Zorgboerderijen dalen in aantal, maar blijven op politieke agenda staan

In 2019 hebben 390 Vlaamse zorgboerderijen samen 764 kwetsbare mensen ontvangen. In totaal ging het om 48.624 zorgactiviteiten, samen goed voor 239.196 zorguren. Meer dan de helft van de actieve zorgboerderijen zijn melkveebedrijven, vleesveebedrijven en gemengde bedrijven. De deelnemende landbouwer ontvangt een vergoeding van 20 euro voor een halve dag tot 40 euro voor een hele dag. In 2019 trok het Departement Landbouw en Visserij hiervoor 1.676.940 euro uit.

In reactie op parlementaire vragen van Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) blijkt dat het aantal zorgboerderij de afgelopen jaren behoorlijk gedaald is. Zo telde Vlaanderen in 2015 nog 453 zorgboerderij tegenover 390 in 2019. Cijfers voor 2020 zullen pas in de tweede helft van 2022 bekend zijn. West-Vlaanderen is hofleverancier als het om zorgboerderijen gaat: de kustprovincie leverde in 2015 122 bedrijven. In 2019 was dat aantal gezakt naar 102 zorgboerderijen.

Maatregelen om aantal zorgboerderijen op te krikken

Alhoewel het aantal zorgboerderijen dalende is, blijft het systeem op de agenda van de politiek staan.  “Ik vind het heel waardevol dat onze land- en tuinbouwers kwetsbare mensen opvangen op hun bedrijf en zo een belangrijk engagement opnemen voor onze samenleving”, aldus Crevits. Zij wil ook in de toekomst de subsidieregeling behouden.  “Daarom voorzie ik nog steeds in voldoende budget om zorgboerderij-activiteiten te blijven subsidiëren.”

Ook het indienen van een aanvraag voor een zorgboerderijsubsidie is vereenvoudigd, hetgeen de daling mogelijk kan stoppen. Crevits: “Ik wil verder blijven inzetten op administratieve vereenvoudiging. Omdat ik het belangrijk vind om te blijven investeren in deze activiteiten, ondersteun ik via de naschoolse landbouwvorming jaarlijks infosessies die landbouwers informeren over de mogelijkheden om een zorgboerderij op te starten.”

Het betekent volgens hem zeker niet dat er sprake is van een verminderde populariteit. Sterker nog: dat is misschien wel toegenomen. Rombaut wijst daarbij op het netwerk aan bedrijven dat door Steunpunt Groene Zorg beheerd wordt. Dat aantal ligt al jaren stabiel op 970. “Daar vallen professionele landbouwbedrijven onder die in aanmerking komen voor een subsidie. Maar hier vallen ook niet-professionele landbouwbedrijven onder die geen subsidie ontvangen. Denk bijvoorbeeld aan maneges, dierenpensions, kinderboerderijen en tuinaannemers.

Corona bemoeilijkte de werking van de zorgboerderijen

Alhoewel er volgens Rombaut geen sprake is van verminderde interesse van het landbouwbedrijfsleven, zag hij het afgelopen jaar wel een dipje in het aantal aanmeldingen van zorggasten. Jaarlijks worden er zo’n 2.000 zorggasten door Steunpunt Groene Zorg ondergebracht bij haar 970 netwerkbedrijven. Vorig jaar kende de organisatie 25 procent minder aanmeldingen van nieuwe zorggasten. Dit is volgens hem toe te schrijven aan corona.

De pandemie heeft ook een grote impact gehad op de werking van het zorgsysteem in het voorjaar van 2020. Toen mochten er enkele weken geen zorggasten komen en later in het jaar adviseerde Steunpunt Groene Zorg om de opvang te beperken tot halve dagen om zo contacten binnenshuis, aan de eettafel, te voorkomen. Inmiddels draait het systeem weer op volle toeren, vertelt Rombaut. “Maar er gelden wel bepaalde maatregelen. Zo moet er een masker gedragen worden in privévertrekken en blijven de hygiënemaatregelen van kracht en moet er afstand bewaard worden."