Aantal seizoenarbeiders piekt, tuinbouwers zoeken steeds meer buiten Europa
Het aantal seizoenarbeiders piekt traditioneel in september als de hardfruitoogst op gang komt en ook de in de groentesector, zachtfruitsector en sierteelt nog mensen nodig zijn. In totaal zijn er jaarrond zo’n 67.000 seizoenarbeiders in de landbouw actief. Het is voor tuinders steeds moeilijker om personeel te vinden in Europa. Dat blijkt volgens Chris Botterman, hoofd sociale zaken bij Boerenbond, uit het aantal aangevraagde arbeidskaarten voor niet-EU-onderdanen dat stevig in de lift zit.
Seizoenarbeiders zijn cruciaal voor de Vlaamse land- en vooral tuinbouw. “Op jaarbasis werken er 67.000 seizoenarbeiders in ons land”, vertelt Chris Botterman, hoofd sociale zaken bij Boerenbond. De inzet van seizoenarbeiders schommelt sterk doorheen het jaar. Uit RSZ-aangiftes blijkt dat er in de wintermaanden de minste handen nodig zijn. In februari 2022 lag het aantal seizoenarbeiders met 11.000 op een dieptepunt.
In het voorjaar loopt de inzet van seizoenarbeiders op, om te pieken in september. Vorig jaar waren er in die maand bijvoorbeeld 34.600 mensen actief met een plukkaart. “In september komen verschillende teelten samen”, verklaart Botterman. “Enerzijds hebben de vollegrondgroentelers mensen nodig, net zoals de serretelers. Denk bijvoorbeeld aan siertelers en aardbeientelers. Anderzijds start in september ook de pluk van hardfruit zoals appels en peren.”
Botterman schat dat zo’n 45.000 tot 50.000 seizoenarbeiders afkomstig zijn uit andere Europese lidstaten, met name Oost-Europa. De voorbije jaren was er een verschuiving te zien van Polen naar Roemenen en Bulgaren. “Polen zijn steeds moeilijker te vinden omdat de economie in dat land steeds beter draait en men daar ook betere lonen betaalt”, vertelt Botterman.
De verwachting is dat deze verschuiving zich voortzet en de vrees leeft dat op termijn ook Roemenen en Bulgaren steeds moeilijker te vinden zijn. De eerste signalen hiervoor ziet Botterman aan de toename van het aantal arbeidskaarten. Deze kaarten worden uitgereikt aan inwoners van niet-Europese lidstaten. “In 2021 is het systeem van arbeidskaarten versoepeld. Een werkgever moet een vacature uitschrijven. Als hij binnen drie weken niemand gevonden heeft, kan hij met een vereenvoudigde procedure een arbeidskaart aanvragen.”
Sinds de versoepeling van het systeem is het aantal arbeidskaarten sterk gestegen. In augustus 2022 werden er bijvoorbeeld 475 arbeidskaarten uitgereikt, in augustus dit jaar 698. Ook in aanvragen van arbeidskaarten valt de piek in augustus op. Botterman: “Dat valt precies samen met de start van de hardfruitpluk.” In 2021 werden er 2.000 arbeidskaarten uitgereikt, in 2022 2.785 en dit jaar zitten we tot augustus al op 2.808.
Opvallend is het grote aandeel Oekraïners. In 2021 werden er nog 1.700 arbeidskaarten uitgereikt aan Oekraïners. Dit jaar ligt dat aantal al op 2.218. “Het gaat om Oekraïners die ingeschreven staan in andere Europese landen of in Oekraïne zelf”, benadrukt Botterman. Na de uitbraak van de oorlog met Rusland zijn tienduizenden Oekraïners naar ons land gevlucht en kregen hier tijdelijke bescherming. “Velen onder hen zijn actief in de land- en tuinbouw, maar zij worden in de administratie meegenomen als ‘algemene’ seizoenarbeiders”, vertelt Botterman.
Bron: Eigen berichtgeving
