Wilde bijen verhogen productie appels en blauwe bessen

Wilde bijen leveren een aanzienlijke bijdrage aan de productiewaarde van appels en blauwe bessen. Volgens een nieuwe studie van Alterra Wageningen UR in opdracht van de Nederlandse overheid gaat het jaarlijks om een meerwaarde van duizenden euro’s per hectare. Voor de Nederlandse Elstar-teelt komt dat neer op 16 tot 20 miljoen euro. Hoewel wilde bijen in minder grote aantallen voorkomen dan honingbijen, nemen ze meer dan de helft van de totale bestuiving van appelbloesems voor hun rekening, zo blijkt.

Bestuivende insecten zijn onmisbaar in de fruitteelt, maar over het aandeel van de honderden soorten wilde bijen in het bestuivingsproces waren vooralsnog niet veel gedetailleerde studies beschikbaar. Daarom bestelde het Nederlandse ministerie van Economische Zaken bij de belangrijkste landbouwuniversiteit van het land, Alterra Wageningen UR, EIS Kenniscentrum Insecten en Naturalis, een studie die de impact van wilde bijen op de productiewaarde van appels en blauwe bessen weergeeft.

Op enkele tientallen bedrijven werd de bijdrage van wilde bestuivers onderzocht op basis van de opbrengst van appels (het ras Elstar) en blauwe bessen (de rassen Duke en Liberty). Door bepaalde bloemen af te schermen met fijn gaas, kon worden nagegaan welk deel van de opbrengst afhankelijk is van bestuiving door onder meer wilde bijen. Uit de resultaten bleek dat wilde bijen niet alleen voor een flink hoger aantal kilogrammen vruchten zorgen, maar ook dat de vruchten van een hogere kwaliteit waren. De appels werden groter, en in sommige jaren ook beter van vorm, waardoor een groter percentage vruchten in de hoogste kwaliteitsklasse terechtkwam.

Wilde bijen spelen daarbij een opvallend grote rol. “Wilde bijen blijken veel beter te presteren dan honingbijen in de overdracht van pollen op bloesems van Elstar-appelbomen,” zegt Alterra-onderzoeker Arjen de Groot. “Hoewel ze in minder grote aantallen voorkomen dan honingbijen, nemen ze meer dan de helft van de totale bestuiving van appelbloesems voor hun rekening.” Daardoor maakt de bijdrage van wilde bestuivers mogelijk zelfs het verschil tussen een rendabele of een niet-rendabele Elstar-teelt. En ook bij blauwe bessen is het effect groot: de netto winst lijkt daar ongeveer 12 procent lager uit te vallen als wilde bijen zouden ontbreken.

Deze resultaten zijn belangrijk volgens de onderzoekers omdat naast de honingbijen ook veel soorten wilde bijen onder enorme druk staan. Wat te doen als fruitteler? Behoud of vergroot de bloemenrijkdom rondom de percelen of tussen gewasrijen en plant bloeiende houtige gewassen langs perceelranden en op overhoeken, zo adviseren de onderzoekers. 

Meer info: Wageningen Universiteit