Helpen tijdelijke stallen tegen zonevreemd hergebruik?

Gealarmeerd door een studiedag op Agriflanders over ruimte voor landbouw ondervroeg Vlaams parlementslid Francesco Vanderjeugd (Open Vld) minister Schauvliege over de inname van hoeves en grond door niet-landbouwactiviteiten. Zij speelt met het idee om zowel stallen als de inrichting ervan modulair te maken zodat de site ontmanteld kan worden bij stopzetting van de landbouwactiviteit. Door 'omkeerbaar agrarisch bouwen' vermijd je dat zonevreemde activiteiten bij een stopzetting van de landbouwactiviteit de hoeve en aanpalende gronden inpalmen. Innovatief is het alleszins, maar zijn tijdelijke stalconstructies ook haalbaar? Natuurpunt juicht het toe, de landbouworganisaties plaatsen er grote vraagtekens bij. Daarover lees je meer in de wekelijkse duiding geVILT.

Van het agrarisch gebied in Vlaanderen is gemiddeld 15 procent niet meer in gebruik door de landbouw. Meer nog dan de grote symbooldossiers à la Antwerpse haven zorgt het sluipend fenomeen van (zonevreemd) hergebruik van oude hoeves, verpaarding en vertuining voor het inkrimpen van het landbouwareaal. Onderzoeksinstituut ILVO deed dit uit te doeken op een studiedag die door het Algemeen Boerensyndicaat georganiseerd werd tijdens Agriflanders.

Hierover ondervraagd door Open Vld-parlementslid Francesco Vanderjeugd legt Vlaams minister Joke Schauvliege uit dat de inname van hoeves en landbouwgronden door niet-landbouwers deels haar oorsprong vindt in een veranderende landbouwsector. Schauvliege: “Het aantal landbouwbedrijven daalt en de bestaande gebouwen die leeg komen te staan, zijn vaak niet meer aangepast aan de milieu- en dierenwelzijnsnormen.”

Het is een aandachtspunt voor het beleid om gebouwen en gronden maximaal te vrijwaren voor de landbouw, maar gepensioneerde landbouwers gedragen zich bij de verkoop van hun vastgoed niet anders dan andere marktspelers. De minister bedoelt daar het volgende mee: “Zolang men zelf boer is, vindt men dat het allemaal voor actieve landbouwers moet zijn. Zodra men landbouwer af is, krijgt men een heel andere mening omdat het financieel veel interessanter kan zijn om aan de hoeve een andere bestemming te geven.”

Door de systematische afname van het aantal bedrijven laat de landbouwsector een bebouwd patrimonium achter in het agrarisch gebied. Dit werkt nieuwe zonevreemde ontwikkelingen in de hand zodat Schauvliege ijvert voor hergebruik van het bestaand ruimtebeslag. “We onderzoeken ook de optie waarbij bouwplannen moeten uitgaan van een gebouw met een technische en economische levensduur die overeenkomt met de functionele levensduur. Vandaar de ontwikkeling van het principe van omkeerbaar agrarisch bouwen. Landbouwbedrijfsgebouwen zouden zo geconcipieerd moeten worden dat ze per definitie een tijdelijk karakter hebben.”

Er is onderzoek opgestart ter ondersteuning hiervan. Modulair bouwen is immers ongezien op het Vlaamse platteland. Bij een stopzetting van de landbouwactiviteit moet het toelaten om de stal te ontmantelen en de bouwmaterialen te recupereren. De vrijgekomen ruimte is vervolgens opnieuw inzetbaar voor beroepslandbouw. In theorie klinkt dit erg beloftevol, maar vanuit de praktijk worden er vraagtekens bij geplaatst. In de wekelijkse duiding over het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen verwijst Boerenbond naar de wettelijke eisen inzake dierenwelzijn en ammoniakemissie om aan te geven dat wetgever en vergunningverlener zich zo streng opstellen dat stallen tot dusver altijd duurder en bijgevolg minder tijdelijk werden. Natuurpunt is een groot pleitbezorger van tijdelijke constructies omdat je op die manier het landschap in zijn oorspronkelijke staat kan herstellen.

Meer weten? Lees dan de wekelijkse duiding over het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen die in twee delen verschijnt op 30 januari en 6 februari.