EU-akkoord over nieuwe genomische technieken moet landbouw concurrerender en duurzamer maken

NGT’s maken het mogelijk planten sneller en nauwkeuriger aan te passen op manieren die ook natuurlijk of via klassieke veredeling zouden kunnen gebeuren. Het gaat om kleine, gerichte wijzigingen in het DNA van een plant. De techniek onderscheidt zich van de meer omstreden genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s), waarbij vaak genetisch materiaal van een andere soort wordt toegevoegd of grotere, kunstmatige wijzigingen worden uitgevoerd. 

Concurrentiepositie versterken

Europa wil met de nieuwe regelgeving het concurrentievermogen van de agrovoedingssector versterken, een gelijk speelveld voor Europese producenten garanderen, en haar positie in de wereldmarkt verbeteren. De Europese Raad benadrukt dat de nieuwe regels gepaard gaan met hoge veiligheidsstandaarden voor mens, dier en milieu.

Duurzame en klimaatbestendige variëteiten

Boerenbond reageert tevreden op het akkoord: “Dit is een belangrijke stap voor de landbouw. Het toepassen van NGT's maakt onze landbouw beter bestand tegen de invloeden van klimaatverandering, verbetert onze voedselzekerheid en biedt ons de kans nog duurzamer te produceren”, zegt voorzitter Lode Ceyssens. Zo kunnen nieuwe variëteiten ontwikkeld worden die beter bestand zijn tegen de effecten van klimaatverandering, zoals droogte of overstromingen, en minder meststoffen en pesticiden vereisen.

“Welkom antwoord op verminderde gewasbeschermingsmiddelen”

Concreet komen er twee categorieën planten. Enerzijds zijn er NGT-planten die niet van nature of via conventionele veredeling kunnen voorkomen. Dat wordt de categorie 2 NGT-planten genoemd. Zij blijven onder de huidige ggo-wetgeving vallen.

Een nieuwe behandeling is er voor NGT-planten die ook van nature of via conventionele veredeling kunnen voorkomen (zogenaamde 'categorie 1 NGT-planten’). Zij krijgen een licht regime zonder etikettering. Ze worden behandeld als conventionele planten en zijn vrijgesteld van de eisen van de wetgeving inzake genetisch gemodificeerde organismen (ggo's). Voorbeelden van gewassen waar deze nieuwe techniek zeer doeltreffend voor is, zijn aardappelen met verhoogde phytophthoraresistentie of minder gevoelig voor stootblauw, appelen met verhoogde schimmelresistentie, maïs met verhoogde droogtetolerantie en verhoogde opbrengsten en koolzaad met betere zaadvastheid.

“De toepassing van deze techniek biedt een zeer welkom antwoord op de dalende toegang tot gewasbeschermingsmiddelen. Het zorgt ook voor een gelijk speelveld voor Europese boeren, in landen buiten de EU worden NGT’s al langer breed toegepast”, duidt Ceyssens.

Octrooien en toezicht

De Europese Commissie kondigt aan toe te zien op transparantie en licenties rond patenten en waar nodig richtsnoeren te ontwikkelen.
Ze zal ook onderzoek doen naar de impact van patenten op innovatie, toegankelijkheid van genetisch materiaal en de positie van boeren, met eventuele vervolgmaatregelen als uitkomst. Dat moet vermijden dat veredelaars en boeren afhankelijk worden van een beperkt aantal bedrijven.

De verordening moet nu nog formeel worden aangenomen door de Raad en het Europees Parlement. Ze wordt naar verwachting in 2026 gepubliceerd en treedt twee jaar later in werking.