Waarom mobiele slachteenheden nog niet uitrijden

De Roo vroeg een stand van zaken op over de aanpassing van de regelgeving voor mobiele slachteenheden. Die aanpassing is noodzakelijk om het opzetten van mobiele slachteenheden mogelijk te maken voor kleinschalige, al dan niet biologische, landbouwbedrijven die hun producten via de korte keten willen aanbieden aan de consument. “Mobiele slachteenheden kunnen een opportuniteit bieden voor een aantal dierlijke sectoren en voor een beperkt marktsegment om in te spelen op de vraag naar korteketenproducten. Bovendien kan dit en duwtje in de rug zijn voor de korte keten, die het door de opeenvolgende crisissen heel moeilijk heeft”, aldus De Roo.

In haar antwoord zegt minister Demir dat er meermaals contact is geweest met BioForum. “Er is gevraagd om een onderbouwd informatiedossier over te maken, maar op heden is slechts wat summiere informatie over de inrichting en mogelijke impact op het leefmilieu gedeeld en enkele denkpistes hierin. Hierop is aan Bioforum gevraagd om het dossier beter te onderbouwen. Op dit moment beschikken we over onvoldoende informatie”, aldus de minister. “Het opstellen van een toepasselijk voorwaardenkader is derhalve nog niet gestart.”

BioForum wuift die kritiek weg. “Er is nooit een officiële vraag gesteld”, vertelt Paul Verbeke, ketenmanager van de organisatie. Wel was er een tweetal jaar geleden een rondetafelgesprek over het onderwerp waar alle stakeholders (FAVV, dierenwelzijn, Omgeving, OVAM, …) op aanwezig waren. “Na afloop van dat gesprek kregen we de vraag om een degelijk voorstel uit te werken, wat we ook gedaan hebben.”

Hindernissen

Verbeke wijst erop dat de nood aan mobiele slachthuizen reëel is. Voor biolandbouwers is het immers belangrijk dat ze op een bereikbare afstand een slachthuis vinden. Langere transporten zijn ook een belangrijke factor bij het stressgehalte van dieren. “De laatste jaren sloten veel kleinere slachthuizen de deuren, terwijl grotere slachthuizen, met name voor pluimvee, niet uitgerust zijn om een beperkt aantal dieren te slachten voor rechtstreekse verkoop”, klinkt het. Vooral in de provincies Antwerpen en Limburg is het probleem nijpend voor pluimvee, schapen, geiten en runderen.

BioForum deed daarom de laatste jaren onderzoek naar de haalbaarheid van een mobiel slachthuis. “Dat kan een oplossing zijn voor het slachten van pluimvee, maar voor grotere landbouwhuisdieren is de rendabiliteit van een mobiele slachteenheid een struikelblok”, schetst Verbeke. “Bij runderen zijn er daarvoor vijf tot zes slachtingen per dag nodig. Er zijn maar weinig veehouders met rechtstreekse verkoop die zoveel dieren op één dag laat slachten. Een oplossing zou zijn om dieren van meerdere veehouders naar een (mobiele) slachtlocatie te voeren. Hierdoor verdwijnt echter het voordeel dat dieren niet moeten worden getransporteerd.”

Politiek kluwen

Naast de praktische en financiële obstakels, komt er ook nog een politiek aspect bovendrijven omdat verschillende zaken op verschillende niveaus geregeld worden. Zo komt het federaal voedselagentschap FAVV aan zet voor de kwesties rond voedselveiligheid. In september 2021 stuurde het agentschap nog een omzendbrief over de erkenning en de werking van de mobiele slachthuizen en uitsnijderijen. Verder waakt OVAM, onder de bevoegdheid van minister Demir, over de regelgeving voor wat betreft het slachtafval, dat ontstaat bij de activiteit. Op dat vlak wordt er overigens geen onderscheid gemaakt met slachtafval van een klassiek slachthuis. Ook het departement Omgeving, dat ook bij Demir zit, wordt betrokken als het gaat over de vergunningen.

Mobiele dodingseenheid als middenweg?

Tot slot heeft ook Vlaamse minister voor Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) iets in de pap te brokken. Hij bestelde ondertussen een haalbaarheidsstudie voor een mobiele dodingseenheid, waarbij het dier op de boerderij gedood wordt en pas nadien naar het slachthuis gevoerd wordt. Omdat het levend transport vermeden wordt, levert dit voordelen op qua dierenwelzijn. Zeker voor verwilderde runderen is dit een meerwaarde.

Uit een haalbaarheidsstudie die BioForum samen met Odisee Hogeschool uitvoerde, blijkt als voorlopige conclusie dat de toegestane maximumtijd van 45 minuten tussen doden en verbloeden op de boerderij en uitslachten in een regulier slachthuis te kort is om haalbaar te zijn. FAVV wil deze tijd wel verlengen op basis van wetenschappelijk onderzoek dat garanties biedt op vlak van voedselveiligheid. De Universiteit van Luik voert dit onderzoek momenteel uit.

Oplossing nodig

Dat er een oplossing nodig is, staat vast. Als er niets gebeurt, voorspelt Verbeke immers grote problemen voor veehouders. Zo is uitwijken naar het buitenland ook geen optie door de nog langere afstand die moet afgelegd worden. Daarnaast brengt dierentransport over de grenzen heen een hele praktische en administratieve rompslomp met zich mee. Vlaamse Schapenhouderij vzw zoekt momenteel naar een alternatieve oplossing in de vorm van een microslachthuis.

Stijn De Roo hekelt de trage gang van zaken in het dossier van de mobiele slachteenheden. Hij benadrukt dat er geen achteruitgang mag zijn op vlak van milieu of dierenwelzijn. “Maar de klepel slaat nu door naar het stelselmatig niet-vergunnen van deze inrichtingen”, besluit het parlementslid.