"Niet blij met richtlijn oneerlijke handelspraktijken"

Een nieuwe Europese richtlijn over oneerlijke handelspraktijken kan zware gevolgen hebben. Daarvoor waarschuwen de grote supermarktketens want zij zijn ongerust. “De Europese richtlijn om boeren en kmo's meer marktmacht te geven, dreigt consumenten zuur op te breken”, klinkt het. Het Europees Parlement wil het toepassingsgebied van de richtlijn namelijk uitbreiden, zodat ook multinationals een sterkere positie krijgen in onderhandelingen met winkelketens. “Als de richtlijn er komt, zal dat tot hogere prijzen in de winkel leiden”, waarschuwt topman Dominique Michel van winkelfederatie Comeos in De Standaard.

Over de omstreden richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken is er al een halfjaar lang getouwtrek tussen alle belanghebbenden. Oorspronkelijk waren de nieuwe regels bedoeld om boeren en kmo's meer macht te geven in hun onderhandelingen met afnemers. Kleine voedingsproducenten en landbouwers zijn nu vaak overgeleverd aan machtige grootwinkelbedrijven. “In de voedingsketen hebben niet alle partijen evenveel marktmacht”, stelde Europees commissaris Jyrki Katainen in april vast. Daarom wil hij enkele oneerlijke praktijken verbieden.

Zo zou het onmogelijk moeten worden om een order op het laatste nippertje te schrappen, contracten eenzijdig of met terugwerkende kracht te wijzigen, of om de leverancier te doen betalen voor bedorven producten. Andere praktijken zouden alleen mogelijk worden als beide partijen het er op voorhand over eens zijn. Op die lijst staan de verplichting om onverkochte producten terug te nemen, of een leverancier laten meebetalen voor promotiecampagnes.

Er is geen discussie over de oorspronkelijke inhoud van de richtlijn. De discussie spitst zich vooral toe op het toepassingsgebied. Want een meerderheid van de Europese Commissie gaf gehoor aan een oproep van een aantal Europese bedrijfsfederaties, waaronder FoodDrink Europe, waar ook de Belgische voedingsfederatie Fevia lid van is. De richtlijn zou niet alleen voor boeren en kmo's moeten gelden, maar voor alle bedrijven. “Oneerlijke praktijken blijven oneerlijk, ook als ze worden toegepast tegenover een groot bedrijf”, meende dit consortium.

Het gevolg was dat het toepassingsgebied werd uitgebreid van kmo's met een omzet tot 50 miljoen euro naar bedrijven met een omzet tot 300 miljoen euro. “Vooral kleine landen zijn daarvan het slachtoffer”, zegt Dominique Michel, topman van de winkelfederatie Comeos. “Want Coca-Cola haalt in Frankrijk een grote omzet, maar in België een veel kleinere. Straks mogen we die multinationals dus niet langer vragen om de gebruikelijke listing fee - een vergoeding om een product in de schappen te plaatsen. Of mogen we een grote fabrikant niet verzoeken om een nieuw product dat slecht verkoopt terug te nemen.”

Kosten die nu gedragen worden door de fabrikanten, zullen dus naar de winkelbedrijven verschuiven. Die zullen dat doorrekenen aan de consument. “Daardoor zullen de prijzen in België sterker stijgen dan in de buurlanden”, vreest Dominique Michel. Ook de Europese consumentenorganisatie BEUC is bezorgd over de gang van zaken. “Er bestaat een ernstig risico dat consumenten minder keus zullen hebben en hogere prijzen zullen betalen. Dit voorstel is in het nadeel van de consumenten”, schreef directeur-generaal Monique Goyens in een brief aan leden van het Europees Parlement.

De Europese ministers en de onderhandelaars van het Parlement en de Commissie komen binnenkort bijeen over de nieuwe richtlijn. “België moet tegenstemmen”, vindt Dominique Michel. “Want in een klein land als België gaat dit verregaande gevolgen hebben voor de consument.” Maar minister van Landbouw Denis Ducarme zal zich wegens de uiteenlopende standpunten van de betrokken organisaties onthouden.