Milcobel schrapt 130 banen na dramatisch 2023

In wat het zelf een “bijzonder moeilijk zuiveljaar” noemt, heeft Milcobel het jaar 2023 afgesloten met een verlies van 11,6 miljoen euro bij een omzet van 1,315 miljard euro. Dit staat in contrast met de omzet van 1,36 miljard euro en een winst van 4,4 miljoen euro in 2022. Ook de solvabiliteit is licht gedaald ten opzichte van 2022 (van 26,4% naar 25,9%). De leverage ratio daalde van 4,4 in 2022 tot 3,7 vorig jaar.

De zuivelverwerker wijst ter verklaring van de teleurstellende bedrijfscijfers onder andere op de  gestegen kosten voor energie, grondstoffen, diensten en lonen (+11 procent) die niet onmiddellijk doorgerekend konden worden. Een belangrijke financiële impact kwam ook van de moeizame implementatie van een softwarepakket in de afdeling Consumer Products die tot een hoge eenmalige kost heeft geleid.

Tegenover de gestegen kosten stond vorig jaar een globale afzetmarkt die door Milcobel als turbulent omschreven wordt door geopolitieke en economische onzekerheden. Onzekerheden bestaan er ook op het gebied van melkaanvoer. “Aan de aanbodzijde leidt de sterk toegenomen regelgeving rond landbouw en veehouderij in Europa en België tot een krimpende melkplas.” In 2023 heeft Milcobel 1,3 miljard liter verwerkt, wat een lichte daling is ten opzichte van 2022 (1,36 miljard liter).

Melk van derden als compensatie

Dit melktekort wordt grotendeels gecompenseerd door melk die Milcobel van derden aankoopt. Het bedrijf is daar zo’n drie jaar geleden mee begonnen nadat Nederlandse zuivelverwerkers actief werden op de Belgische markt. “De 'war on milk' heeft ons leden gekost”, beaamt woordvoerder Kathleen De Smedt die aangeeft dat Milcobel momenteel nog 1.550 leveranciers telt. Enkele jaren geleden waren dat er nog 2.000, begin 2022 1.700. Ondanks de aanzienlijke daling blijft Milcobel de grootste zuivelverwerker van Vlaanderen.

De coöperatie verwacht dat de melkvaanvoer de komende jaren verder zal teruglopen. Ze voorziet niet alleen een terugval onder de leden, maar ook in de aanvoer van melk van derden. Deze verwachting en het verlies van 2023 nopen de zuivelverwerker om een stevige reorganisatie door te voeren waarbij 130 van de 1.500 jobs bedreigd zijn. De consultatie- en informatieronde met de sociale partners, moet meer duidelijkheid verschaffen, en wordt daarom zo snel mogelijk opgestart.

Minder melk naar poedertorens in Kallo

Bij de voorgenomen ontslagen gaat het om bedienden en kaderleden, maar ook om arbeiders uit de poederproductieafdeling in het Oost-Vlaamse Kallo. Dat er jobs op de site in Kallo op de tocht staan, hangt samen met het terugschroeven van de poederactiviteiten. Vanaf september van dit jaar worden er twee kleinere poedertorens stilgelegd. Melkpoeder wordt dan voornamelijk nog geproduceerd op de meest recente hoogtechnologische installatie. Er verdwijnen dus vooral jobs in Kallo, "meer dan de helft", maar ook in de vestigingen in Brugge, Langemark en Moorslede. 

Op deze manier anticipeert de zuivelverwerker op een verwachte afname van de melkproductie in de toekomst. “We moeten onze verwerkende capaciteit afstemmen op een dalende melkplas en daarbij hebben we ervoor gekozen om de productie met de minste toegevoegde waarde (poedermelk, red.) af te stoten”, verklaart De Smedt de keuze. De beschikbare melk wil de coöperatie omzetten in producten die het meest renderen, zoals kaas, room en boter.

Onderdeel van de reorganisatie is ook het ineenschuiven van de business units 'Consumer Products' en 'Ingredients' met als doel om kosten te besparen en synergie te creëren. Milcobel zet ook in op andere maatregelen om de kosten te drukken, zoals het niet uitbetalen van managementbonussen over 2023, het beperken van nieuwe vacatures en het terugbrengen van het aantal externe consultants.

De Smedt benadrukt namens Milcobel dat leden-melkveehouders zich geen zorgen moeten maken over het melkgeld. De maatregelen zijn juist bedoeld om de melkprijs te handhaven. “Wij zijn ervan overtuigd dat de voorgestelde reorganisatie zal leiden tot meer efficiëntie en flexibiliteit waardoor we beter kunnen inspelen op de markt. Het is in feite een vervolgstap op operatie Feniks die we enkele jaren geleden hebben ingezet.” Deze operatie beoogt kostenbesparingen en legt de nadruk op hogere valorisatie.

Positieve tendensen in de jaarcijfers

In dat kader had Milcobel bij de presentatie van zijn jaarcijfers 2023 ook nog positief nieuws te melden. Zo startte het in 2023 een samenwerking met Arla Foods Ingredients voor het valoriseren van de weistroom in hoogwaardige producten voor farmaceutische toepassingen, baby- en sportvoeding. Dochteronderneming Ysco zette daarnaast een sterke prestatie neer en de raspactiviteiten van Kaasbrik in Halen rendeerden vorig jaar sterk. Bij Kaasbrik overweegt Milcobel om de productie op te voeren.

Inspeldende op de dalende melkplas onderzoekt Milcobel ook mogelijkheden om zijn installaties voor andere doeleinden in te zetten. “Milcobel staat uiteraard open voor een eventuele herbestemming van de twee poederinstallaties, bijvoorbeeld voor het verwerken van plantaardige alternatieven of het produceren voor derden”, klinkt het.

Nieuws komt hard aan bij vakbonden

Volgens Charlotte Hautekeur, secretaris van ABVV Horval, waren er wel al signalen dat het niet goed ging, zoals een verminderde melkaanvoer en veel boeren die vertrokken waren naar de concurrentie. "Toch komt het nieuws binnen als een bom, zeker omdat de site in het Oost-Vlaamse Kallo zo zwaar getroffen is", klinkt het. Daar zijn in het totaal 67 jobs bedreigd, 36 van arbeiders en 31 bedienden. Daarnaast zouden ook twee torens voor de productie van melkpoeder worden stopgezet, waardoor er nog maar één overblijft.

Volgende week maandag vindt de eerste informatie- en consultatievergadering plaats. De maandag erop volgt een tweede. De betrachting van de vakbond is om het aantal ontslagenen terug te dringen.