Hoge melkprijs verklaard: “Er is een eindejaarsrally gaande op de zuivelnoteringen”

Deze maand bereikte de Milcobel-melkprijs een recordhoogte. Met de maximale premies voor kwaliteit, duurzaamheid en hoeveelheid bedraagt de reële melkprijs 45,82 euro per 100 liter. Ook andere zuivelbedrijven, zoals Friesland Campina, betalen boeren meer uit, zij het minder dan Milcobel. Adviesbureau Liba bracht in kaart dat de melkprijs in Nieuw-Zeeland in oktober 40,66 euro per 100 kilo was, Dat is 39 procent meer dan een jaar eerder.

Vooral de laatste weken gaat de prijs in Vlaanderen in een steile lijn omhoog. De reële melkprijs over de eerste 10 maanden van 2021 bedroeg 35,9 cent, een stijging van 12 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar toen de boeren gemiddeld 32 cent ophaalden. In oktober van dit jaar kregen de Vlaamse boeren gemiddeld 21 procent meer uitbetaald dan in 2020: 39,6 cent versus 32,6 cent. “En voor de laatste maanden zal deze stijging nog hoger zijn”, aldus Renaat Debergh van BCZ.

Meer vraag, minder aanbod

De hoge melkprijs houdt rechtstreeks verband met de grote vraag naar zuivelproducten. Waar er tijdens het dieptepunt van de coronapandemie sprake was van een overaanbod en de prijzen gemiddeld meer dan tien cent lager lagen, is er nu sprake van een onderaanbod. Debergh: “Zowel internationaal als op Europees vlak is er minder melk. Als we kijken naar landen als Duitsland en Frankrijk, belangrijke melkproducenten, ligt het aanbod 3 tot 4 procent lager dan vorig jaar.”

Waar dit mee te maken heeft, durft hij niet te zeggen. “Er wordt gezegd dat milieubeperkingen en een lagere kwaliteit van ruwvoer hieraan ten grondslag ligt.” Een andere verklaring die te horen is, is dat melkveehouders minder krachtvoer geven omdat de prijzen hiervoor de laatsten maanden sterk gestegen zijn.

Tegenover het lagere aanbod, staat een flinke stijging van de vraag. Waar de wereldhandel vorig jaar tijdens corona terugviel, is deze aan een heropleving bezig. “China, de belangrijkste importeur van zuivelproducten in de wereld, voerde over de eerst negen maanden van dit jaar 22 procent meer boter en 41 procent meer volle melkpoeder in”, aldus Debergh.

In tegenstelling tot de ingrediënten, stijgen de consumentenartikelen nauwelijks in prijs. Verwerkers die zich hierop toeleggen hebben dan ook meer moeite hun leveranciers meer uit te betalen en hun rentabiliteit kan onder druk komen te staan. “De prijs voor een liter halfvolle melk private label in de supermarkt bedraagt 65 cent en is hetzelfde als exact een jaar geleden. Waar de grondstoffen (waaronder melk) exponentieel stijgen, doet de consumptiemelkprijs dat niet”, vertelt Debergh die aangeeft dat de prijzen op gezette tijden genegotieerd worden en bij de laatste onderhandelingen geen sprake was van de huidige hausse in de markt.

Er is volgens hem overigens nog een verklaring waarom de Belgische melkveehouders een snellere groei zien van de prijs dan in omringende landen. “Er zijn dit jaar een aantal nieuwe zuivelverwerkingslijnen in gebruik genomen.” Zo nam LDA een nieuwe mozzarellafabriek in gebruik en breidde het ook de verwerkingscapaciteit van consumptiemelk en melkpoeder uit. “Doordat zuivelverwerkers deze capaciteit proberen vol te krijgen, treedt er een zekere concurrentie op tussen de zuivelverwerkers waar de boeren van kunnen profiteren.”

Hoe ziet de toekomst eruit?

Over de toekomstige ontwikkeling van de melkprijs wil Debergh geen uitspraken doen. “Daar ga ik de komende tijd rustig over nadenken en hier zal ik in het nieuwe jaar eerst onze leden over informeren”, zegt hij met een knipoog.

Dat de melkprijs ooit weer zal zakken, lijkt logisch. “De melkprijs is op dit moment hoog, maar voor hoe lang nog”, vraagt adviesbureau Liba zichzelf retorisch af. Met het dal van 2020 in het achterhoofd adviseert het boeren bedrijfskapitaalkredieten af te bouwen en een buffer aan te leggen. De norm hierbij volgens Liba is 750 euro per koe.

Omdat de kosten voor alle grondstoffen op melkveebedrijven stijgen, profiteren de ondernemers in beperkte mate van de melkprijsstijging. Als bewijs voor de verbeterde rentabiliteit wijst Debergh op de Vlaamse melkveebarometer die in een stijgende lijn zit. Voor het derde kwartaal werd een index genoteerd van 115. Deze index is vastgesteld op 100, het gemiddelde in de periode 2015-2019. Gezien de huidige prijzen lijkt het logisch dat deze index voor het vierde kwartaal verder zal stijgen.