Kwart van de zoetwaterdieren met uitsterven bedreigd
nieuwsWereldwijd loopt 24 procent van de zoetwaterfauna, waaronder schaaldieren, vissen en insecten, een hoog risico op uitsterven doordat vervuiling, dammen en intensieve landbouw hun leefgebied aantasten. Dat blijkt uit een onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature, dat gebaseerd is op de rode lijst van bedreigde diersoorten van de IUCN.
Bedreigde zoetwaterdieren
Zoetwaterecosystemen zijn zeer biodivers, belangrijk voor het levensonderhoud en economische ontwikkeling, maar staan onder aanzienlijke druk. Zo ging tussen 1970 en 2015 35 procent van de gecontroleerde wetlands verloren, drie keer sneller dan bossen. Zoetwater ondersteunt meer dan tien procent van alle bekende diersoorten, waaronder ongeveer één derde van alle gewervelde soorten, terwijl het slechts minder dan één procent van de aardoppervlakte beslaat. Wereldwijd neemt de biodiversiteit af, waarbij zoetwaterecosystemen bijzonder worden getroffen.
Van de 23.496 soorten die de wetenschappers bestudeerden loopt 24 procent een hoog risico op uitsterven. Er is variatie tussen de beschouwde zoetwatergroepen, waarbij tienpotigen (zoals kreeften, krabben en garnalen, red.) het hoogste percentage (30%) bedreigde soorten hebben, vergeleken met 26 procent voor zoetwatervissen en 16 procent voor de orde der libellen.
Maar ook amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren lopen gevaar. Sinds 1500 zijn er 89 zoetwatersoorten uitgestorven en 178 soorten worden beoordeeld als ‘mogelijk uitgestorven’. "We moeten dringend handelen als we niet willen dat andere soorten op hun beurt achteruitgaan of verdwijnen", luidt het. De cijfers zijn bovendien wellicht een onderschatting, omdat er over bijna een kwart van de soorten nog steeds onvoldoende informatie is, aldus de onderzoekers.
Scala aan bedreigingen
De bedreigingen voor de zoetwaterecosystemen en zijn diersoorten zijn divers. De studie neemt aan dat 54 procent van de bedreigde soorten wordt beïnvloed door vervuiling, 39 procent door dammen en waterwinning, 37 procent door veranderingen in landgebruik, en de daarmee samenhangende effecten van landbouw, en 28 procent door invasieve soorten en ziekten. De meeste bedreigde soorten (84%) worden beïnvloed door meer dan één bedreiging.
Bijna één vijfde van de bedreigde zoetwatersoorten wordt beïnvloed door klimaatverandering en extreme weersomstandigheden. Klimaatverandering heeft een negatief effect op zoetwaterecosystemen, zowel direct (bijvoorbeeld door veranderende temperaturen en extreem weer) als indirect (bijvoorbeeld toegenomen menselijke vraag naar water).
Volgens de auteurs is dit wereldwijd een toenemende bedreiging, en verwachten ze dat het proportionele effect ervan op termijn zal toenemen. “Vanwege een gebrek aan modelstudies naar het effect van klimaatverandering op zoetwatersoorten, kan het effect ervan worden onderschat in huidige IUCN Rode Lijst-beoordelingen. Daarbij kunnen bij toekomstige beoordelingsinspanningen nieuwe benaderingen bij het evalueren van het uitstervingsrisico dat klimaatverandering met zich meebrengt nodig zijn”, klinkt het.
De grootste aantallen soorten die dreigen te verdwijnen, leven in het Victoriameer in Oost-Afrika, het Titicacameer in Zuid-Amerika, de tropische laaglanden van Sri Lanka en het westen van India. Dat zijn allemaal regio's waar relatief nog veel diersoorten voorkomen, maar die worden in toenemende mate bedreigd door vervuiling, verlies van leefgebieden en overbevissing.
Bron: Eigen berichtgeving
