Gebruik gewasbeschermingsmiddelen blijft dalen in Nederland en België
AnalyseEr worden vandaag aanzienlijk minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt dan tien jaar geleden. Dat blijkt uit cijfermateriaal voor Nederland en België. In Nederland heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek becijferd dat er in 2024 een vijfde minder gewasbeschermingsmiddelen werd gebruikt dan in 2020. In België zijn er geen gebruikscijfers, maar wel verkoopcijfers van gewasbescherming. Die tonen een gelijkaardige trend.
In België zijn de verkoopcijfers van gewasbescherming tussen 2019 en 2024 met ongeveer een zesde gedaald, van om en bij de 6.000 ton actieve stof naar 4.800 ton. Een belangrijke nuance: het gaat hier om verkoopcijfers aan alle sectoren, dus niet enkel land- en tuinbouw.
De sectorvereniging voor gewasbescherming Belplant ziet diverse redenen voor de daling. Een grote factor is IPM of geïntegreerde gewasbescherming. Dit houdt in dat land- en tuinbouwers enkel nog gewasbeschermingsmiddelen gebruiken wanneer dat écht nodig is om veilige, gezonde en kwalitatieve gewassen te telen.
Gezondheidsrisico daalt
Hoewel de middelenverkoop grosso modo daalt, zijn er relatieve pieken en dalen te bespeuren. “Er zijn uiteraard natuurlijke fluctuaties die jaarafhankelijk zijn, afhankelijk van de gemiddelde ziekte- en plaagdruk en gekoppeld aan een aantal parameters zoals weersomstandigheden, variëteitenkeuze en teeltechnieken zoals precisielandbouw”, zegt Anneleen De Zutter van Belplant. “Daarom moeten deze cijfers ook op een langere periode bekeken worden en mogen we niet focussen op afzonderlijke jaren.”
Belplant wijst erop dat de verkoopscijfers van gewasbeschermingsmiddelen niet het volledige verhaal vertellen, maar ook de zogenaamde ‘Harmonised Risk Indicators’ of HRI bevestigen een dalende trend. De HRI is een Europese indicator die op de langere termijn de gezondheidsrisico’s van gewasbescherming opvolgt. Ook hier zitten de trend al jaren in een goede richting.
De Zutter wijst er ook op dat we vandaag andere producten gebruiken dan vroeger. “Er waren en zijn ook nog steeds verschuivingen in de producten en gebruiksdosissen die in België toegelaten zijn”, zegt ze. “Ter illustratie: een aantal natuurlijke producten worden bijvoorbeeld in vrij hoge dosissen per hectare toegepast, zoals zwavel in tarwe. Microbiële preparaten daarentegen worden aan lage dosissen toegepast.”
Franse biomarkt herstelt zich
17 november 2025Nederlandse landbouwers reduceren sterk
De Nederlandse studie van CBS brengt nog concretere en meer recente evoluties in kaart. Het statistiekbureau becijferde dat de Nederlandse land- en tuinbouw 3,9 miljoen kilogram gewasbeschermingsmiddelen heeft gebruikt in 2024. Dat is 22 procent minder dan in 2020. Per hectare gebruikte de landbouw 5,6 kilogram, vier jaar eerder was dat 7,1 kilogram. De studie omvat zowel chemische als biologische gewasbescherming.
Vooral om schimmels, onkruid of insecten te bestrijden gebruikt men minder middelen. In de Nederlandse lelieteelt is het bestrijdingsmiddelengebruik ruimschoots gehalveerd.
Het weer speelt tijdens de teelt een grote rol in het gebruik. CBS bevraagt elke vier jaar het landbouwmiddelengebruik. 2024 was een zeer nat jaar, terwijl 2020 droog was. Beide waren bovengemiddeld warm. CBS schrijft de daling ten dele toe aan het verbod op het fungicide mancozeb vanaf 2021.
Bij de eerste CBS-bevraging in 2012 gebruikte de Nederlandse landbouw nog 5,76 miljoen kilo gewasbescherming. Vandaag is dat dus een derde minder.
Bron: Eigen berichtgeving
