Aardbeidorp Landegem neemt afscheid van zijn laatste vollegrondstelers
ReportageHet is het einde van een tijdperk in de Oost-Vlaamse aardbeigemeente Landegem. Het dorp waar boeren en hobbyisten jarenlang streden streden om de ‘Soete Beeseprijzen’, verliest zijn laatste vollegrondstelers. Boeren Patrick Hinion (61) en zijn vrouw Carine Van de Woestijne (63) van de Oosterhoeve halen deze week de laatste aardbeien uit de tunnels. De reden? “Het is arbeidsintensief, en op onze leeftijd willen we meer van het leven genieten.”
Op handen en knieën in hun tunnelserres, vullen Patrick en Carine hun laatste aardbeibakjes. Waar aardbeien vandaag vooral geteeld worden in hangende hydroponiesystemen, kiest het landbouwerkoppel resoluut voor de vollegrondteelt. Elke aardbei, laag bij de grond, wordt pas geplukt zodra zij mooi is afgerijpt. “Vooral in het begin van het seizoen moet je goed kijken. Soms blinken ze mooi rood, maar draai je ze om en zie je dat de onderkant nog groen is”, zegt Patrick. “Je kan dit niet machinaal doen, het is allemaal handwerk. Op het hoogtepunt hadden we een halve hectare staan, maar met de jaren hebben we afgebouwd tot twee tunnels. Dit is ons laatste seizoen. Het zal raar doen, maar het is zwaar werk en een mens moet ook aan zijn gezondheid denken.”
Niet gewassen, extra smaak
Een beter laatste seizoen konden de boeren zich niet wensen. Dankzij het vele zonlicht zijn de aardbeien extra zoet. Alleen zijn sommige bessen door de hitte wat te snel afgerijpt. “Te hoge temperaturen, da’s een fenomeen dat we vooral de laatste jaren zien”, zegt Carine. De boerin vult in de bijna leeggeoogste serre nog een bakje, als snack voor bij het interview. De aardbeien in het bakje zijn niet gewassen. “Dan spoel je de smaak mee weg”, zegt Patrick. “Wij eten ze al meer dan dertig jaar zo, rechtstreeks uit de serre. Nog nooit ziek van geworden. Het is hier ook anders dan in de supermarkt, waar de mensen voortdurend met de handen in de bakjes zitten.”
Hoe we ze het liefst eten? “Met ijs”, zegt Patrick. “Of aan de struik, terwijl we aan het plukken zijn”, zegt Carine. “We verkopen geen aardbeien die we niet zelf met goesting zouden willen eten.”
Haasten voor een laatste bestelling
Het gesprek wordt regelmatig onderbroken door een belsignaal dat een klant verraadt die aardbeien komt afhalen. Door de jaren heen hebben Patrick en Carine een trouw klantenbestand opgebouwd, en die grijpen hun kans om nog de laatste exemplaren te bemachtigen. Veel klanten nemen niet één bakje, maar meteen een hele kist mee. Om confituur te maken, of om zo te eten. “De mensen zeggen dat ze het hier gaan missen”, zegt Patrick. “Vele klanten komen van Gent of verder.”
“Er zijn klanten die nu nog bellen voor bestellingen van tien tot vijftien kilo”, zegt Carine. “Ik zeg nochtans alle jaren dat mensen op tijd moeten bellen als ze confituur willen maken. Ik schat dat we woensdag de laatste bezen zullen hebben geplukt.”
“Het was ook een vroeg seizoen dit jaar”, zegt Patrick. “sommige jaren hebben we nog geen aardbeien met moederdag, en nu zijn we al in de derde week van april begonnen."
Of Patrick en Carine nooit overwogen hebben de overstap te maken naar hydrocultuur? "Nu nog omschakelen, die investering zouden we niet meer terugverdienen", zegt Patrick. "Maar hydrocultuur heeft natuurlijk voordelen. Je moet niet zo bukken want ze hangen in de lucht, en er kunnen geen slakken aan je aardbeien komen. En ze komen niet op de grond te liggen, nog een voordeel. Als je aardbeien in een plas liggen moet je je haasten om ze te plukken, want na een paar uur zijn ze slecht. En in moderne serres heb je natuurlijk ook veel meer controle over het klimaat. Al zijn er velen die nu minder stoken omwille van de energieprijzen."
Van de jaren zestig tot nu
De Oosterhoeve is ontstaan in 1961. Patricks ouders Sylveer en Mariette beslisten om hun moestuin met aardbeien uit te breiden en er hun job van te maken. Dat werd later een mooi gemengd bedrijf met koeien. Wanneer Patrick en Carine in 1993 de fakkel overnamen, gingen de koeien weg en werden de weides omgespit voor de inzaai van akkergewassen.
