurzaming op het boerenerf", stelt topman Jan Derck van Karnebeek.
Krappe marges
Het miljoenenverlies van FrieslandCampina komt niet uit de lucht vallen. “Net als in de hele voedingssector staan ook de marges in de zuivelindustrie sterk onder druk”, vertelt BCZ-directeur Lien Callewaert. Uit een recente publicatie van het prijzenobservatorium van de FOD Economie blijkt dat de globale marge in de voedingssector voor 2022 gedaald is met 20 procent ten opzichte van 2021. De marges in de voedingssector stonden in 2022 op hun laagste peil voor de periode 2017-2022. Voor de zuivelsector daalde de netto marge van 1,76 procent in 2021 naar 1,03 procent in 2022. Een herstel van de netto marge wordt verwacht in 2023, gezien de dalende evolutie van de kosten.
We blijven hameren op een duidelijk beleidskader zodat we kunnen blijven innoveren en investeren in een sector die veilig voedsel op de lokale markt brengt
Rechtszekerheid
“De verwerkende industrie is de schakel die volgt op de landbouwers en wij erkennen en herkennen de noodkreet van de boeren. Verduurzaming van de sector, zowel op niveau van de landbouw als de verwerkende industrie vraagt inspanningen en investeringen die worden afgeschreven op lange termijn”, vertelt Callewaert.
Callewaert onderstreept daarom de noodzaak voor een duidelijk juridisch kader dat zorgt voor rentabiliteit voor de volledige zuivelsector en voor een duurzaam inkomen voor elke schakel van de keten. “We blijven hameren op een duidelijk beleidskader zodat we kunnen blijven innoveren en investeren in een sector die veilig voedsel op de lokale markt brengt. Om die duurzaamheidsswitch mee te begeleiden zijn investeringen en subsidies van partners of beleid zeer gewenst”, aldus Callewaert.
Callewaert pleit bovendien voor een holistische aanpak voor de verduurzaming van de zuivelsector. “Het heeft geen zin om hier in België te verduurzamen om dan minder duurzame producten uit andere landen te importeren. We moeten erover waken om onze lokale zuivelproductie en -verwerking niet uit handen te geven.”
In 2014 rolde de zuivelsector een sectorbreed duurzaamheidsprogramma uit: de duurzaamheidsmonitor. Dankzij die monitor kan de sector heel gericht de verschillende duurzaamheidsinitiatieven en hun evolutie in kaart brengen en melkveehouders sensibiliseren om duurzamer te produceren.
Daarnaast tekent de sector sinds 2000 ook zijn koolstofvoetafdruk op. Elke vijf jaar berekent een onafhankelijke instelling (in 2020 was dat de KU Leuven) de carbon footprint van een liter rauwe melk. Uit het rapport blijkt dat de koolstofvoetafdruk in 20 jaar 30 procent klimaatvriendelijker is geworden. Vandaag stoot een gemiddeld Belgisch melkveebedrijf 0,93 kg CO2-eq per liter rauwe melk uit. Daarmee produceren de Belgische melkveehouders zeer efficiënt, zeker als je dit vergelijkt met wereldwijde cijfers die meer dan het dubbele zijn.
