Fair is fair: wapen ook grote bedrijven tegen oneerlijke handelspraktijken

De handelspraktijkenrichtlijn, die in 2019 door de EU werd aangenomen, moet een einde maken aan onevenwichtige onderhandelingsposities, waarmee land- en tuinbouwers regelmatig mee geconfronteerd worden. De nieuwe regelgeving maakt onder andere komaf met het laattijdig afzeggen van bestellingen, late betalingen, vergeldingen of het dreigen met vergeldingen, het weigeren van schriftelijke overeenkomsten of het misbruiken van vertrouwelijke informatie. 

Dat de Europese Unie deze grenzen duidelijk afbakent, kon op veel applaus rekenen van de landbouworganisaties. “Wij vechten al sinds het crisisjaar 2009 voor een betere positie voor de primaire producenten”, stelt Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), in het voorwoord van het ledenblad. “In de zeer geliberaliseerde Europese context zit de verhouding tussen de primaire schakel en andere schakels niet altijd zoals het hoort te zijn.” 

“Eerlijk duurt het langst – maar laat op zich wachten”

Na de stemming over de richtlijn volgt een proces om de nieuwe regels om te zetten in Belgische wetgeving. “De lidstaten hebben tot 1 mei om deze richtlijn om te zetten”, vertelt Vanessa Saenen, woordvoerder van Boerenbond. “Maar op Belgisch niveau ligt er nog geen tekst op tafel ter stemming.”

De omzetting van deze richtlijn is nochtans een belangrijk element in het werk maken van meer eerlijkheid in de agrovoedingsketen, stelt Boerenbond. De voorbije twee jaar werden de koppen regelmatig samen gestoken op het Belgisch Ketenoverleg voor faire relaties in de agrovoedingsketen met Agrofront (Boerenbond, FWA en ABS) en de vertegenwoordigers van de voedingsindustrie (Fevia) en van de merkfabrikanten (BABM).

De ABS-voorzitter hekelt het feit dat er in het politieke voorstel elementen zitten die afwijken van het voorstel van de keten. Zo wordt een maximum jaaromzetdrempel van 350 miljoen euro voorgesteld waarboven bedrijven niet langer worden beschermd. “Maar alle leveranciers, ongeacht hun omvang, moeten oneerlijke handelspraktijken kunnen aanklagen”, stelt Vandamme. “Coöperaties, het verlengstuk van land- en tuinbouwers, komen vaak aan die omzet en zouden dus niet beschermd zijn tegen oneerlijke handelspraktijken van afnemers. Unfair is voor ons unfair. Wat “oneerlijk” is ten aanzien van kleinere bedrijven zou plots “eerlijk” zijn tegenover grotere bedrijven?” 

Agrofront, Fevia en BABM pleiten daarom samen voor een versterkte omzetting van de Europese richtlijn oneerlijke handelspraktijken. Ze roepen de ministers op om de eerlijke handelspraktijken voor iedereen te laten gelden en geen twee maten en twee gewichten te hanteren. Vandamme wijst er bovendien op dat nagenoeg alle landen, die de richtlijn al omgezet hebben in nationaal recht, het plafond geschrapt hebben. “Doet België dat niet, dan komen we meteen in een zeer nadelige concurrentiepositie terecht”, zegt hij. “Onrechtstreeks zullen wij daar de rekening van betalen.” 

De organisaties kaartten hun bezorgdheden aan in een brief die aan alle betrokken ministers gericht wordt. “Daarnaast stippen we enkele specifieke problemen aan zoals het beschouwen van niet-naleven van interprofessionele afspraken als eenzijdige contractwijzigingen, de beteugeling van onredelijke promoties en een expliciete omschrijving van vergeldingsmaatregelen als oneerlijke handelspraktijk”, besluit Vandamme, die hoopt dat het wetsontwerp zal bijgestuurd worden.