Afbouw veestapel is onvermijdelijk concludeert De Standaard
Over tien jaar moet de Vlaamse landbouw een kwart minder broeikasgassen uitstoten dan in 2005. De krant De Standaard zocht in een reeks artikelen uit of de sector die doelstelling kan halen. “Additieven voor veevoeder, mestverwerking, koolstofopslag in de bodem, isolatieschermen voor de glastuinbouw … We moeten dat allemaal zeker doen, maar als we daarmee tegen 2030 halverwege de doelstellingen raken, hebben we al goed gewerkt”, reageert Wannes Keulemans, emeritus hoog-leraar landbouwbeleid aan de KU Leuven, in het concluderend artikel. “Willen we de doelstellingen echt halen, dan zal er veel meer nodig zijn.”
In een reeks naar de haalbaarheid van de klimaatdoelstellingen voor 2030 focust De Standaard onder meer op de landbouw. Een eerste piste die daarbij onderzocht werd, is de kansen die technologie biedt om de doelstellingen in het Vlaams klimaatplan te halen: een reductie van de broeikasgasuitstoot van de sector met 15 procent tegen 2025 en 30 procent tegen 2030. Door enkel en alleen in te zetten op deze piste zal de landbouwsector zijn doel niet halen, zo luidde de eerste conclusie van de krant.
Een mogelijke tweede piste is anders gaan eten. Of concreter: minder vlees eten. Vandaag haalt de Belg zijn eiwitten vooral uit vlees. Wanneer er minder vlees wordt gegeten, moet hij dus een deel van zijn eiwitten uit andere bronnen, zoals peulvruchten, halen. Denk maar aan bonen, erwten, zonnebloempitten, enz. Maar op vandaag staan die teelten nog in hun kinderschoenen en kunnen ze op korte termijn nog niet uitgerold worden.
In een derde piste wordt het landbouwsysteem onder de loep genomen. Meer bepaald de rol van bosbouw, of agroforestry, en de inspanningen om koolstofopslag in de bodem te realiseren. Een ‘bosboer’ verdient echter niet gemakkelijk zijn boterham en die onzekerheid over de rentabiliteit heeft een afschrikkingseffect op veel boeren. Er is nog wat werk aan de winkel om ook van agroforestry een valabele bedrijfskeuze te maken, is de teneur.
In een laatste en afsluitend stuk stelt de krant dat een afbouw van de veestapel onvermijdelijk is. Emeritus hoog-leraar landbouwbeleid aan de KU Leuven Wannes Keulemans treedt die mening bij.
De veestapel verkleinen
Volgens Wannes Keulemans kunnen we niet om een reductie van de rundveestapel heen. Die is verantwoordelijk voor 70 procent van de klimaatimpact die landbouw heeft, noteert De Standaard. Nog volgens de krant is Wannes Keulemans niet de enige die dat denkt. “Opmerkelijk veel onderzoekers die we afgelopen week aan het woord lieten, bevestigen het”, klinkt het.
Voor landbouworganisaties en voor ministers van Landbouw is een inkrimping van de veestapel nog altijd taboe, stellen de journalisten, ook door de economische gevolgen in de rest van de voedingsketen. “Natuurlijk zijn er ook gevolgen voor slachthuizen en uitbeenderijen, maar als klimaat belangrijk is, dan moet je keuzes maken”, vindt Wannes Keulemans. “Een argument tegen een kleinere veestapel is altijd dat we hier op de meest efficiënte manier vlees en melk produceren, maar je kunt niet om de enorme milieudruk heen. We moeten daarom onze knowhow exporteren, en niet ons vlees.
Die afbouw moet er volgens Wannes Keulemans ook niet van vandaag op morgen zijn. "Je moet een plan op lange termijn hebben, met flankerende maatregelen. Veel rundveeboeren hebben problemen om opvolgers te vinden. Als iemand met pensioen gaat, moet je natuurlijk niet toestaan dat een collega-rundveehouder al die dieren overneemt.”
Tussentijdse evaluatie
In Vlaanderen komt er over vier jaar, in 2025, een tussentijdse evaluatie. Dan zou de uitstoot al met 15 procent gedaald moeten zijn. Als landbouw niet op schema zit, komen er bijkomende maatregelen, dicteert het Vlaams klimaatplan. Minister van Landbouw Hilde Crevits laat weten dat het om een harde doelstelling gaat, maar wat de bijkomende maatregelen zijn, is niet duidelijk. “Ook Crevits houdt officieel geen rekening met een inkrimping van de veestapel”, stelt De Standaard. “Maar in het klimaatplan, dat negen experts onder leiding van professor Gerard Govers (KU Leuven) in opdracht van voormalig minister van Omgeving Koen Van den Heuvel maakten, wordt dat scenario wel degelijk aangeprezen.”
We moeten onze knowhow exporteren, en niet ons vlees
Ook zij komen tot de conclusie dat de klimaatdoelstellingen voor landbouw niet gehaald kunnen worden als de rundveestapel niet met 30 procent inkrimpt. Daardoor zou de uitstoot met 20 procent dalen. “Omdat er minder dieren zijn, is er ook minder akker en weiland nodig voor de dieren”, aldus de experts. “De overheid zou ook een deel van die gronden kunnen opkopen: prijskaartje 1,5 miljard euro. Voordeel is dat een deel van de grond kan omgezet worden in bos, waardoor meer CO 2 gecapteerd kan worden en de netto uitstoot dus nog zou dalen.”
Sneer naar Boerenbond
De transitie waar landbouw voor staat, is groot en de vraag is hoe we die kunnen realiseren. “Hoe kan de boer nog zijn boterham kan verdienen”, vragen de journalisten van de krant De Standaard zich af. De oplossingen die in eerdere artikels werden aangehaald - zoals koolstofopbouw in de bodem, lokaal peulvruchten telen en een grondgebonden veeteelt – kosten nu eenmaal tijd en geld.
Volgens de journalisten ligt de oplossing bij Europa en het Europees Landbouwbudget. Europa voorziet elk jaar 58 miljard euro voor de landbouw en meer dan een half miljard euro daarvan gaat naar Vlaanderen. Tot nu ging het grootste deel van dat geld naar een hectaresteun - hoe meer grond een boer had, hoe meer steun - en naar de rundveeteelt. “Als Vlaanderen en Europa een klimaat- en -milieuvriendelijkere landbouw wil, moet ze de middelen ook anders inzetten”, klinkt het.
De tweede vraag is: hoe worden de boeren bereikt om die transitie in te zetten? Daar ziet de krant een cruciale rol voor Boerenbond. “Die is nog altijd de alfa en de omega van de Vlaamse landbouw”, klinkt het. “Zonder hun steun is de transitie op voorhand mislukt. Zijn zij bereid mee te stappen in een radicaal andere manier van boeren? Er is wel een steunpunt korte keten, een consulent alternatieve verdienmodellen en een innovatiesteunpunt dat nadenkt over die duurzame transitie, maar voorlopig wijst weinig daarop.”
De Standaard ziet Boerenbond als rem om de klimaatdoelstellingen te halen 'omdat het overal tentakels heeft'. Een landbouwer vroeg zich op Twitter nochtans af of De Standaard de rol van de boer in het geheel niet over het hoofd heeft gezien.
Bron: De Standaard
