EUDR dreigt Europese veevoederketen te ontwrichten: kosten kunnen oplopen tot 1,5 miljard euro
nieuwsDe Europese en Belgische diervoedersector, maar ook de Europese graanhandelaars, trekken nog maar eens aan de alarmbel over de Europese ontbossingswet. Op 20 oktober liet de Europese Commissie weten dat het eerder aangekondigde uitstel met een jaar enkel geldt voor kmo’s. “Dat is volstrekt onaanvaardbaar en een flagrante schending van het vertrouwen”, klinkt het. “Deze beslissing ondermijnt ernstig de concurrentiekracht van de Europese veehouderij.”
De European Deforestation Regulation (EUDR) verbiedt de invoer en handel van producten die afkomstig zijn van gronden die na 2020 ontbost werden. Het gaat om palmolie, rundvlees, hout, koffie, cacao, rubber, soja en afgeleide producten daarvan. De implementatie van deze ontbossingsverordening, die normaal vanaf 30 december 2024 in voege moest gaan, loopt evenwel niet van een leien dakje.
Na een eerste jaar uitstel omdat de regels rond de praktische uitwerking uitbleven, kondigde Eurocommissaris voor Milieu Jessika Roswall (EVP) in september aan dat ze twijfelt of de ondersteunende IT-systemen wel klaar zijn om grote hoeveelheid data te verwerken. Daarop stelde ze voor om opnieuw een jaar uitstel te verlenen, maar nauwelijks een maand later kwam de Commissie terug op die communicatie. Het zouden enkel de kleine bedrijven zijn die een jaar respijt krijgen. Voor grote bedrijven geldt dat uitstel niet, maar zij zouden mogen rekenen een gratieperiode van zes maanden waarin geen sancties worden opgelegd.
Heel wat Europese organisaties zijn boos over deze manier van communiceren. FEFAC, de Europese sectorfederatie voor de veevoedersector, kroop in de pen en schreef een brief aan de Deense landbouwminister die tijdens het EU-voorzitterschap van Denemarken, de Europese landbouwraad voorzit. Ook de EU-parlementsleden werden aangeschreven. “Het nieuwe voorstel druist volledig in tegen de publieke aankondiging van september 2025”, klinkt het in die brief.
Europese Commissie wil ontbossingswet opnieuw met een jaar uitstellen
23 september 2025Markten reageren fors op aankondigingspolitiek
FEFAC wijst erop dat markten sterk reageren op dergelijke ‘duidelijke’ signalen. Dat was nu niet anders en daarom hebben heel wat FEFAC-leden op termijn ingekocht voor het eerste en tweede kwartaal van 2026. “Op termijn inkopen is een standaard praktijk in onze sector. Op die manier doen we aan gezonde risicospreiding”, vertelt Katrien D’hooghe, managing director van de Belgische sectororganisatie BFA. Zij wijst erop dat deze ontwikkeling ook nodig was om de nodige verlichting in de markt te brengen, want die was vastgelopen door een tekort aan aanbod van EUDR-conforme sojaproducten.
Nu het jaar uitstel niet geldt, heeft dit voor grote juridische onzekerheid gezorgd op het terrein, benadrukt FEFAC. “Opnieuw zien we dat de markten daar heel sterk op reageren. Leveranciers van sojaproducten hebben hun marktvoorstellen voor 2026 ingetrokken, terwijl de resterende aanbiedingen voor 2025 sterk zijn beperkt en gepaard gaan met scherpe prijsstijgingen”, aldus FEFAC, dat dit verduidelijkt aan de hand van een grafiek met de prijsevolutie van soja.
Impact van geopolitieke context
De Europese veevoedersector zegt de economische onrust die deze politieke besluitvorming teweegbrengt, ten zeerste te betreuren. “Nu al wordt de concurrentiekracht van de Europese veehouderij geschaad. Het is van cruciaal belang te begrijpen dat ook andere dynamieken, zoals het aanhoudende handelsconflict tussen China en de Verenigde Staten, de traditionele sojastromen en de voorkeurspositie van kopers in producerende landen ingrijpend veranderen”, aldus FEFAC.
