Nieuwe rekentool voor ammoniakimpact van veebedrijven
De website ‘Natura 2000’ vestigt de aandacht op een nieuwe impactscoretool die beter dan de oude kan berekenen hoeveel vermesting er is in waardevol natuurgebied door stikstof vanuit stallen. Veehouders en de adviesbureaus die hen bijstaan in de vergunningverlening zijn naast vergunningverleners de voornaamste gebruikers van deze tool. Bij een impactscore van vijf procent kan het niet worden uitgesloten dat de bouw van een stal door de uitbreiding van de veestapel en de bijbehorende emissies een betekenisvolle impact heeft op de natuur in de omgeving. Ofwel is de stal dan onvergunbaar, ofwel duiken er extra voorwaarden op in de vergunning om de ammoniakemissie te reduceren.
In zeven op de tien habitatrichtlijngebieden in Vlaanderen wordt de kritische depositiewaarde voor stikstof overschreden. Dat is de grenswaarde waarboven er kans bestaat op negatieve effecten op de natuur. Een groot deel van de stikstofneerslag in Vlaamse natuur komt aanwaaien vanuit het buitenland (bv. Ruhrgebied). Van de binnenlandse bronnen van depositie (verkeer, industrie, …) in Vlaanderen is landbouw met een aandeel van ongeveer 40 procent in de totale stikstofneerslag met voorsprong de belangrijkste. Beschouw je alleen de stikstof die neerslaat in de speciale beschermingszones uit de Habitatrichtlijn, dan daalt het aandeel van landbouw naar bijna 33 procent. De impact daarvan op natuur doet zich vooral in de onmiddellijke omgeving voelen omdat de ammoniak (NH3) uit veestallen minder vluchtig is dan de stikstofoxiden (NOx) van verkeer en industriële installaties.
Om zowel de natuurdoelen te kunnen realiseren als de bedrijven die stikstof uitstoten een toekomst te geven, werd de programmatische aanpak stikstof (PAS) in het leven geroepen. Een belangrijk onderdeel van de PAS, is de PAS-lijst. Deze lijst omvat ammoniakemissiereducerende maatregelen en technieken die landbouwers kunnen aanwenden om de berekende bijdrage van hun bedrijf aan de kritische deposities te reduceren. Het is een dynamische lijst die aangepast kan worden aan nieuwe inzichten, lopend onderzoek en de stand der techniek.
Voor het meten van de precieze invloed van een economische activiteit op de stikstofneerslag in natuur liet de Vlaamse overheid de ‘impactscore NH3’ ontwikkelen, die verder verfijnd werd tot de ‘impactscoretool’. Daarmee kan de stikstofneerslag van veebedrijven uit ammoniak berekend worden, evenals de stikstofbelasting in natuur die afkomstig is van niet-landbouw gerelateerde bronnen. Daartoe werd de berekeningstool uitgebreid met NOx- en SOx-emissies. Naast vermesting kan nu ook verzuring (voornamelijk veroorzaakt door veeteelt en het gebruik van fossiele energiebronnen, nvdr.) berekend worden. Tussen beide bestaat een sterke interactie.
De impactscore bepaalt het verder verloop van de vergunningverlening voor een stal die nieuw opgetrokken wordt, maar is ook van belang voor bestaande veebedrijven met vergunningsperikelen als gevolg van de Europese natuurdoelstellingen. Of een getroffen veehouder al dan niet beroep kan doen op het flankerend beleid, en bijvoorbeeld kan vragen om bedrijfsbegeleiding of een bedrijfsverplaatsing, is afhankelijk van de impactscore. In de communicatie over de Europese natuurdoelstellingen en het bijbehorende ammoniakbeleid wordt altijd gesproken over ‘oranje’ en ‘rode’ veebedrijven. Dat slaat eigenlijk op bedrijven met een impactscore tussen 5 en 50 procent, of van 50 procent of meer in het geval van de bedrijven met code rood
De recente uitbreiding van de rekentool biedt het voordeel dat, indien het te vergunnen project (ook) NOx en/of SOx uitstoot, of indien verzuring dient onderzocht te worden, dit allemaal met éénzelfde tool kan worden berekend. De tool zal steeds werken met de best beschikbare informatie. Deze informatie, zoals bijvoorbeeld de biologische waarderingskaart of de PAS-lijst wordt periodiek geëvalueerd en, indien nodig, geactualiseerd. De nieuwe impactscoretool kan iedereen raadplegen via www.milieuinfo.be/impactscore.
