Landbouwers herwinnen vertrouwen: conjunctuur op hoogste peil sinds 2017

Spectaculaire stijging van positivisme in vleesveesector

Behalve de varkenssector, die licht daalt maar op een hoog niveau blijft, stijgt de index in alle andere deelsectoren. Een spectaculaire stijger is de vleesveesector, die van 69 naar 109 klimt, het hoogste niveau sinds het begin van de enquête in 2015. De sector profiteert momenteel van een positieve prijsvorming, voornamelijk als gevolg van de afname van het aanbod. 87 procent verwacht dat de productie de komende periode gelijk blijft of licht zal dalen.

Ook de index voor melkvee stijgt, naar een niveau vergelijkbaar met 2019. De melkveehouders profiteren momenteel van hoge melkprijzen en dalende kosten. Hoewel de melkproductie op nationaal niveau daalt, neemt ze  op Vlaams niveau net toe. Experts voorspellen dat de melkprijs rond de 50 cent per liter zal blijven.

Een andere markttendens kan gezien worden bij de suikerbietenteelt. In België zal de gemiddelde bietenopbrengst onder het vijfjarig gemiddelde liggen. Vooral het suikergehalte vormt een probleem, zowel in België als in andere producerende landen. Slechte opbrengsten zetten de winstgevendheid van het gewas onder grote druk en de vooruitzichten zijn niet goed voor telers, met moeilijke onderhandelingen met fabrikanten over de prijs van bieten.

Ook de rentabiliteit van granen blijft onder druk staan. De Europese graanprijzen liggen nog steeds onder het niveau van vorig jaar, maar vertonen een voorzichtige stijging door een toenemende vraag. De prijzen voor de granen zijn de laatste jaren sterk beïnvloed door de geopolitieke situatie in Rusland en Oekraïne. Onze nationale graanproductie heeft dit jaar erg te lijden gehad onder ongunstige weersomstandigheden.

Wat belemmert landbouwers?

Uit de enquête blijkt dat land- en tuinbouwers minder belemmeringen ervaren hebben in de voorbije zes maanden. Zoals gebruikelijk in de voorjaarsenquête namen de problemen door weersomstandigheden aanzienlijk af, aangezien de meeste gewassen al zijn geoogst. Dat vormt de voornaamste verklaring voor de algemene daling. Wat betreft andere knelpunten blijft de situatie grotendeels onveranderd. Overheidsbeperkingen vormen de grootste uitdaging (50%), gevolgd door dier- en plantenziekten (31%), financiële problemen (16%) en afzetproblemen (10%).

Belemmeringen vanuit de overheid scoren in alle subsectoren hoog, maar vooral in de dierlijke sectoren wegen deze zwaar door. Hier speelt ongetwijfeld het stikstofdecreet, het nieuwe mestactieplan (MAP7) en de bijbehorende administratieve lasten een grote rol. Daarnaast worden dierziekten vaak genoemd door rundveehouders die af te rekenen kregen met blauwtong en andere infectieziektes.

Bij de plantaardige sectoren wordt vaker weersgerelateerde belemmeringen opgegeven, vooral in de akkerbouw (54%) en fruitteelt (52%), hoewel deze cijfers sterk zijn gedaald sinds de vorige bevragingen. Het natte weer van 2024 speelde hierin een grote rol. Financiële problemen werden dan weer het vaakst gerapporteerd in de vleesveesector (31%), gevolgd door de varkenssector (20%). Afzetproblemen bleven relatief beperkt, met de hoogste score bij siertelers (27%), gevolgd door varkenshouders en fruittelers (beide 10%).

Opvallend is de sterke stijging in investeringsbereidheid bij telers van groenten in openlucht (van 18% naar 49%). Dit komt voornamelijk door een investeringszin in werktuigen en machines. Ook bij telers van groenten onder glas is er een sterke stijging van de investeringsbereidheid (van 18% naar 32%). Hier is de voornaamste verklaring een stijging van investeringen in gebouwen en installaties. Een mogelijke verklaring is dat groentelers steeds vaker investeren in duurzame energiesystemen om de overstap naar duurzamer produceren te maken.

De vleesveesector is de enige waar een daling wordt opgetekend, ondanks een opvallende stijging van de index. Het percentage vleesveehouders met investeringsplannen is met 11 procent naar 31 procent, maar schommelt wel al jaren rond de 35 procent. Ook deze sector moet de ammoniakuitstoot met 5 procent verminderen. Maar in tegenstelling tot melkveehouders hebben zij geen mogelijkheid om via staltechnieken de ammoniakemissies in de stal te reduceren.

Vlaams minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns (cd&v) concludeert: "Het is goed om te zien dat het vertrouwen bij onze land- en tuinbouwers terug toeneemt. Ze tonen keer op keer hun veerkracht, zelfs in heel uitdagende omstandigheden. De goede prijzen die heel wat deelsectoren recent kenden, zorgt ervoor dat steeds meer landbouwers willen investeren. Ze geloven in de toekomst van hun bedrijf én van de sector. Het is onze taak, als overheid, om hen daarin volop te ondersteunen door de nodige rechtszekerheid en voldoende perspectief te bieden."