Net zoals er op de Oosterhoeve een generatiewissel heeft plaatsgevonden, gebeurde dat ook met het klantenbestand. “Ik herinner me nog dames die vroeger langskwamen op de boerderij, wiens kinderen vandaag vaste klanten zijn”, zegt Patrick.
De laatste jaren hebben Patrick en Carine hun klantenbestand in korte keten zien toenemen. “Vroeger was dat minder”, zegt Patrick. “Hoe dat komt? De supermarkten halen hun groenten en fruit van overal, en dat is aan andere prijzen. Bij ons is het een beetje duurder, maar het zijn ook heel andere ‘bezen’. En dat is iets dat mensen pas recenter zijn beginnen appreciëren. Vroeger kwamen mensen naar de boer omdat het goedkoper was. Vandaag komen ze voor de kwaliteit.”
Vroeger kwamen mensen naar de boer omdat het goedkoper was. Vandaag voor de kwaliteit
De vele klanten die hun laatste kans grijpen om bij Patrick en Carine te passeren, vinden het dan ook bijzonder jammer dat de boeren ermee stoppen. “Er zijn er niet veel meer, vollegrondstelers”, zegt Patrick. “In onze buurgemeente Nevele heb je er nog één, maar verder zijn ze zeldzaam. Het verschil met hydroponiesystemen? Vollegrondsaardbeien zijn roder van binnen. En er zit minder water in. Maar ik wil zeker niet zeggen dat de andere systemen slechte bessen produceren. De verschillen zijn klein en soms onbestaande. Je moet al een kenner zijn om het te merken.”
Vollegrondstelers waren vroeger lang niet zo zeldzaam als vandaag, weet Patrick. “Iedereen in Landegem die een beetje hof had, had aardbeien”, zegt Patrick. “Zo zijn de Soete Beesefeesten er gekomen. Maar het jaar nadien, deden er nog maar half zoveel kwekers mee. Wat was er gebeurd? De fiscus was ook naar de beesefeesten gekomen, en heeft alle aanwezigen genoteerd. Er waren er veel die de verkoop van hun oogst niet hadden aangegeven.”
Zelf zijn Patrick en Carine ook een aantal keren in de prijzen gevallen. “De schoonste aardbeien, het schoonste bakje,… het is spijtig dat de beesefeesten gestopt zijn, maar ja… zoals met zoveel lokale evenementen, is het moeilijk om jonge mensen te vinden die willen organiseren."
Het jaar na de Soete Beesefeesten deden er nog maar half zoveel kwekers mee. Wat was er gebeurd? De fiscus was ook gekomen, en heeft alle aanwezigen genoteerd
Boer wordt klant
Volledig op pensioen zullen Patrick en Carine niet gaan. “We zullen bezig blijven met akkerbouw”, zegt Patrick. “Dat is fysiek minder zwaar. Maar natuurlijk gaan we de aardbeien missen. Veel mensen kwamen tenslotte daarvoor naar hier, en ze waren ook een belangrijk deel van ons inkomen. Zeker dit jaar leveren de patatten niet veel op, met de export naar Amerika die plat ligt. Maar moest ik op mijn 61 jaar nog nog het grote geld moeten verdienen, dan kwam dat een beetje laat. We willen meer tijd om van het leven te genieten. Fietsen en familie zien. Ons derde kleinkind is onderweg. ”
“En de mensen verstaan het ook wel dat we stoppen, zelfs al vinden ze het jammer”, zegt Carine. “Afgelopen weekend werd er voor ons een verrassingsfeest georganiseerd. Onze dochter heeft een post gemaakt op Facebook met heel veel mooie reacties, we hebben ze uitgeprint.”
Zodra de laatste aardbei geplukt is, zullen de tunnelserres achterin de hoeve verdwijnen. Op het perceel zullen akkergewassen komen. De hoevewinkel blijft wel overeind, al zal het gamma vooral nog bestaan uit aardappelen, eieren en ajuin. De hommelkasten, die Patrick en Carine jarenlang gebruikten om de aardbeiplanten te bestuiven, gaan naar een bevriende buur. En dus zullen ook Patrick en Carine hun geliefde fruit voortaan bij een ander moeten halen. “In het dorp is een jong koppel recent begonnen met aardbeien, op hydrosystemen. Ze hebben een automaat. Die mensen willen we volop steunen, dus daar worden we vaste klant.”
Een teelt met wereldfaam, maar nergens daalde aantal landbouwbedrijven meer dan in deze streek
ReportageBron: Eigen berichtgeving
