Boeren luiden alarm bij Clarinval: "Minder gewasbescherming, minder oogst, meer import"

Op uitnodiging van Boerenbond bezocht minister Clarinval akkerbouwfamilie Goossens uit Malderen. Samen met de landbouworganisatie toonden de zaakvoerders hoe de huidige wetgeving rond gewasbeschermingsmiddelen hun teelten bedreigt. De boodschap: voer het debat op basis van wetenschappelijke inzichten.

“Gewasbescherming is een maatschappelijk debat geworden waarin emotie steeds vaker de plaats inneemt van rationele argumenten", aldus Dominique Goossens tijdens het gesprek met Clarinval. “Consumenten verwachten veel van landbouwers, maar zien vaak het volledige plaatje niet. Supermarkten spelen daar bovendien op in en leggen steeds vaker eigen maximale residulimieten (MRL’s) op. In de publieke opinie geldt vaak dat hoe lager de residu’s zijn, hoe duurzamer een product wordt geacht. Maar minder gewasbescherming gebruiken, is niet automatisch beter voor milieu of voedselzekerheid.”

Volgens Boerenbond wordt te vaak vergeten dat gewasbeschermingsmiddelen een essentiële rol spelen. “Ze beschermen planten tegen ziekten, beperken voedselverlies en garanderen voedselveiligheid. Het is dan ook noodzakelijk dat ze voorhanden blijven”, klinkt het. “Vooraleer een middel van de markt wordt gehaald, moeten er evenwaardige alternatieven zijn. Een volledige reductie tot nul, is onrealistisch. Dat zal elke hobbytuinier of moestuinhouder kunnen beamen.”

Volgens de landbouworganisatie is het een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de impact op het milieu te minimaliseren, maar tegelijkertijd ervoor te zorgen dat de gewassen beschermd worden tegen ziekten en plagen. "De inspanningen die de landbouwers al geleverd hebben, hebben ook al resultaat teweeggebracht", onderstreept Ceyssens. Uit de Europese risico-indicator (HRI) blijkt dat het risico van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen door de Vlaamse landbouw voor de menselijke gezondheid en het milieu tijdens de periode 2011-2022 met 46 procent is afgenomen. Een eerste verklaring hiervoor is dat in tussentijd de meest schadelijke producten uit de markt werden genomen.

Nieuwe insectenplagen

Niet enkel onkruid, ook insecten vormen een bedreiging voor teelten. "De geduchte aspergevlieg en -kever zijn al langer gekend, maar vorig jaar dook de bonenvlieg voor het eerst in de teelt op”, vertelt Goossens. “Die legt eitjes in de vers gefreesde grond, waarna de larven vreten aan wortels en stengels. Planten die overleven zijn zwak en vatbaarder voor andere plagen. Het is nog zoeken naar oplossingen voor deze plaag, want sproeien is niet toegelaten tijdens het oogstseizoen”, aldus Goosens.

Ook voor andere plagen is het steeds zoeken, geeft hij nog mee. “De natuur evolueert steeds, ook onkruid en insecten. Ze passen zich aan aan de bestrijdingsmiddelen, of nieuwe soorten duiken op.”

Essentieel voor duurzame teelt

Met de vele praktijkvoorbeelden toonde de familie aan minister Clarinval welke inspanningen en investeringen ze doen om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te beperken. Tegelijk benadrukten ze dat gewasbescherming nog steeds noodzakelijk is: “We zitten op een kantelpunt. Door de strenge regels wordt het voor bepaalde teelten economisch niet haalbaar om nog in Vlaanderen te produceren”, aldus Goossens.

Die boodschap wil ook Boerenbond overbrengen aan zowel beleidsmakers, als consumenten. “Als we aan dit tempo gewasbeschermingsmiddelen blijven schrappen zonder volwaardige alternatieven, komen bepaalde teelten echt op de helling te staan”, zegt Ceyssens. “Dan zullen we diezelfde groenten en fruit moeten kopen uit regio’s met veel minder strikte normen.”

Versnelling hoger

Verder pleitte Boerenbond bij de minister ook voor meer flexibiliteit in de regelgeving. “De huidige mogelijkheden zijn momenteel te beperkt, de toepassing van de middelen zou in functie van hun effectiviteit moeten gebeuren”, aldus Ceyssens. “Ook de keuring van spuittoestellen moet beter afgestemd worden tussen de verschillende gewesten.” Verder roept de landbouworganisatie op om een versnelling hoger te schakelen in het onderzoek en innovatie naar alternatieven, waaronder biologische gewasbeschermingsmiddelen.

Clarinval gaf aan heel wat interessante inzichten te hebben opgedaan tijdens het bedrijfsbezoek en deze mee te nemen naar de federale regering. “Ik begrijp de hindernissen en de nood aan gewasbeschermingsmiddelen om ons te kunnen blijven voorzien van kwaliteitsvol voedsel”, klinkt het. “Het is voor de boeren essentieel dat er alternatieven of oplossingen zijn.” Daarbij benoemt hij onder meer precisietechnieken, maar ook nieuwe gentechnieken (NGT’s). “Om onderzoek en ontwikkeling van deze oplossingen te stimuleren werd ook dit jaar opnieuw een specifiek budget voorzien in de landbouwportefeuille.”