Zo heeft China zijn aankopen van soja verplaatst naar Brazilië en Argentinië, terwijl de VS in het verleden de grootste sojaleverancier was. Voor Brazilië en Argentinië is het ook interessanter om aan China te leveren, want daar worden geen extra eisen opgelegd rond ontbossing. “Het probleem is dus niet zozeer dat de Europese bedrijven niet klaar zijn, maar wel dat er onvoldoende EUDR-conforme soja wordt aangeboden”, duidt D’hooghe.
Directe en indirecte kosten lopen op tot 1,5 miljard euro
Dat blijkt ook uit een recente risicoanalyse van FEFAC. Die toont aan dat er tot september 2025 slecht zeer beperkte hoeveelheden EUDR-conforme soja beschikbaar waren voor levering in het eerste kwartaal van 2026. “Dit baart ons grote zorgen en vraagt een snel optreden op Europees niveau”, meent de Europese diervoedersector. “Het wijst erop dat handelsverstoringen onvermijdelijk kunnen worden om aan de totale Europese marktvraag naar EUDR-conform veevoeder voor 2026 – 33 miljoen ton sojaschroot – te voldoen.
Volgens FEFAC kan het gecombineerde effect van directe en indirecte kosten in 2026 oplopen tot 1,5 miljard euro. “Dit betekent een reëel gevaar voor de veerkracht van de veehouderijsector, het stelt landbouwers en voedingsproducenten bloot aan onevenredige marktrisico’s en het kan leiden tot voedselinflatie”, klinkt het. “Bovendien staan deze dreigende risico’s haaks op de visie die de Europese Unie voor landbouw en voeding heeft ontwikkeld.”
Eén jaar uitstel en meer pragmatische aanpak
Om die reden roept FEFAC de Europese Raad en het Europees Parlement, dat zich eind november over de kwestie zou buigen, op om het laatste voorstel van de Commissie niet te volgen. Wij vragen dat het eerder aangekondigde uitstel van één jaar gehandhaafd blijft voor alle bedrijven, ook de grote. “Dat is niet alleen nodig om ernstige verstoringen in de handel van soja-import te voorkomen, maar het geeft de EU ook de tijd om een meer pragmatische aanpak te hanteren die rekening houdt met de huidige geopolitieke context.”
Ook BFA ondersteunt die oproep. “Wij hebben de Europese Commissie al deze zomer opgeroepen om tijdig een beslissing te nemen zodat alle operatoren in de keten weten wat ze moeten doen”, aldus D’hooghe. Zij wijst op de lange termijn tussen de aankoop van de soja en de uiteindelijke verwerking in veevoeder. “Vorig jaar hadden heel wat bedrijven al – duurdere – EUDR-conforme soja aangekocht, terwijl er dan op de valreep toch nog een uitstel is gekomen.”
Ook COCERAL ondersteunt de oproep
De oproep van FEFAC krijgt ook steun van COCERAL, de Europese federatie van de handel in granen, oliehoudende gewassen, rijst, peulvruchten en oliën en vetten. “De inconsistente boodschappen en de gefragmenteerde implementatie die de Europese Commissie voorstelt, hebben het vertrouwen in de bevoorradingsketen aanzienlijk ondermijnd. Daardoor is de bereidheid om de vereiste informatie tegen 31 december 2025 aan te leveren, sterk afgenomen”, zegt de organisatie in een persbericht.
Volgens COCERAL is in de huidige omstandigheden een uitstel van één jaar “de enige realistische optie”. “Dit moet ernstige bevoorradingsproblemen in 2026 vermijden en de concurrentiekracht van onze sector, onze klanten en de Europese consument waarborgen” luidt het.
