“Wereldwijde bossen in crisis”: landbouw en branden zetten 2030-doelen onder druk
nieuwsDe wereld loopt ver achter op de doelstelling om ontbossing tegen 2030 te stoppen, waarschuwt het Forest Declaration Assessment 2025. Alleen al in 2024 verdween wereldwijd 8,1 miljoen hectare bos, een oppervlakte bijna drie keer zo groot als België. Volgens het rapport zijn bosbranden en landbouwuitbreiding de belangrijkste oorzaken van deze verliezen.
“Wereldwijde bossen verkeren nog steeds in een crisis”, opent het jaarlijks rapport, opgesteld door een coalitie van tientallen ngo’s. “Het is niet de kop die we in 2025 hadden willen schrijven. Nu we halverwege het decennium van ambitieuze bosbeloften zijn, had dit jaar een keerpunt moeten worden. Ondanks de onmisbare rol van bossen is het oordeel duidelijk: we liggen niet op koers om ontbossing tegen 2030 te stoppen en om te keren.” Volgens de auteurs loopt de planeet 63 procent achter om deze doelstelling te behalen.
Tijdens de VN-Klimaatconferentie COP26 in 2021 in Glasgow namen 145 landen de ‘Bosverklaring’ aan. Daarin beloofden ze een einde te maken aan ontbossing en bosdegradatie en 30 procent van alle gedegradeerde ecosystemen te herstellen vóór 2030.
In het laatste decennium is gemiddeld 86 procent van de wereldwijde jaarlijkse ontbossing veroorzaakt door permanente landbouw
Brandhaarden in het Amazonegebied
De situatie is vooral ernstig in de tropen. In 2024 ging wereldwijd 6,7 miljoen hectare tropisch primair bos verloren, wat 3,1 miljard ton CO₂-equivalent uitstootte. Primaire bossen zijn onvervangbare ecosystemen die eeuwenlang zijn gevormd, met unieke soorten en habitats. De koolstof die zij opslaan, kan op menselijke tijdschalen niet worden hersteld.
De belangrijkste oorzaken zijn bosbranden (50%) landbouwuitbreiding (zowel industriële als kleinschalige landbouw) en houtkap. Recorddroogtes veranderden grote delen van het normaal vochtige regenwoud in een kruitvat. Veel branden worden opzettelijk aangestoken om land vrij te maken, waarna ze zich ongecontroleerd verspreiden. De CO₂-uitstoot van het brandende Amazonegebied was vorig jaar zeven keer hoger dan het gemiddelde van de afgelopen twee jaar. Volgens de onderzoekers brengen de branden het bos steeds dichter bij een punt van onherstelbare schade.
86% van ontbossing door permanente landbouw
Volgens het rapport is landbouw de hoofdoorzaak van wereldwijde ontbossing in het afgelopen decennium. “In het laatste decennium is gemiddeld 86 procent van de wereldwijde jaarlijkse ontbossing veroorzaakt door permanente landbouw, bijvoorbeeld voor veeteelt of akkerbouw”, aldus de onderzoekers. Wereldwijde vraag naar soja, rundvlees, hout, steenkool en metalen versterkt deze trend. Andere factoren verhogen de druk op bossen verder: mijnbouw, infrastructuurontwikkeling en uitbreiding van nederzettingen veroorzaken ook bosdegradatie, waardoor bossen later kwetsbaarder worden voor verdere ontbossing.
Financiering blijft achter
Het rapport wijst op een scheefgroei in internationale financiering: terwijl ruim 368 miljard euro aan landbouwsubsidies ontbossing aanjaagt, bedraagt de publieke steun voor bosbescherming gemiddeld slechts 5,4 miljard euro per jaar. Om de doelstellingen van het Glasgow-akkoord te halen, is volgens de onderzoekers tussen 108 en 274 miljard euro nodig.
Met de VN-klimaattop COP30 in aantocht, die in november in het Braziliaanse Belém plaatsvindt, wordt uitgekeken naar de lancering van het Tropical Forest Forever Facility (TFFF). Dit fonds wil 115 miljard euro ophalen voor duurzame bosfinanciering, waarvan 20 procent bestemd is voor inheemse en lokale gemeenschappen. Het fonds zou jaarlijks 3,1 miljard euro kunnen uitkeren en wordt gezien als een cruciale stap om verdere bosvernietiging te voorkomen.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
