Belgische landbouwplannen krijgen groen licht van Europa

De Europese Commissie heeft haar goedkeuring gegeven voor het Vlaamse en Waalse Strategisch Plan, waarmee uitvoering wordt gegeven aan het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dat heeft Eurocommissaris voor Landbouw Janusz Wojciechowski maandag gemeld. Met de goedkeuring is ruim 2,8 miljard euro aan subsidies voor de komende jaren gemoeid. Voor Vlaanderen voorziet het plan enkele nieuwigheden met een sterkere focus op milieu en klimaat.

5 december 2022  – Laatste update 6 december 2022 14:21
pachtwetkoolzaadgroenbedekkerlandschapgrond

Net als andere lidstaten moest ook België tegen eind vorig jaar een strategisch plan opstellen dat uitstippelt hoe het Europese gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) in de periode van 2023 tot 2027 in ons land zal uitgevoerd worden. Dat nieuwe GLB blijft rechtstreekse inkomenssteun aan landbouwers bieden, maar zet ook meer in op klimaat en milieu en wil de overgang naar een duurzame en innovatieve landbouwsector vormgeven.

België was de enige lidstaat die twee plannen indiende bij de Commissie: een Vlaams en een Waals plan. Een eerste versie van het Vlaamse plan stuitte in juni nog op forse kritiek van de Commissie, die aandrong op meer ambitie op vlak van milieubescherming, biodiversiteit en klimaatactie. Na een aantal bijsturingen gaat het licht nu toch op groen. Dat biedt de Vlaamse landbouw uitzicht op 1,65 miljard euro aan fondsen: 1,386 miljard euro aan Europees geld, aangevuld met een nationale financiering van 272 miljoen euro.

"Hiermee zorgen we niet alleen voor meer inkomenszekerheid voor onze Vlaamse landbouwers die dag in dag uit het beste van zichzelf geven om bij te dragen aan de voedselzekerheid, maar garanderen we ook een grotere bijdrage van de landbouw aan de Europese milieu- en klimaat-doelstellingen", reageerde Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) op het Europese fiat. “Vlaanderen moet zo zijn status van meest duurzame en performante landbouw ter wereld verder verbeteren, met respect voor het evenwicht tussen landbouw en omgeving.”

Het Vlaams Strategisch Plan in een notendop

Inkomenssteun

Een belangrijk deel van de GLB-middelen blijft voorbehouden voor de basisinkomenssteun voor duurzaamheid: deze draagt bij aan een billijk inkomen voor de landbouwer door het leveren van publieke diensten en het ongelijke speelveld met producenten uit derde landen te compenseren. Het gaat om 110 miljoen euro per jaar, wat voor landbouwers gemiddeld 190 euro per ha betekent. Daarnaast wordt de inkomenssteun herverdeeld ten gunste van kleinere landbouwbedrijven via een bijkomende vergoeding tot 30 hectare.

In Vlaanderen is slechts 6 procent van de landbouwers jonger dan 35 jaar. Daarom is de instroom in en de verjonging van de landbouwsector essentieel. De aanvullende inkomenssteun voor jonge landbouwers wordt dan ook verhoogd: het gaat om 5,4 miljoen euro per jaar. Jongeren krijgen in de opstartfase van hun bedrijf een extra steun per ha van maximum 200 euro.

Tot slot is er een nieuwe gekoppelde steun voor gespecialiseerde vleesveehouderij, met instapvoorwaarden rond duurzaam graslandbeheer en ruwvoederproductie. Zoogkoeienhouders krijgen ongeveer 170 euro per zoogkoe, wanneer ze inspanningen doen in het kader van extensivering van het bedrijf.

Groene architectuur

De nieuwe groene architectuur geeft invulling aan de hogere milieu- en klimaatambities en omvat drie bouwstenen: conditionaliteit, ecoregelingen, agromilieuklimaat-maatregelen en beheerovereenkomsten. 

Conditionaliteit

‘Conditionaliteit’ is de nieuwe term voor de bestaande randvoorwaarden. Europa legt het kader vast voor de conditionaliteit, maar Vlaanderen vult dit verder in op basis van de lokale uitdagingen. Net zoals vandaag kunnen landbouwers enkel de volledige areaal- en diergebonden steun ontvangen als ze voldoen aan deze normen op het gebied van milieu, klimaatverandering, volksgezondheid, gezondheid van planten en dierenwelzijn.

  • De overgang naar de conditionaliteit brengt een aantal fundamentele aanpassingen met zich mee. Zo richt deze zich nog meer dan vroeger op verduurzaming en omvat het ook de verplichtingen voor het ontvangen van de huidige vergroeningspremie. De vergroeningspremie zelf valt hierdoor weg.

  • Zo komt gewasrotatie in de plaats van gewasdiversificatie, met voorwaarden op perceels- en op bedrijfsniveau.

  • Ook zal er meer focus liggen op niet-productief areaal, doordat een minimumpercentage van het bouwland hieraan gewijd moet zijn en worden specifieke eisen gesteld naar een minimale bodembedekking van de percelen in de winter.

