Illegale ontbossingscijfers verdrievoudigd op vier jaar tijd: 280 voetbalvelden bos voor de bijl
nieuwsHet aantal hectare bos dat gekapt werd zonder vergunning is fors toegenomen. Waar in 2020 nog 45 hectare bos zonder vergunning werd gekapt, liep dit cijfer op tot maar liefst 130 hectare in 2023 en 140 hectare in 2024. Dat blijkt uit cijfers die Groen-fractieleider Mieke Schauvliege opvroeg bij Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns (cd&v). Schauvliege noemt de cijfers “hallucinant.” Het kabinet-Brouns reageert echter dat de cijfers niet zozeer aangeven dat er meer illegaal ontbost werd, wel dat meer ingezet wordt op handhaving. Ook volgens ANB blijft illegale ontbossing minder vaak onder de radar dan vroeger, wat de cijfers zou verklaren.
De provincie Limburg kampt met de zwaarste problemen: bijna de helft van alle illegale ontbossingen in 2024 vond daar plaats. “Vlaanderen is nu al één van de meest bosarme regio’s in Europa”, zegt Schauvliege in een persbericht. De cijfers van ANB, tonen dat daar niet meteen verandering in komt.
Volgens Schauvliege doet de Vlaamse regering lang niet genoeg om dit tegen te gaan. “Je zou denken dat illegale ontbossingen dan prioriteit zijn maar de Vlaamse regering laat begaan. Meer zelfs, mensen die illegaal ontbossen worden beloond door een soepel regularisatiebeleid", reageert ze.
“Bomen vogelvrij”
"Bomen zijn in Vlaanderen vogelvrij door gebrekkige bescherming van de overheid”, stelt Schauvliege. Hoewel de natuurinspectie bij illegale ontbossing kan verplichten tot bosheraanplanting, is dat volgens haar slechts een pleister op een etterende wonde. “De ecologische schade is vaak enorm omdat het jaren duurt voordat een bos zijn oorspronkelijke waarde terugkrijgt. Een kind weet dat je met het aanplanten van jonge kleine boompjes niet op 1-2-3 een oud en waardevol bos herstelt."
Mensen die illegaal ontbossen worden beloond door een soepel regularisatiebeleid
Bovendien wijst Schauvliege erop dat het vaak niet eens tot een heraanplant komt. Volgens haar kunnen ontbossers vaak ontsnappen aan de heraanplantplicht door een regularisatietraject op te starten, waarbij enkel boscompensatieplicht nodig is. "De illegale kapper wordt de facto eigenlijk beloond, want dan mag die zijn betonnen bouwproject verderzetten en hoeft die enkel elders in Vlaanderen nieuw bos aan te planten”, zegt ze. “De ecologische ravage is enorm natuurlijk. En zou jij blij zijn als een bos bij jou in buurt wordt gekapt en 100 kilometer verderop wordt gecompenseerd? Natuurlijk niet."
Kritiek op Demir en Brouns
Schauvliege neemt niet alleen het beleid van huidig minister van Omgeving Jo Brouns op de korrel, maar ook zijn voorganger Zuhal Demir (N-VA). Dat de illegale boskap op slechts enkele jaren tijd fors is toegenomen, staat volgens Schauvliege immers in schril contrast met de Vlaamse ambitie voor bosuitbreiding. De huidige en vorige Vlaamse regering stelden zich tot doel om tegen 2030 10.000 hectare extra bos aan te planten. Sinds 2019 werd echter officieel slechts 2.244 hectare gerealiseerd, waardoor Vlaanderen nog zeer ver verwijderd blijft van deze ambitie.
"Dit gaat over het beleid van de vorige minister Demir die veel communiceerde over bos, maar onder haar beleid verdween een record hoeveelheid bos illegaal onder de kettingzaag”, zegt Schauvliege. “Ik verwacht van haar opvolger niet veel beterschap: die man blinkt niet uit in daadkracht wat de bescherming van natuur betreft, we wachten nog steeds op zijn eerste concrete voorstel om te zorgen voor meer bosuitbreiding."
Verhoogde handhaving, verhoogde cijfers
Het kabinet-Brouns vindt dat de cijfers enigszins moeten worden genuanceerd. De officiële illegale ontbossingscijfers zijn misschien dramatisch gestegen, maar dat heeft volgens Brouns vooral te maken met de betere handhaving. Waar deze praktijken vroeger vaker onder de radar bleven, worden de zaken volgens Brouns nu nauwkeuriger opgevolgd. "Illegale ontbossing is de laatste jaren een absolute prioriteit geworden binnen het handhavingsbeleid. Bij elke melding gaat de natuurinspectie systematisch ter plaatse voor een vaststelling", klinkt het. Bovendien zouden burgers steeds vaker melding maken van illegale ontbossing.
ANB-woordvoerder Jeroen Denaeghel noemt het "totaal onjuist" dat de illegale kapper beloond wordt, zoals Schauvliege zegt. "We doen er bij Natuur en Bos net alles aan om onze bossen te beschermen. Het beteugelen van illegale ontbossingen is bij natuurinspectie een topprioriteit. Het feit dat de bestuurlijke maatregelen de voorbije jaren toegenomen zijn, is daar net het bewijs van. We handhaven meer en de burger is ook waakzamer geworden en meldt ontbossingen sneller - vandaar de toename van het aantal inbreuken."
We handhaven meer en de burger is ook waakzamer geworden en meldt ontbossingen sneller - vandaar de toename van het aantal inbreuken
Boskansenkaarten
Bij illegale ontbossing wordt er bijna altijd een proces-verbaal opgesteld dat kan leiden tot een aanzienlijke boete. "Daarna zijn er twee opties. Ofwel wordt het perceel heraangeplant zoals opgelegd in onze herstelmaatregel, ofwel verkrijgt de betrokkene alsnog een omgevingsvergunning voor ontbossing. In dat laatste geval is bovenop de eerdere sanctie, boscompensatie verschuldigd, net zoals bij een legale ontbossing. Illegale ontbossingen worden dus wel degelijk bestraft, ook wanneer ze achteraf geregulariseerd worden", zegt de ANB-woordvoerder nog.
Het kabinet-Brouns besluit dat het de ambitie van de Vlaamse regering blijft om te kiezen voor "bossen op de juiste plaats en met lokaal draagvlak". "Daarvoor slaan we de handen in elkaar met de lokale besturen via lokale boskansenkaarten: die zullen in kaart brengen waar lokale besturen nog potentieel hebben om bossen te planten. Natuur is meer dan alleen bomen planten: het is ervoor zorgen dat meer mensen toegang hebben tot natuur en tot bossen. Daarvoor zijn draagvlak en samenwerking nodig. Daarnaast zorgen we er ook voor dat er in de toekomst minder vergunningen zullen nodig zijn om bos te realiseren."
Bron: Eigen berichtgeving, Belga
