ILVO experimenteert met cementloos beton in sleufsilo’s: tot 70 procent minder klimaatimpact

Meest gebruikte bouwmateriaal

Beton is het meest gebruikte bouwmateriaal ter wereld. Het is geliefd om zijn sterkte, lange levensduur en lokale beschikbaarheid. In België wordt jaarlijks ongeveer 14 miljoen kubieke meter beton gebruikt. In Europa veroorzaakt de betonbouw vier tot vijf procent van de totale broeikasgasuitstoot. Wereldwijd loopt dat op richting tien procent. Ongeveer 85 procent van de klimaatimpact van beton komt van de productie van cement.

Ook voor landbouwinfrastructuur is beton een veelgebruikt materiaal. Bovendien heeft de landbouw bij uitstek nood aan een robuust materiaal, want beton komt er dagelijks in contact met zuren, vocht en mechanische belasting. Deze veeleisende praktijkomgeving is dan ook de plaats bij uitstek om betonalternatieven te testen op hun merites. “In sleufsilo’s wordt het winterruwvoeder voor dieren ingekuild. Inkuilen betekent eigenlijk zuurstofarm fermenteren en daarbij komen zure kuilsappen vrij”, vertelt Leen Vandaele, wetenschappelijk directeur en expert runderonderzoek bij ILVO. “Uit ervaring weten we dat in sommige bestaande sleufsilo’s het beton al na tien jaar aangevreten is.”

Test met geopolymeer-gebonden beton en gerecycleerd beton

Op de site van ILVO, waar 12 sleufsilo’s worden gebouwd, zullen twee alternatieven voor traditioneel beton worden getest, naast het best beschikbare ‘klassieke’ beton. In eerste instantie gaat het om een innovatief geopolymeer-gebonden beton. Daarbij wordt in de plaats van cement een geopolymeer gebruikt als bindmiddel. Daarnaast wordt ook gerecycleerd beton gebruikt. Dit beton heeft wel cement als bindmiddel, maar de traditioneel gebruikte grondstoffen (zand en steenslag) worden vervangen door circulaire materialen zoals gebroken betonpuin en breekzand. Die aanpassing verkleint het gebruik van primaire grondstoffen met 60 procent en reduceert de transportkosten.

In elk van de drie betontypes worden sensoren geplaatst die gedurende meerdere jaren realtime data doorsturen naar een online dashboard bij Buildwise, het innovatiecentrum van de Belgisch bouwsector, dat voor deze proef nauw samenwerkt met ILVO. Parameters als temperatuur, vochtgehalte, elektrische geleidbaarheid en wapeningpotentiaal worden daarbij continu gemonitord. Zij geven een beeld van de degradatieprocessen. Er komen ook klassieke staalnames en extra analyses in het lab.

Mogelijk een enorme gamechanger

“Deze nieuwe technologie met geopolymeren staat dicht bij marktintroductie”, vertelt Niels Hulsbosch, research expert bij Buildwise. “Dit project bij ILVO zal ons helpen om de kennisopbouw over de technische haalbaarheid en over prestaties op lange termijn te versnellen. Als we in de toekomst op een andere manier kunnen bouwen, met lagere milieu-impact én met meer gerecycleerde grondstoffen, dan is dat een enorme gamechanger.”

Volgens Joris Relaes, administrateur-generaal van ILVO, neemt de onderzoeksinstelling een gedurfde, maar beredeneerde beslissing door aan de slag te gaan met deze alternatieven. “In bouwprojecten zijn opdrachtgevers doorgaans risicovermijdend. Ze houden vast aan veilige standaarden en gecertificeerde producten”, klinkt het. Maar voor ILVO gaven de belofte van uitstekende chemische bestendigheid, hoge druksterktes, duurzaamheidsprestaties én verantwoord grondstoffengebruik, de doorslag.

Kostprijs moet nog naar beneden

Nadeel is dat het geopolymeer-gebonden alternatief 30 procent duurder is dan klassiek hoogwaardig beton. Dat is vooral het gevolg van de kleine volumes waarin het geproduceerd wordt. “Als de omzet en de langhoudbaarheid kan verhogen, dan kan ook de meerprijs dalen”, klinkt het bij de bouwconsortia die bij het project betrokken zijn. Het gaat om STRABAG Belgium, ResourceFull en AC Materials. Het recyclagebeton is vandaag al vergelijkbaar in prijs met klassiek hoogwaardig beton, zo is te horen bij OBBC en De Clercq Aannemingen die als consortium deze toepassing mee ondersteunen in de proef.

De bouw van deze sleufsilo’s kan rekenen op steun van het Programma Innovatieve Overheidsopdrachten van VLAIO. Naast financiële steun van bijna 400.000 euro gaat het om praktische begeleiding en om hulp bij het partnerschap met Buildwise. Met dit programma wil VLAIO overheden en publieke organisaties helpen bij de aanbesteding en het zoeken naar de juiste leveranciers en ontwikkelaars. “Dit project toon aan hoe het streven naar duurzaamheid en circulariteit samengaat met innovatie. We hopen dat dit project, eens gerealiseerd en succesvol gevalideerd, zal fungeren als voorbeeld voor de hele Vlaamse bouwsector”, zegt Mark Andries, administrateur-generaal van VLAIO.