  • Daarnaast wordt een verbod op de teelt van wortel-, knol- of bolgewassen op met knolcyperus-besmette percelen opgenomen in de conditionaliteit.

  • Ook het respecteren van bufferstroken langs waterlopen met een bijkomend verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen binnen de eerste drie meter gekoppeld aan het verbod op bemesting in de eerste vijf meter, en een productieverbod in de eerste meter vormen belangrijke elementen van de conditionaliteit. Zo willen we de waterkwaliteit in Vlaanderen gevoelig verbeteren.

VLM-bloemenrand-beheerovereenkomst-heg-houtkant-bufferstrook-1250

Ecoregelingen

In 2022 werden de pre-ecoregelingen geïntroduceerd. Vanaf 2023 wordt het aantal interventies onder de ecoregelingen sterk uitgebreid. Ook het budget wordt aanzienlijk verhoogd naar 50 miljoen euro per jaar.

Deze ecoregelingen zijn één van de opvallendste wijzigingen in het nieuw GLB: het zijn jaarlijks hernieuwbare verbintenissen waarbij landbouwers vergoed worden voor bijkomende inspanningen die positief bijdragen aan biodiversiteit, waterkwaliteit, bodemkwaliteit, duurzame landbouw, klimaat en/of landschap.

Binnen de ecoregelingen gaat er ook aandacht naar digitalisering en modernisering. Het gaat om het aanhouden van meerjarig grasland, ecologisch beheerd grasland, éénjarige ecoteelten, maatregelen voor erosiebestrijding, bufferstroken, mechanische onkruidbestrijding, vruchtafwisseling met vlinderbloemigen, opbouw van organische koolstof, precisielandbouw en methaanreducerende voeders bij rundvee.

Agromilieuklimaat-maatregelen

Via de agromilieuklimaat-maatregelen (inclusief de beheerovereenkomsten) gaat de landbouwer een meerjarig engagement aan ten bate van milieu, klimaat natuur en biodiversiteit.

Vlaams landbouwinvesteringsfonds (VLIF)

Het VLIF wordt in het nieuwe GLB hervormd tot een ondernemingsfonds. De voorwaarden om VLIF-steun te krijgen, werden aangepast en de subsidiepercentages verruimd met duurzaamheid van de investeringen als kompas.

  • Meer geleidelijke bedrijfsovernames door jonge landbouwers met VLIF-steun worden mogelijk.

  • Niet-productieve investeringen voor milieu- en klimaatdoelen blijven verder inzetten op de weg die sinds de hervorming in 2021 werd ingeslagen.

  • Met een volledige nieuwe maatregel in het kader van opstart- en omschakeling naar een meer duurzaam bedrijfsstrategie wil de Vlaamse regering landbouwers extra ondersteunen in hun zoektocht naar het gepaste verdienmodel.

  • De maatregel VLIF-steun voor verwerking en afzet van landbouwproducten wil ten slotte een win-win creëren tussen landbouwbedrijven en verwerkende bedrijven (al dan niet in korteketenverband).

Samenwerking

In het nieuwe GLB wordt ook versterkt ingezet op samenwerking tussen landbouwers en tussen landbouwers en andere partners. Zowel in de projectwerking (EIP en demonstratieprojecten) als mogelijkheden tot gezamenlijke investeringen en gecoördineerde productie.

Vorming en advies

Advies voor landbouwbedrijven wordt hervormd naar een systeem van een kennisportefeuille waarbij landbouwers toegang krijgen tot aanbod- en vraaggestuurde vorming. Dit laatste is nieuw en moet landbouwers ondersteunen om advies te krijgen op maat van het eigen bedrijf en de eigen bedrijfsplannen. Daarnaast blijft het GLB inzetten op de ondersteuning van het sterke vormingsaanbod via de erkende landbouwvormingscentra.

Onze landbouwers zijn als landschapsbeheerders en producenten van gezond, veilig én betaalbaar voedsel fundamenteel binnen de lokale gemeenschap en verdienen hiervoor ondersteuning

Jo Brouns - Vlaams landbouwminister

“Hoe kunnen we garanderen dat de Vlaming toegang heeft tot betaalbaar, kwaliteitsvol en duurzaam voedsel van bij ons, met respect en voldoende verloning voor landbouwers en in evenwicht met onze omgeving?” Het antwoord op die vraag is essentieel in onze voedselstrategie, maar ook in het GLB”, besluit Brouns. “Onze landbouwers zijn als landschapsbeheerders en producenten van gezond, veilig én betaalbaar voedsel fundamenteel binnen de lokale gemeenschap en verdienen hiervoor ondersteuning. Op deze manier brengen we boer en burger dichter bij elkaar, om zo kansen en perspectief te bieden voor de toekomst.” De komende weken wordt werk gemaakt van de uitrol van het plan in Vlaanderen.

Ook het Waalse plan is maandag goedgekeurd. Voor de Waalse landbouw is een Europese enveloppe van 1,5 miljard euro voorzien, aangevuld met meer dan 300 miljoen euro aan eigen middelen.

De plannen zijn online beschikbaar op de website van de Europese Commissie (Engels).

Bron: Eigen verslaggeving / Belga

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek