Achterhalen PFAS-bron noodzakelijk voor schadeloosstelling getroffen landbouwer
nieuwsDe oorzaak van een te hoge PFAS-concentratie in het vlees van dieren van een landbouwbedrijf uit Stabroek is nog niet achterhaald. “We moeten zo snel mogelijk weten vanwaar die verontreiniging komt”, antwoordde Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) op een parlementaire vraag van Tinne Rombouts (cd&v) en Mieke Schauvliege (Groen). Pas als de bron van de verontreiniging is achterhaald, kunnen ook de landbouwers hun schade verhalen.
Grote ongerustheid in de laatste Commissie Leefmilieu van deze legislatuur. Aanleiding vormt de te hoge PFAS-concentratie die in het vlees van melkkoeien van een Stabroekse boerderij is aangetroffen. Dat bedrijf kreeg van het Voedselagentschap (FAVV) beperkingen opgelegd door die vaststelling. De melk mag nog verkocht worden, maar de naar de slacht afgevoerde runderen moeten allemaal bemonsterd worden. Ook vier andere bedrijven uit de buurt werden op de hoogte gebracht dat er voor hen een verhoogd risico op PFAS-overschrijdingen geldt. Zij worden nauwlettend in het oog gehouden.
Speculatie over bron
In de Commissie werd ook gespeculeerd over de mogelijke bron van de verontreiniging. Schauvliege verwees daarbij expliciet naar afvalverwerkingsbedrijf Indaver, dat sites heeft in het Antwerpse havengebied, en naar 3M in Zwijndrecht. “Voor Indaver werden de PFAS-lozingsnormen naar het oppervlaktewater aangescherpt, maar het bedrijf krijgt wel een vrijgeleide om PFAS de lucht in te pompen. Het landbouwbedrijf ligt in elk geval in de juiste windrichting ten opzichte van Indaver”, benadrukte het Groen-parlementslid.
Volgens Demir is het nog te vroeg om al een bron aan te duiden. “Er zijn momenteel geen tekenen voorhanden dat de verontreiniging in Stabroek te wijten is aan 3M of Indaver”, antwoordde ze. De minister wees erop dat PFAS-verontreiniging veelal een diffuse verontreiniging is. “Het gaat zeker niet uitsluitend om een bronverontreiniging. Ik wijs er graag op dat meer dan 30 pesticiden als PFAS werden gekwalificeerd en veel veevoeder ook PFAS bevat. We weten ook dat landbouwactiviteiten door het inmengen van gecontamineerde bodemverbeteringsmiddelen zoals slib een bron kunnen zijn van bodemverontreiniging met PFAS.”
Buiten de zone met impact van 3M zijn er dus nog spots met PFAS-verontreiniging van zowel gekende als ongekende bronnen, zo benadrukt de minister. Ze verwijst daarbij naar brandweerkazernes en oefenterreinen van de brandweer waar met blusschuim is gewerkt. Daar is er een grote kans op aanwezigheid van bodemverontreiniging met PFOS. “In het geval van Stabroek is de nabijgelegen brandweerpost van Stabroek een mogelijke verontreinigingsbron. Dat is ook wat OVAM denkt”, aldus Demir. Toch waarschuwt ze voor voorbarigheid. “We moeten verder onderzoek afwachten. We willen natuurlijk geen juridische fouten maken.”
Het getroffen bedrijf wacht al zes maanden op informatie over de oorsprong van de PFAS-vervuiling en vooral hoe zij hun bedrijfsvoering weer veilig op volle toeren kunnen laten draaien. Dit is een onhoudbare situatie
Onderzoek door OVAM
Het onderzoek van OVAM moet volgens haar uitsluitsel brengen. “De staalnames zijn bezig. Die moeten duidelijk maken vanwaar de vervuiling komt. Dat is belangrijk om te kunnen bekijken hoe we omgaan met de schadeloosstelling voor de landbouwers. Als we het kunnen verhalen, des te beter.”
Tinne Rombouts was blij te horen dat de minister erkent dat er schadeloosstelling moet gebeuren ten aanzien van de landbouwers. “Voor hen is dit een klap”, zo stelde het cd&v-parlementslid. “Het getroffen bedrijf wacht al zes maanden op informatie over de oorsprong van de PFAS-vervuiling en vooral hoe zij hun bedrijfsvoering weer veilig op volle toeren kunnen laten draaien. Dit is een onhoudbare situatie. Er moet met spoed gezocht worden naar de bron van vervuiling en er moeten oplossingen op tafel komen, zoals saneringen en schadeloosstelling van de landbouwer. Het landbouwgezin mag niet de dupe worden.”
Wat Indaver betreft, liet Demir nog weten dat het in overleg is met het bedrijf. “Het is juridisch onmogelijk om in de lopende vergunningsprocedure bijkomende voorwaarden rond uitstoot via de lucht op te nemen”, verduidelijkte de minister. "Zo zijn we al overeengekomen om de verwerking van het afval van Chemours in Nederland af te bouwen, zodat de lokale verwerkingscapaciteit van PFAS-houdend afval wordt verzekerd", zei Demir. "Want hoe je het ook draait of keert, we hebben wel degelijk nog verwerkingscapaciteit nodig. Indaver moet ook blijven aantonen dat zijn uitstoot aanvaardbaar is en heeft daarvoor onafhankelijke experten moeten inschakelen.”
Bron: Eigen berichtgeving
