Bodem als verbindend element in beleid van Schauvliege

Na afloop van het ‘bodembewust-debat’ in Mechelen, een initiatief van het Departement Leefmilieu naar aanleiding van het internationaal bodemjaar en de bewustmakingscampagne van de Vlaamse overheid, nam Hugo Geerts van het kabinet Schauvliege het woord in naam van de minister. Dat we zuinig moeten omspringen met elke morzel landbouwgrond klinkt de landbouwsector als muziek in de oren, maar in de speech ging het ook over de aandacht die nodig is voor het organische stofgehalte van de bodem, voldoende vruchtwisseling en het voorkomen van erosie en bodemverdichting. Nieuwe regels, zoals de erosiemaatregelen en de vergroeningsmaatregel teeltdiversificatie, komen de laatste tijd vooral negatief in het nieuws zodat soms vergeten wordt dat ze ingegeven zijn vanuit de zorg voor een vruchtbare landbouwbodem en een gezond bodemleven.

Van al de bevoegdheden die minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege in haar portefeuille heeft, is de bodem misschien wel het meest verbindende element. De bodem schenkt leven en maakt landbouw en voedselproductie mogelijk. Zonder een gezonde bodem zou er in Vlaanderen geen natuur, bos of groene tuin zijn. Tevens zorgt een gezonde bodem voor biodiversiteit en is het een belangrijke troef in de strijd tegen de klimaatopwarming. Voor wonen, werken en ondernemen is ruimte nodig, “liefst van al op een propere bodem”, verwijst adjunct-kabinetschef Hugo Geerts naar de historische erfenis die de zogenaamde brownfields zijn. Om de gezondheid van de Vlaming én het leefmilieu te vrijwaren, gebeuren er grote inspanningen om bodems te saneren waar de voorbije anderhalve eeuw onzorgvuldig mee is omgesprongen. Vlaanderen is namelijk netjes halfweg de doelstelling om tegen 2036 alle brownfields op te kuisen.

Toch volgt minister Joke Schauvliege de Verenigde Naties in hun oordeel dat de bodem nog niet de aandacht krijgt die ze verdient. In haar beleid, of het nu om omgeving, natuur of landbouw gaat, wil zij daarvoor oplossingen aandragen. Daarom ook geeft de gewestelijke overheid het Internationaal Jaar van de Bodem in Vlaanderen een verlengstuk door campagne te voeren, debatten te organiseren, studiedagen op poten te zetten, of gewoonweg informatie ter beschikking te stellen over het belang van een gezonde bodem.

Over bodem en landbouw zei Hugo Geerts namens de minister het volgende: “De bodem is één van de belangrijkste en meest kapitaalsintensieve productiefactoren voor onze Vlaamse land- en tuinbouw. Aandacht voor het behoud van een gezonde, kwaliteitsvolle en vruchtbare bodem is noodzakelijk voor het veilig stellen ervan voor de huidige en volgende generaties. Gelet op de globale voedseluitdaging is het evident dat we ook in Vlaanderen zuinig moeten omspringen met elke vierkante meter landbouwgrond. Ons gematigd klimaat is immers meer dan waar ook ter wereld bijzonder geschikt om goede landbouwproducties te realiseren zonder irrigatie.”

Voor minister Schauvliege is dat een reden om in het ruimtegebruik zuinig te zijn met landbouw – verstedelijking is één van de grootste oorzaken van bodemdegradatie in Vlaanderen – maar evenzeer om sterk in te zetten op het behoud van de goede vruchtbaarheidstoestand en gezondheid van onze landbouwbodems. “Daarbij moeten we voldoende aandacht besteden aan het op peil houden en verbeteren van het organische stofgehalte, het voorkomen van erosie waarbij vruchtbare grond verloren gaat en vermijden van bodemverdichting. Ook voldoende vruchtwisseling is belangrijk voor een gezond bodemleven.”

Wat landbouw en bodemgebruik betreft, redeneert minister Schauvliege dat we de sterktes van onze landbouw moeten behouden en waar nodig bijsturen naar een vermindering van de milieudruk, maar ook dat we waar mogelijk werk moeten maken van onder meer agro-ecologie en stadslandbouw.