"Jacht op goedkoop vlees leidt tot excessen"

Nu de vleessector opnieuw in opspraak is gekomen laait ook het debat rond vleesconsumptie en -productie opnieuw op. "Eén van de belangrijke oorzaken van vleesschandalen zoals dit van het vleesverwerkende bedrijf Veviba in Bastenaken, is de druk die op de vleessector wordt uitgeoefend om vlees aan de goedkoopste prijs aan te bieden”, heeft voedingsbiotechnoloog Frédéric Leroy (VUB) een duidelijke mening. "Zo zet je de deur open voor opportunisten om de hoekjes af te snijden en zo beland je al snel in de illegaliteit."

Bij elk voedselschandaal duikt dezelfde vraag telkens weer op: gaat het om een uitzonderlijk geval of eerder om de onvermijdelijke uitwassen van een falend systeem? Professor Frédéric Leroy (VUB) denkt het tweede. “De prijsdruk op de vleessector is enorm”, zo klinkt het. “Het is natuurlijk een complex probleem met vele factoren, maar we kunnen zeker vragen stellen bij de houding van de consument en van de distributiesector, dus ook van de warenhuizen, die druk uitoefenen op de vleesproducerende en -verwerkende sector om de prijzen zeer laag te houden. Als het grote publiek niet wil betalen voor een kwalitatief product, dan riskeren ze om het resultaat van gesjoemel op hun bord te krijgen, en dat is wat nu weer gebeurt."

Er is volgens de voedingsbiotechnoloog een trend naar minder vlees consumeren, maar daarnaast zou ook een trend wenselijk zijn waarbij het vlees meer gevaloriseeerd wordt, dus ook duurder verkocht wordt. "Vandaag de dag wordt het vlees gedemoniseerd, en dat is niet helemaal correct", vindt Leroy. "Vlees heeft traditioneel veel betekend in de evolutie van de mens en heeft ook vandaag nog op nutritioneel vlak een waardevolle rol te spelen, omdat het voedzame elementen bevat die we nodig hebben, zoals vitamines, ijzer en eiwitten. Een plantaardig dieet mist - zeker voor bepaalde bevolkingsgroepen, zoals kinderen - bepaalde ingrediënten die via supplementen moeten worden aangevuld."

“De mens is geprogrammeerd om het lekker te vinden”, gaat Leroy verder. “Onze sensorische percepties en regelingen in het lichaam sturen ons eetgedrag. Het gaat om mechanismen voor de regulatie van eiwitopname en associaties met umami-smaak, een basissmaak eigen aan een westers dieet. Maar het is een mix van wat we intrinsiek lekker vinden, wat we nutritioneel nodig hebben, wat de maatschappij van ons verwacht, en wat bepalend is voor onze identiteit.”

"De oorsprong van het vegetarisme ligt in de veranderde positie van de slacht in de 19de eeuw", aldus nog Leroy. "Waarschijnlijk is het voor de mens, door zijn empathie, een lastige taak om een dier te doden. Jagers-verzamelaars benaderden het als een ritueel. Ze maakten van de slacht een heuglijke activiteit. Dat zie je ook bij Pasen, wanneer het paaslam symbool staat voor Christus. Maar in de 19de eeuw wil de bourgeoisie niet langer dat dieren in het straatbeeld worden gedood. Men wil propere steden en richt slachthuizen in aan de stadsrand. De pejoratieve bijklanken ontstaan in culturen waar de loskoppeling met veehouderij en slacht het sterkst is. Waar mensen er niet meer mee in contact komen."