Amerikaanse melkkoeien besmet met hoogpathogene vogelgriep
In de Amerikaanse staten Texas, Kansas en mogelijk New Mexico zijn melkkoeien besmet met hoogpathogene vogelgriep. Het is voor het eerst dat een vogelgriepbesmetting is vastgesteld bij herkauwers. De nationale melkvoorziening is niet in gevaar volgens de autoriteiten, maar toch is er reden tot ongerustheid.
Het Amerikaanse ministerie van Landbouw kwam met de officiële bevestiging dat zieke koeien in Texas, Kansas en mogelijk in New Mexico vogelgriep hebben opgelopen. De besmetting was al vastgesteld door verschillende federale en staatsagentschappen. Het hoogpathogene vogelgriepvirus H5N1 is ontdekt in ongepasteuriseerde melkmonsters van zieke koeien. Vorige week was het virus ook al vastgesteld in de hersenen van geiten die waren doodgegaan na neurologische verschijnselen in Minnesota. Het is voor het eerst dat vogelgriep herkauwers ziek maakt.
IJsbeer geveld door vogelgriepvirus op de Noordpool
3 januari 2024Wereldwijd en het hele jaar door
Sinds 2020 woedt wereldwijd de grootste uitbraak van het hoogpathogene vogelgriepvirus H5N1 ooit. Alleen al in Nederland werden de afgelopen jaren meer dan 6,6 miljoen vogels geruimd, in Frankrijk decimeerde de foie gras-industrie en in de VS moesten 82 miljoen vogels geruimd worden - wat daar op weinig diervriendelijke manieren gebeurt. Kenmerkten vogelgriepuitbraken zich in het verleden doordat ze vooral in de lente en zomer met trekvogels meeliftten, inmiddels is dit H5N1-virus endemisch geworden. Dat betekent dat besmettingen het hele jaar door de kop op kunnen steken.
Het virus bereikte afgelopen winter ook Antarctica, waar gevreesd wordt voor het leven van miljoenen zeevogels. Ook zijn inmiddels verschillende zoogdiersoorten bevattelijk gebleken voor het vogelgriepvirus. Ze krijgen het binnen door het eten van besmette karkassen: van vossen en marterachtigen tot zeehonden en zeeleeuwen maar ook onze kat en hond.
In het geval van de Amerikaanse koeien lijkt de besmetting door wilde vogels overgebracht te zijn. Op sommige boerderijen zijn dode vogels gemeld. "Er is geen reden tot paniek", zegt de Amerikaanse viroloog Stacey L. Schultz-Cherry in de New York Times. "Het lijkt er gewoon op dat het virus is overgesprongen door contact met zieke wilde vogels."
Mutaties
Toch is er wel degelijk reden tot zorg. Infecties van zoogdieren geven het virus nieuwe mogelijkheden om te evolueren. Onderzoekers maken zich al lange tijd zorgen dat een vogelgriepvirus dat geëvolueerd is om zich efficiënter te verspreiden onder zoogdieren, waaronder mensen, de volgende pandemie zou kunnen veroorzaken. Ook de Nederlandse vogelgriepexpert Thijs Kuiken, hoogleraar bij het Rotterdamse Erasmus MC, noemt de ontwikkelingen "verontrustend". Om dat meteen te nuanceren, want pathologisch onderzoek moet nog aantonen of het vogelgriepvirus ook de oorzaak is dat de koeien ziek werden. "Het lijkt me niet onwaarschijnlijk," zegt Kuiken, "maar in dit stadium moeten we dit correct duiden."
Pasteurisatie
In de VS werden virusdeeltjes vastgesteld in de melk van de zieke koeien: "Het is alleen aangetroffen in melk die duidelijk abnormaal is," aldus Jim Lowe, dierenarts en influenza-onderzoeker aan het College of Veterinary Medicine van de University of Illinois, in de New York Times. De melk zag er dik en stroperig uit en is vernietigd. Volgens de USDA moeten zuivelbedrijven de melk van zieke dieren afvoeren of vernietigen, zodat deze niet in de voedselketen terecht komt. De Amerikanen hoeven zich geen zorgen te maken over de melkvoorziening, benadrukt het USDA. Pasteurisatie doodt de virussen. Er wordt dan ook geadviseerd om zeker geen rauwe melk te drinken.
Kuiken ziet nog wel een complicatie voor de volksgezondheid. Als virussen een nieuwe zoogdiersoort besmetten - zoals koeien - is er een risico dat hun genetisch materiaal verandert. En als dieren tegelijkertijd meerdere griepvirussen - vogel- én varkensgriep bijvoorbeeld - oplopen, kunnen die genetisch materiaal uitwisselen waardoor een ook voor mensen gevaarlijke variant ontstaat.
In samenwerking met: Foodlog
