Aantal seizoenarbeiders van buiten Europa in stijgende lijn

Vlaanderen telt jaarlijks in totaal zo’n 45.000 seizoenarbeiders die land- en tuinbouwers helpen om de oogst binnen te halen. Iedereen kan jaarlijks 100 dagen, via de zogenaamde plukkaart, als seizoenarbeider aan de slag. Vooral studenten, interimarbeiders en buitenlandse werkkrachten (veelal Oost-Europeanen) maken hiervan gebruik. Werknemers uit EU-landen hebben dankzij het vrij verkeer van personen geen arbeidskaart nodig. Arbeidskrachten die van buiten Europa komen, moeten wel zo’n kaart aanvragen bij het departement Werk en Sociale economie. 

Uit cijfers van het departement blijkt dat het aantal seizoenarbeiders al enkele jaren stevig in de lift zit. In het volledige jaar 2019 werden er nog exact 100 kaarten uitgereikt, terwijl in 2022 eind september 2.236 kaarten werden uitgereikt. De hoeveelheid arbeidskaarten blijft wel nog vrij beperkt in vergelijking met het totaal aantal seizoenarbeiders. “Maar we kijken steeds meer naar buitenlandse arbeidskrachten om de seizoenarbeid in Vlaanderen op te vangen”, concludeert landbouwminister Jo Brouns. 

Limburg boven 

Limburg, fruitregio bij uitstek, is de absolute topprovincie op vlak van tewerkstelling van niet-Europese seizoenarbeiders. Met 1.407 afgeleverde arbeidskaarten ontvangt de provincie meer dan de helft van alle seizoenarbeiders in Vlaanderen. Dat zijn er vier keer zoveel als Antwerpen, die met 289 seizoenkaarten de tweede provincie in deze rij vormt.

Het zijn vooral Oekraïners die de weg naar het Vlaamse boerenerf vinden. Met 1.665 arbeiders maken ze bijna 75 procent uit van de totale poule van niet-EU seizoenarbeiders. De andere nationaliteiten zijn Moldavië (136), Georgië (28), Turkije (21) en Pakistan (19). Brouns benadrukt dat dit niets te maken heeft met de instroom van Oekraïense vluchtelingen na de oorlog met Rusland. “Oekraïners hebben dankzij het statuut van tijdelijke bescherming automatisch toegang tot onze arbeidsmarkt. Zij hoeven dus geen arbeidskaart meer aan te vragen sinds het begin van de oorlog. Zij die wel een arbeidskaart aanvragen, waren bij het begin van de oorlog al in een ander Europees land aan de slag, en maken geen aanspraak op tijdelijke bescherming.” 

Volgens Brouns heeft de shift naar niet-Europese arbeidskrachten voor een stuk te maken met de coronacrisis. “Tijdens corona gingen de grenzen binnen Europa dicht. Sindsdien merken we een terugval in de historische Europese seizoenarbeidsstroom naar Vlaanderen, zoals vanuit Polen en Bulgarije. Die landen kennen bovendien een stijgende welvaart waardoor seizoenarbeid minder aantrekkelijk wordt.”